SEYF-i SARAYİ'NİN GÜLİSTAN TERCÜMESİ'NİN, SADİ'NİN GÜLİSTAN'I İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Bu makalenin konusu, 13. yüzyılda İran sahasında eğitici-öğretici içerikli olarak yazılan Sa’di’nin Gülistan eseri ile Seyfi Sarayi tarafından Kıpçak Türkçesine çevirisi arasındaki farklılıkları tespit ederek genel bir karşılaştırma yapmaktır. Bu çalışmada tercümenin yanı sıra Seyfi Sarayi’nin çevirinin içine, konudan sapmadan ve aynı çerçeve içerisinde, aldığı kendi beyitleri değerlendirilmiştir. Bunun dışında Seyf-i Sarayi, Sa’di’nin Gülistan’ında geçen bazı beytleri genişleterek birkaç beyt halinde çevirmeyi de başarmıştır veya çeviriyi daha güzel ve beğenilir bir hale getirmek için mısraların yerini değiştirmiş mesela metindeki ikinci mısrayı önce çevirmiştir. Fakat metinin içinde geçen beytleri çeviriye almayarak, mazmun açısından farklı olan başka beytler yazdığını da belirtmek gerekir. Söylemeye değer başka bir konu ise metinde geçen Arapça satır ve beytlerle ilgilidir, ya eksik aktarılmışlar veya çeviriye alınmamışlardır. Bu makalede yapılan incelemeden hareketle Seyfi Sarayi’nin iyi bir şair ve edip olarak yetiştirilmiş olduğu ortaya çıkmaktadır.

A Comparison Between the Original Text of Sa’di’s Gulistan and Seyf-i Sarayi’s Turkish Translation of Gulistan

This study aims at presenting a general comparison between the original Persian text of Sa’di’s Gulistan and Seyf-i Sarayi’s translation into Kipchak Turkish by identifying the discrepancies. An evaluation of Seyf- Sarayi’s translation along with his not incongruent interpolations is made. It can be observed that Sarayi has been successful in extending some verses into several verses or in relocating some, for instance through translating the second hemistich first, in order to achieve more subtlety and appraisal. It is worth mentioning that sometimes he has dismissed some verses by adding other verses conveying the same content. Another point is that generally Arabic lines and verses are not translated at all or have been transferred deficiently. This study once again proves Sarayi to be a well-educated man of letters.

___

  • “Seyf-i Sarayi: Glistan Tercümesi”, Haz. Ali Fehmi Karamanlıoğlu, Türk Dil Kurumu yayınları: 544, Ankara 1989.
  • “Gülistan-i Saadi”, Haz. Nurullah İzed-perest, Merv Yay. Tahran 1988.
  • “Gülistan”, Haz. Doktor Halil Hatip Rehber, Safi Alişah Yay. 3. baskı, Tahran 1983.