Arktik Bilim Diplomasisi ve Türkiye
Küresel ısınma ve iklim değişikliğine paralel olarak deniz buzunun incelerek çekilmesi ve buzulların erimesi nedeniyle Arktik Bölgesi, son yıllarda oldukça sosyo-ekolojik bir alana dönüşmüştür. Söz konusu değişimler küreselleşme ile birleştiğinde önümüzdeki yıllarda bölgede birçok ekonomik fırsatın ortaya çıkacağı ve bu fırsatlardan yararlanmak isteyen aktörlerin sayısında artış olacağına yönelik değerlendirmeler, kriyopolitik (cryopolitics) isimli bir tartışma alanının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kriyopolitik aynı zamanda Arktik Bölgesi’nin büyük güçlerinin özel ilgi gösterdiği ve tamamen bu bölgeye yönelik ulusal stratejiler oluşturdukları önemli bir siyasi alana dönüşmesinin önünü açmıştır. İlgili literatür detaylı olarak incelendiğinde büyük güç mücadelesi ve silahlanma yarışından, Arktik “istinacılığı”na kadar farklı bakış açıları bağlamında tartışmalara konu olan Arktik Bölgesi’nin geçirdiği değişim ve dönüşümleri açıklamaya ve bölgenin geleceğine yönelik bilhassa bilim diplomasisi bağlamında daha geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyaç bulunduğu gözlemlenmiştir. Bu çalışma kapsamında Arktik bilim diplomasisi hem bölgeye yönelik küresel problemlerin çözümünde kullanılan bir araç hem de devletler arası iş birliklerini artırmaya yönelik bir kavram olarak irdelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, son yıllarda ivme kazandırdığı kutup araştırmalarıyla Arktik Bölgesi’nde de uluslararası bir aktör olma hedefini taşıyan Türkiye’nin, Arktik bilim diplomasisine katkı sağlayabileceği alanları tartışmak ve bu yolla bölgeye yönelik bilim diplomasisi faaliyetlerinin geliştirilmesine katkı sağlamaktır.
Anahtar Kelimeler:
Arktik, Bilim Diplomasisi, Arktik Jeopolitiği, Jeostrateji, Kriyopolitik
___
- 1. AMAP (2004). Arctic Climate Impact Assessment. Erişim: https://acia.amap.no/.
- 2. Avrupa Komisyonu (2016). Open innovation, open science, open to the world- a vision for Europe. Erişim: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/3213b335-1cbc-11e6-ba9a-01aa75ed71a1.
- 3. Berkman, P. A., Lang, M. A., Walton, D. W. H. ve Young O. R. Eds. (2011). Science diplomacy: science, Antarctica and the governance of international spaces. Smithsonian Institution Scholarly Press.
- 4. Berkman, P. A., Kullerud L., Pope A., Vylegzhanin, A. N. ve Young O. R. (2017). The Arctic Science Agreement propels science diplomacy. Science, 3(358), ss. 596-598.
- 5. Bravo, M. ve Rees, G. (2006). Cryo-politics: environmental security and the future of Arctic navigation. The Brown Journal of Word Affairs, 13 (1), ss. 205-215.
- 6. Büyüksağnak, Y. B. ve Özsoy, B. (2018). Importance and interest on Arctic and Svalbard Treaty. Polar 2018 Conference, Davos, Switzerland.
- 7. Einarsson, N., Larsen, J. N., Nilsson, A. ve Young, O. R. (2004). Arctic human development report (AHDR). Iceland: Stefansson Arctic Institute.
- 8. Elgerk, K. (2012) Report of the EU Commission “INTERACTact”.
- 9. Fedoroff, N. V. (2009). Science diplomacy in the 21st century. Cell, 136(1), ss. 9-11.
- 10. Gluckman, P. D., Turekian, V. C., Grimes, R. W. ve Kishi, T. (2017). Science diplomacy: a pragmatic perspective from the inside. Science & Diplomacy, 6(4).
- 11. Haverluk, T. W. (2007). The age of cryopolitics. Focus on Geopgraphy, 50(3), ss.1-6.
- 12. Heininen, L. (2014). (eds.). Russian strategies in the Arctic: avoiding a new Cold War. Valdai Discussion Club Grantees Report, Moscow, September.
- 13. Holmes, S. (2008). Breaking the ice: emerging legal issues in Arctic sovereignty. Chicago Journal of International Law, 9(1), ss.323-351.
- 14. Huebert, R. (2019). A new Cold War in the Arctic?! The old one never ended!, Arctic Yearbook.
- 15. Kopra, S. (2020). China and its Arctic trajectories. The Arctic Institute’s China Series. Erişim: https://www.thearcticinstitute.org/china-arctic-trajectories-the-arctic-institute-china-series-2020/.
- 16. Mikhail Gorbachev's Speech (1 Ekim 1987) in Murmansk at the Ceremonial Meeting On the Occasion of the Presentation Of the Order of Lenin and the Gold Star to the City of Murmansk. Erişim: https://www.barentsinfo.fi/docs/Gorbachev_speech.pdf.
- 17. Mosaic Expedition. Erişim: https://mosaic-expedition.org/.
- 18. Nuttall, M. (2004). Encyclopedia of the Arctic volumes 1, 2 and 3. Routledge.
- 19. Neureiter, N. (2011). Backdoor Diplomacy: How U.S. Scientists Reach Out to Frenemies. Erişim: https://www.livescience.com/13638-science-diplomacy-soft-power.html.
- 20. Paglia, E. (2013) Geopolitics wrapped in science inside and idealistic Arctic community. Secretariat, Swedish Polar Research.
- 21. Prows, P. (2006). Tough love: the dramatic birth and looming demise of UNCLOS Property Law (and what is to be done about it). Texas International Law Journal, 42.
- 22. Research in Svalbard Database. Erişim: https://www.researchinsvalbard.no/.
- 23. Southcott C. ve Heininen L (eds) (2010). Globalization and the circumpolar north. University of Alaska Press, Fairbanks.
- 24. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı; Anadolu Ajansı (2019). Turkey's journey to the White continent Antarctic Expeditions. Istanbul: Elma Printing.
- 25. The Research Council of Norway (RCN). (2019). Ny-Ålesund Research Station research strategy. Erişim: URL:https://www.uio.no/forskning/tverrfak/nordomradene/ny-alesund-research-station-research-strategy.pdf.
- 26. The Royal Society (2010). New frontiers in science diplomacy: navigating the changing balance of power. London: Science Policy Center.
- 27. Turekian, C. V. ve Neureiter, P. N. (2012). Science and diplomacy: the past as prologue. Science & Diplomacy 1(1).
- 28. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) bünyesinde Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE). Erişim: http://kare.mam.tubitak.gov.tr/tr/kurumsal/biz-kimiz-0.
- 29. UArctic Thematic Network on Science Diplomacy. Erişim: https://www.uarctic.org/organization/thematic-networks/science-diplomacy/.
- 30. Vienna Dialogue Team (2017). ‘A Global Network of Science and Technology Advice in Foreign Ministries’. Science Diplomacy Action 1, 1-20. Erişim: https://sites.tufts.edu/science diplomacy/ /2019/02/Synthesis_1.pdf.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Özgür TÜFEKÇİ