Sena Nur KAPLAN, Ülkü Can ÜNER, Tuğba DANIŞAN, Tamer EREN

Süt ve süt ürünleri için uygun depo yeri seçimi

Gıda tüketiminde sağlıklı ve güvenilir ürünler artık daha çok tercih edilmektedir. Gıdaların bozulmadan tüketilebilmesi için birçok saklama koşulu bulunmaktadır. Özellikle bozulabilir gıdalarda bu koşullar daha da önemlidir. Soğuk zincir uygulamaları bozulabilir gıdalar için öne çıkan uygulamalardır. Soğuk zincirle birlikte gıdaların kalitesi ve güvenliği koruma altına alınmaktadır. Bozulabilir her gıdada olduğu gibi, süt ve süt ürünlerinin de saklanma koşulları vardır. Örneğin, pastörize süt +8℃’de, tereyağı ve peynir +10℃’de saklanmalıdır. Bu nedenle üreticiler depo seçimi yaparken ürünlerinin özelliklerini dikkate almalıdır. Ürünler bu koşullara uygun depolarda muhafaza edilmelidir. Bu çalışmada bozulabilir gıdalardan olan süt ve süt ürünlerinin depolanması için depo seçimi yapılmıştır. Ürünlerin bozulmadan müşteriye ulaşması için depolarda olması gereken kriterler belirlenmiştir. Ürün saklama koşulları, güvenlik, katma değerli hizmetler, taşıma hizmetleri ve depo özellikleri olmak üzere beş kriter, Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemiyle ağırlıklandırılmıştır. Alternatifler Technique for Order Preference by Similarity to An Ideal Solution (TOPSIS) yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda Konya ilindeki deponun seçilmesinin uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bozulabilir gıdalar, depo yer seçimi, süt ürünleri, çok kriterli karar verme

Selection of suitable warehouse for milk and dairy products

Healthy and reliable products are now more preferred in food consumption. There are many storage conditions for foods to be consumed without spoiling. These conditions are especially important for perishable foods. Cold chain applications are prominent applications for perishable foods. With the cold chain, the quality and safety of food is protected. As with any perishable food, milk and dairy products also have storage conditions. For example, pasteurized milk should be stored at +8°C and butter and cheese at +10°C. For this reason, manufacturers should consider the characteristics of their products when choosing a warehouse. Products should be stored in warehouses that comply with these conditions. In this study, warehouse selection was made for the storage of milk and dairy products, which are perishable foods. In order for the products to reach the customer without spoiling, the criteria that must be in the warehouses have been determined. Five criteria, namely product storage conditions, safety, value-added services, transportation services and warehouse features, were weighted with the Analytical Hierarchy Process (AHP) method. Alternatives were evaluated using the Technique for Order Preference by Similarity to An Ideal Solution (TOPSIS) method. As a result of the study, it was concluded that the selection of the warehouse in Konya was appropriate.

Keywords:

Perishable foods, , warehouse location selection , dairy products, , multi-criteria decision making,

PDF

___

Dış ticaret akademi, Tedarik zinciri yönetimi ve lojistik. http://www.lojistikdunyasi.net/dis-ticaret-ve-lojistik-kutuphanesi/lojistik-sevkiyat-depoyonetimi.pdf
G. Erdem, Tedarik zinciri yönetimi uygulamalarının benimsenmesinin tedarik zinciri ve işletme performansına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye, 2020.
D. Ufuk ve B. Sarımehmetoğlu, Balık etinin muhafazasında soğutma ve dondurma yöntemleri. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 13(2), 151-158, 2016. Retrieved from https://dergipark.org.tr/ en/pub/ercivet/issue/25190/273813.
N. Banaz, Tedarik zincirinde soğuk zincir uygulamaları ve bir araç rotalama problemi çözümü. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, 2019. https://hdl. handle.net/20.500.12619/79640
E. İpekçi ve M. Tanyaş, Soğuk zincir lojistiği uygulamaları ve Türkiye’de soğuk zincir lojistiğinin swot analizi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 46-64, 2021. https://dergipark.org.tr/en/pub/diclesosbed/issue/61891/926307
U. E. Eyman, Tedarik zinciri yönetimi. Kalite Ofisi Yayınları, 15, 2007.
G. Büyüközkan ve Z. Vardaloğlu, Yeşil tedarik zinciri yönetimi. Lojistik Dergisi, 8, 66-73, 2008. https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/33516466/ytzy8-with-cover-page-
B. Balıbaş, Çok kriterli karar verme yöntemleri ile sürdürülebilir tedarikçi seçimi: Katı atık işleme tesisinde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, 2020.
B. Keleş ve G. Ova, Gıda tedarik zinciri yönetiminde bilgi teknolojileri kullanımı. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(1), 137-143, 2020. https://doi.org/10.25308/aduziraat.695732
A. Demirci ve A. U. Arıkan, COVID-19 döneminde ilaç deposu yeri seçimi: mersin örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1), 5-27, 2021. https://doi.org/10.29131/uiibd.891190
N. Kabadayı ve T. E Çakır Esen, Gri ilişkisel temelli topsıs yöntemi ile depo yeri seçimi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), 169-184, 2021. https://doi.org/10.18506/anemon. 761624
N. Tırmıkcıoglu, Sezgisel bulanık waspas yöntemi ve depo yeri seçimi problemi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 21 (6),1330-1342, 2021. https://doi.org/10.35414/akufemubid. 946313
S. Çizmelioğlu, Tedarik zincirinde çok kriterli karar verme yöntemleriyle sürdürülebilir tedarikçi seçimi ve imalat sektöründe bir uygulama. Yüksel lisans tezi, KTO Karatay Üniversitesi, 2019.
A. A. Supçiller ve K. Deligöz, Tedarikçi seçimi probleminin çok kriterli karar verme yöntemleriyle uzlaşık çözümü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 355-368, 2018. https://doi.org/ 10.18092/ulikidince.352742
R. Maya ve T. Eren, Türk gıda sektörünün finansal performans analizinin çok kriterli karar verme yöntemleri ile yapılması. Verimlilik Dergisi, 3(3), 31-60, 2018. https://dergipark.org.tr/en/pub/verimlilik/ issue/37982/438622
B. Çullu, Tarım ürünleri lojistiği kapsamında sebze-meyve soğuk hava depolarının kuruluş yeri seçimi: Aydın ili uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017. https://acikbilim. yok.gov.tr/handle/20.500.12812/552213
H. Özkan, Bozulabilir gıda ürünleri taşımacılığı: Antalya ili uygulaması. Doktora tezi, Maltepe Üniversitesi, 2021.
İ. Doğan, A. Tekeşşin ve A. Kara, Kısa ömürlü ürünlerin tedarik zincirinin modellenmesi ve simülasyon çalışması. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 605-618, 2017. https://doi.org/ 10.17100/nevbiltek.292995
A. Şen, Tedarik zincirinde soğuk lojistik uygulamalarının tasarımın Enstitüsüne yönelik bir çalışma. Doktora Tezi, DEÜ Sosyal Bilimleri, 2008. http://hdl.handle.net/20.500.12397/11268
M. Güney ve G. Altuntaş, Bozulabilir ürün üreten işletmelerin taşıyıcı seçiminde kullandıkları kriterlerin ve önem derecelerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2019.
S. Korucuk, Soğuk zincir taşımacılığı yapan işletmelerde 3pl firma seçimi İstanbul örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 341-365, 2018. https://dergipark.org.tr/en/pub/ igdirsosbilder/issue/66821/1045038
B. Akşahin, Tedarik zinciri yönetiminde gıda sektöründe meydana gelen bekleme zamanlarının kısaltılması. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, 2014. https://hdl.handle.net/20.500.12415/3199
B. Gülsün ve G. Şahin, Vıkor ve Topsıs yöntemleri kullanılarak peyniraltı suyu tozu üretimi yapan bir işletme için tesis yeri seçimi: Trakya bölgesinde bir vaka çalışması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 16(31), 1-22, 2017. https://dergipark.org.tr/ en/pub/ticaretfbd/issue/55939/767046
S. G. Akçok, Çok kri̇terli̇ karar verme yöntemleri̇yle çi̇ğ sütleri̇n kali̇teleri̇ne göre kategori̇ze edi̇lmesi̇. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2020. http://hdl.handle.net/11499/28658
E. Akan, O. Yerlikaya ve Ö. Kınık, Psikrotrof bakterilerin çiğ süt ve süt ürünleri kalitesine etkisi. Akademik Gıda, 12(4), 68-78, 2014. https://dergipark.org.tr/en/pub/akademik-gida/issue/55788/763671
C. S. Başar ve Z. D. Heperkan, Sütün mikrobiyotası ve bozulmasına yol açan önemli bakteriler. Gıda, 46(3), 660-668, 2021. https://doi.org/10.15237/gida.GD21034
G. Sarısoy, Gıdaların soğuk zincir lojistiği. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi. http://hdl.handle.net/123456789/1271
A. Aksoy, Gıdalarda pH ölçümünün önemi, Haliç Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4(2), 193-216, 2021.https://doi.org/10.46373/hafebid.978917
G. S. Akar, Bozulabilir gıda tedarik zincirlerinde üretim riskleri gözetilerek üretim-dağıtım planlaması bir süt işleme tesisinde uygulama. Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, 2015 http://hdl. handle.net/11607/1459
Ö. Şeker ve O. Korkmaz, Kahramanmaraş ilindeki dondurma üreticilerinin soğuk zincir taşıyıcı seçiminde kullanmış oldukları kriterler ve bu kriterlerin önem derecelerinin ahp yöntemi ile belirlenmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 860-877, 2021. https://doi.org/10.29106/fesa.1015495
Saaty, T.L, the analytic hierarchy process, New York: McGraw-Hill, 1980.
E. Yazıcı, S.İ. Üner, A. Demir, S. Dinler ve H.M. Alakaş. Prioritizing individuals who will have covid-19 vaccine with multi-criteria decision making methods. Gazi University Journal of Science, 1-1. https://doi.org/10.35378/gujs.1053782.
E. Özcan, T. Danışan, R. Yumuşak ve T. Eren, An artificial neural network model supported with multi criteria decision making approaches for maintenance planning in hydroelectric power plants. Eksploatacja i Niezawodność, 22 (3), 498-506, 2020. https://doi.org/ 10.17531/ein.2020.3.3
S. J. Chen ve C. L. Hwang. Fuzzy multiple attribute decision making methods. In Fuzzy multiple attribute decision making. Springer, pp. 289-486, Berlin, Heidelberg, 1992.
E. Özcan, T. Danışan ve T. Eren, Hidroelektrik santralların en kritik elektriksel ekipman gruplarının bakım stratejilerinin optimizasyonu için matematiksel bir model önerisi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 25(4), 498-506, 2019. https://dergipark.org.tr/en/pub/pajes/issue/47732/612310?publisher=pamukkale
T. Eren, T. Danışan, A. Deringöz ve G. Aksüt, Comparison and selection of patient follow-up systems for covid-19 pandemic patients. Fashion and Textiles, 9(1), 1-13, 2022. https://doi.org/10.1186/s40691-022-00296-7
T. Danışan, E. Özcan ve T. Eren. Personnel Selection with Multi-Criteria Decision Making Methods in the Ready-to-Wear Sector. Tehnički Vjesnik, 29(4), 1339-1347, 2022. https://doi.org/10.17559/tv-20210816220137
Z. N. Turgut, T. Danışan ve T. Eren. Spor ve moda dünyasında giyilebilir teknolojilerin çkkv yöntemleriyle değerlendirilmesi ve seçimi. Herkes için Spor ve Rekreasyon Dergisi, 3(1), 1-11, 2021. https://dergipark.org.tr/en/pub/jsar/issue/63301/903211
M. Kara, Y. Ercan, R., Yumuşak, A. Cürebal ve T., Eren, Yenilenebilir hibrit enerji santrali uygulamasında tesis yer seçimi. International Journal of Engineering Research and Development, 14(1), 208-227, 2022.
G. Gümüş, Z. Ercan, T. Danışan, E. Güven ve T. Eren, Türkiye’de aşı taşıma sisteminde ahp ve topsis yöntemleri ile taşıma türü seçimi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36, 47-58, 2022, https://doi.org/10.20875/makusobed.1114144
A. Deringöz, T. Danışan ve T. Eren, Covid-19 takibinde giyilebilir sağlık teknolojilerinin çkkv yöntemleri ile değerlendirilmesi. Politeknik Dergisi, 25 (2), 533-543, 2022. https://doi.org/10.2339/ politeknik.768219
B. N. Akıncı, T. Danışan ve T. Eren, Hipertansiyon hastaları için giyilebilir sağlık teknolojileri seçimi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 8(2), 232-248, 2021. https://doi.org/ 10.2339/politeknik.886544
T. Danışan ve T. Eren, Uluslararası etkin müdahale ekiplerinin çökv yöntemleri ile belirlenmesi, 3rd International Disaster Management Congress, sayfa 378-379, Tokat, Türkiye, 9-10 Haziran 2022.
TÜİK, Hayvansal üretim istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayvansal-Uretim-Istatistikleri-2019-33873