ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN MEVSİMLER KONUSUNDAKİ ANLAYIŞLARININ İNCELENMESİ: BİR KARMA YÖNTEM ARAŞTIRMASI

Bu çalışmanın amacı 8. sınıf öğrencilerinin mevsimlerin oluşumu konusundaki anlayışlarını bütünleştirici karma yöntem kullanarak karşılaştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda önce nicel veriler, sonra nitel veriler son olarak da birleştirilmiş veriler incelenmiştir. Araştırma 2020–2021 öğretim yılının ilk yarısında İç Anadolu illerinden birinde toplam 7 okulda öğrenim gören ve “mevsimlerin oluşumu” konusuna ilişkin öğrenme sürecini tamamlamış sekizinci sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler için çoktan seçmeli 27 sorudan oluşan geçerliği ve güvenirliği sağlanmış bir başarı testi geliştirilmiştir. Nitel veriler için ise uzman görüşlerine başvurularak öğrenci çizimleri ve açıklamalarından yararlanılmıştır. Öğrencilerin çoktan seçmeli test puanlarının (%46,7), çizimlerinden elde edilen puanlarına (%38) göre daha yüksek olduğu izlenmekle birlikte aynı konulardaki başarı puanları paralel olarak artmış veya azalmıştır. Nicel ve nitel veriler incelendiğinde katılımcıların yetersiz bilgiye sahip oldukları veya yanılgı yaşadıkları kısmın; Dünya’nın hareketleri, eksen eğikliği ve uzaklık teorisi olduğu belirlenmiştir. Evrenin üç boyutu birlikte düşünüldüğünde, öğrencilerin mevsimlerin modelini, genellikle aynı bakış açısıyla çizdikleri saptanmıştır. Farklı bakış açıları kullanılarak hazırlanan sorularda ise zorlandıkları görülmüştür. Buradan hareketle ders kitapları ve öğretim etkinliklerinin öğrencilerin zihinlerinde oluşturduğu parçaları birleştirmede yetersiz kaldığı söylenebilir. Öğretim materyallerinde, evrenin farklı noktalarından görünümlerini içeren karşılaştırmalı çizimlere yer verilmesinin konu ile ilgili anlayışları geliştirmede fayda sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Mevsimler, Karma yöntem, Ortaokul öğrencileri, Fen Eğitimi

EXAMINING MIDDLE SCHOOL STUDENTS’ UNDERSTANDING ABOUT SEASONS: A MIXED METHOD STUDY

The aim of this study is to compare 8th-grade students' understanding of the formation of the seasons using the integrative mixed method. For this purpose, first quantitative data, then qualitative data, and finally the combined data were examined. The research was carried out with eighth-grade students who attended a total of 7 schools in one of the Central Anatolian provinces in the first half of the 2020-2021 academic year and completed the learning process on "the formation of the seasons". For quantitative data, an achievement test with 27-question multiple-choice validity and reliability was developed. For qualitative data, students' drawings and explanations were used by referring to expert opinions. Although it is observed that the multiple-choice test scores of the students (46.7%) are higher than the scores obtained from the drawings (38%), their success scores on the same subjects have increased or decreased in parallel. When the quantitative and qualitative data are examined, it is observed that the part of the participants having insufficient information or having mistakes; It has been determined that the movements of the Earth are axial inclination and distance theory. When the three dimensions of the universe are considered together, it has been determined that the students generally draw the models of the seasons from the same perspective. It was observed that they had difficulties in the questions prepared using different perspectives. From this point of view, it can be said that textbooks and teaching activities are insufficient to combine the pieces formed in students' minds. It is thought that using comparative drawings containing views of the universe from different points in the teaching materials will improve the understanding of the subject.

Keywords:

Seasons, Science education, Middle school students, Mixed method,

PDF

___

Alkan, V., Şimşek, S. ve Armağan Erbil, B. (2019). Karma yöntem: Öyküleyici alanyazın incelemesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 7(2), 558–581.
Alkış, S. (2006). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin mevsimlerin oluşumuyla ilgili fikirlerinin incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 14, 107–120.
Atwood, R. K. &Atwood, V. A. (1996). Preservice elementary teachers' conceptions of the causes of seasons. Journal of Research in Science Teaching, 33(5), 553–563.
Bayat, N., Şekercioğlu, G. ve Bakır, S. (2014). Okuduğunu anlama ve fen başarısı arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(176).
Bolat, M. ve Altınbaş, A. (2018). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının mevsimler konusundaki alan bilgilerinin paralel karma yöntem ile belirlenmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları, 9(16), 950–983.
Bostan, A. (2008). Farklı yaş grubu öğrencilerinin astronominin bazı temel kavramlarına ilişkin düşünceleri, (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
Braun, H. I., Bennett, R. E., Frye, D. & Soloway, E. (1990). Scoring constructed responses using expert systems. Journal of Educational Measurement, 27(2), 93–108.
Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2011). Choosing a mixed methods design. Designing and Conducting Mixed Methods Research, 2, 53–106.
Ezberci-Çevik, E. ve Kurnaz, M. A. (2016). Türkiye’de yıldızlarla ilgili yapılan bazı çalışmaların tematik incelenmesi. İlköğretim Online, 15(2), 421-442.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. USA: McGraw-Hill Companies Inc.
Frede, V. (2008). The seasons explained by refutational modeling activities. Astronomy Education Review, 1(7), 44–56.
Gay, L. R, Mills, G. E. & Airasian, P. (2012). Educational research: competencies for analysis and applications. (11. baskı) USA: Pearson Education.
Gülen, S. (2019). Analysis of eighth grade students' academic achievements in seasons and climate unit. Journal of educational and instructional studies in the world, 9(1), 2146–7463.
Gülen, S. ve Demirkuş, N. (2014). Görsel materyalin öğrenci başarısına etkisi. Saarbrücken: Alimler Books Turkey.
Güneş, G. (2010). Öğretmen adaylarının temel astronomi konularında bilgi seviyeleri ile bilimin doğası ve astronomi öz yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
Haladayna, T. M. (1997). Writing Test Items to Evaluate Higher order Thinking.Boston: Allynn & Bacon.
Henriques, L. (2002). Children's ideas about weather: A review of the literature. School Science and Mathematics, 102(5), 202–215.
Kalkan, H. & Kıroğlu, K. (2007). Science and nonscience students ideas about basic astronomy concepts in preservice training for elementary school teachers, Astronomy Education Review, 6(1), 15–24.
Kurtdede Fidan, N. ve Duman, T. (2014). Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımın gerektirdiği niteliklere sahip olma düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 39 (174), 143-159.
Kikas, E. (1998). The impact of teaching on students' definitions and explanations of astronomical phenomena. Learning and Instruction, 8(5), 439–454.
Ko, M. H. (2010). A Comparison of Reading Comprehension Tests: Multiple-Choice vs. Open-Ended. English Teaching, 65(1).
Leech, N. L. & Onwuegbuzie, A. J. (2009). A typology of mixed methods research designs. Quality and quantity, 43(2), 265–275.
MEB (2018). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4,5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınevi.
Mills, G. E. & Gay, L. R. (2016). Educational research: competencies for analysis and applications. (11. baskı) USA: Pearson Education.
Oh, J. Y., Lee, H., & Lee, S. S. (2017). Using the Lakatosian Conflict Map for conceptual change of pre-service elementary teachers about the seasons. Research in Science & Technological Education, 35(1), 17-41.
Ojala, J. (1992). The third planet. International Journal of Science Education 14 (2), 191–200.
Onwuegbuzie, A. J. & Collins, K. M. T. (2007). A typology of mixed methods sampling designs in social science research. The Qualitative Report, 12 (2), 281–316.
Öksüz, Y. ve Güven Demir, E. (2019). Açık uçlu ve çoktan seçmeli başarı testlerinin psikometrik özellikleri ve öğrenci performansı açısından karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 259–282.
Özcan, H. ve Demirel, R. (2019). Ortaokul öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik bilişsel yapılarının çizimleri aracılığıyla incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 6(1), 68–83.
Özcan, H., Koca, E. ve Söğüt, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin basınç kavramıyla ilgili anlayışlarını ölçmeye yönelik bir test geliştirme çalışması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(1), 130–144.
Percy, J. R. (1998). Astronomy education: An international perspective. L. Gouguenheim, D. McNally & J. R. Percy (Editors), New trends in astronomy teaching (s. 2-6). Cambridge, US: Cambridge University Press.
Prather, E. E., Slater, T. F. & Offerdahl, E. G. (2002). Hints of a fundamental misconception in cosmology. Astronomy Education Review, 1(2), 28.
Rollins, M. M., Denton, J. J. & Janke, D. L. (1983). Attainment of selected earth science concepts by Texas high school seniors. The Journal of Educational Research, 77(2), 81-88.
Ryan, S. A., & Stieff, M. (2019). Drawing for assessing learning outcomes in chemistry. Journal of Chemical Education, 96(9), 1813-1820.
Sadler, P. M. (1992). The initial knowledge state of high school astronomy students (Doctoral dissertation, Harvard Graduate School of Education).
Sanger, M. J. (2000). Using particulate drawings to determine and improve students' conceptions of pure substances and mixtures. Journal of Chemical Education, 77(6), 762.
Schoon, K. J. (1992). Students' alternative conceptions of earth and space. Journal of Geological Education, 40(3), 209–214.
Sharp, J. G. (1996). Children's astronomical beliefs: a preliminary study of Year 6 children in southwest England. International Journal of Science Education, 18(6), 685–712.
Sneider, C., Bar, V. & Kavanagh, C. (2011). Learning about Seasons: A Guide for Teachers and Curriculum Developers. Astronomy Education Review, 10(1).
Temizkan, M ve Sallabaş, M. E. 2011). Okuduğunu anlama becerisinin değerlendirilmesinde çoktan seçmeli testlerle açık uçlu yazılı yoklamaların karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (30), 207-220.
Trumper, R. (2000). University students' conceptions of basic astronomy concepts. Physics Education, 35(1), 9.
Trumper, R. (2001a). A cross-age study of senior high school students' conceptions of basic astronomy concepts. Research in Science & Technological Education, 19(1), 97-109.
Trumper, R. (2001b). A cross-age study of junior high school students' conceptions of basic astronomy concepts. International Journal of science education, 23(11), 1111-1123.
Trumper, R. (2006). Teaching future teachers basic astronomy concepts-seasonal changes-at a time of reform in science education. Journal of Research of Science Teaching, 43(9), 879-906.
Tunca, Z. (2002). Türkiye’de ilk ve orta öğretimde astronomi eğitim öğretiminin dünü, bugünü. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18.
Türk, C. & Kalkan, H. (2017). Teaching seasons with hands-on models: model transformation. Research in Science & Technological Education, 1–29.
Türk, C., Alemdar, M. ve Kalkan, H. (2012). İlköğretim öğrencilerinin mevsimler konusunu kavrama düzeylerinin saptanması. Dünya’daki Eğitim ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 2(1), 62-67.
Türk, C., Kalkan,H., Kıroğlu, K. & Ocak Iskeleli, N. (2016). Elementary school students' mental models about formation of seasons: A cross sectional study. Journal of Education and Learning, 5(1), 7–30.
Zeilik, M., Schau, C. & Mattern, N. (1998). Misconceptions and their change in university level astronomy courses. The Physics Teacher, 36(2), 104–107