TÜRKİYE İLE SEÇİLMİŞ ORTA DOĞU ÜLKELERİ ARASINDAKİ TİCARET YOĞUNLUĞUNUN ANALİZİ
1990’lı yılların başından itibaren küreselleşmenin hızla artması ile birlikte iletişim teknolojileri ve taşımacılıkta meydana gelen gelişmeler ülkelerin ticari ilişkilerinde de değişimlere yol açmıştır. Özellikle sınır komşuları ile tarih ve kültür bağı bulunan ülkeler arasında ekonomik avantajlar değerlendirilerek yapılan anlaşmaların, ticaret hacimlerinin artmasında büyük katkı sağlamıştır. Küresel değer zincirleri adı verilen yeni model ile birlikte sermaye, maliyet ve işgücünün daha ucuz olduğu coğrafyalara ulaşılmış, ticaret ile birlikte katma değerli üretim ön plana çıkmıştır. Yeni dönemin pozitif getirilerini iyi kullanarak ekonomik atılım göstermeyi başaran ülkelerin gelişimi bu ülkelerin ticari ortaklarına, sınır komşularına da ekonomik ve ticari alanda yeni imkânlar yaratmıştır. Bu çalışmada Türkiye’nin 2000’li yıllardan sonra dış ticaretindeki büyük artış ile sınır komşusu olan veya hem kültürel hem de tarihi bağlantıları olan seçilmiş 11 Ortadoğu ülkesi arasındaki bağlantı incelenmiştir. Ticari ilişkilerdeki bağlantı ülkeler arasında ithalat ve ihracat yoğunluk endeksleri oluşturularak yapılmış, neticede ülkeler arasında bahse konu yıllar arasında ticari ilişkilerde yoğunluğun artmış olduğu gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Türkiye, Orta Doğu, İhracat yoğunluk endeksi, İthalat yoğunluk endeksi, Dış Ticaret
ANALYSIS OF TRADE INTENSITY BETWEEN TURKEY AND SELECTED MIDDLE EAST COUNTRIES
With the rapid increase in globalization since the early 1990s, developments in communication technologies and transportation have also led to changes in the country's trade relations. Especially, the treaties signed between the border neighbors and countries with a historical and cultural connection by evaluating the economic advantages made a great contribution to the increase of their commercial volumes. With the new model called global value chains, geographies where capital, cost and labor are cheaper have been reached, and value added production has come to the fore with trade. The development of countries that managed to show economic breakthrough by using the positive returns of the new era created new opportunities in the economic and trade field of their neighbors to their trade partners. This study examined the link between the 2000s after many years in Turkey, which is bordered by a big increase in foreign trade or both historic and cultural links which selected the 11 Middle East countries. The connection in trade relations has been made by creating import and export intensity indices among countries, and as a result, it has been observed that the intensity of trade relations has increased between the mentioned years.
Keywords:
Turkey, Middle East, Export Intensity Index, Foreign Trade,
___
- Altay, H., Çelebioğlu, F., & Şen, A. (2010). Ticari yoğunlaşma kapsamında Türkiye’nin küresel ölçekli dış ticaret analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 161-172.
- Aydın, M. & Aras, D. (2004). Ortadoğu’da ekonomik ilişkilerin siyasi çerçevesi; Türkiye’nin İran, Irak ve Suriye ile bağlantılar. Uluslararası İlişkiler, 1(2), 103-128.
- Çeştepe, H. (2012). Türkiye’nin seçilmiş Ortadoğu ülkeleriyle ticaretinin analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 23-43.
- Dağı, İ. D. (2002). Ortadoğu’da İslam ve siyaset. (2. Baskı). İstanbul: Boyut Kitapları.
- Demir, Y. (2009). 1960-1980 dönemi Türk-Arap ekonomik ilişkileri. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, VIII(18-19), 209-227.
- Engin Öztürk, M. B. (2018). Türkiye-Ortadoğu ülkeleri arasındaki dış ticaret ve sermaye hareketleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 894-908.
- ITC. (2020). TradeMap. Trade Statistics for International Business Development Database. URL: https://www.trademap.org/Index.aspx, Erişim Tarihi: 10.05.2020
- Kula, F., & Aslan, A. (2008). Türkiye’nin OrtaDoğu’da ekonomik geleceği: Türkiye’nin ihracat potansiyeline yönelik ampirik bir analiz. MPRA Paper. No.10688.
- Saray, M. O. (2019). D-8 ekonomileri, dış ticaret desenleri ve Türkiye için önemi: İhracat ve ithalat yoğunluğu endeksiyle bir değerlendirme. Current Research in Social Sciences, 5(2), 171-188. doi: 10.30613/curesosc.627642.
- Sinkaya, B. (2011). Geçmişten günümüze Türkiye’nin Ortadoğu politikası ve batı etkisi. Adam Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 894-908.
- Şahin, M. (2010). Türkiye’nin Ortadoğu politikası: Süreklilik ve değişim. Akademik Orta Doğu, 4(2), 9-22.
- Tash, M. S., Jajri, D. I. B., & Tash, M. N. S. (2012). An analysis of bilateral trade between Iran and D-8 countries. Global Journal of Management and Business Research, 12(2), 26-34.
- Turan, K. K., Özarı, Ç. & Demir, E. (2016). Kümeleme analizi ve Ortadoğu ülkelerinin ekonomik göstergeler açısından karşılaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 29, 143-165.
- UN Comtrade Database (2020). URL: https://comtrade.un.org/data, Erişim Tarihi: 18 Mart 2020
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi