Mehmet Âkif Ersoy'un Şiirlerinde Halk Kültürü Ögeleri - Halk Edebiyatı Ögeleri –/ Folk Culture Elements In The Poems Of Mehmet Akıf Ersoy – Folk Culture Elements –

Öz Şiiri, içinde yaşadığı toplumun faydasına kullanmayı amaç edinmiş şairler içerisinde Mehmet Âkif'in adı ilk sıralarda yer alır. Vatan konusu etrafında gelişen hürriyet, istibdat, tefrika, milliyetçilik-ırkçılık meselelerini tartışan şiirlerinin yanı sıra, toplumdaki ahlakî yıkım, Müslüman Türk aile yapısındaki kırılmalar, eğitimsizlik ve sonuçları, Âkif'in sorunsallaştırdığı sosyal konular, şiirleri içerisinde önemli yer tutar. “Balık bilmezse Halık bilir”, “çivi çiviyi söker”, “kurunun yanında yaş da yanar” gibi atasözleri yanında “yüz göz olmak”, “çifte dalmak”, “kılkuyruk”, “takke düştü kel göründü”, “ortada fol yok yumurta yok” vb. gibi deyimlere onun şiirinde önemli sayıda rastlamak mümkündür. Çünkü o, “Avam arasında muhavereler yürütmek mi istiyorsunuz? Halkın arasına karışınız.” halk arasında “söylenen sözleri edasıyla, telaffuzu ile beraber zapt ediniz” tavsiyesinde bulunur. Bu tavsiyesini de halk diline özgü yapıları kullanmakla öncelikle kendisi uygular. "… Hayal ile yoktur benim alışverişim / … Her ne demişsem görüp de söylemişim" (“Fatih Kürsüsünde, s.268) diyerek hayalden hakikate ulaşmak adına çekinmeden kullandığı sözcük ve ifadelerle halkın içinden doğmuş hikayeleri işlemeyi ihmal etmez. Anahtar Sözcükler: Mehmet Âkif Ersoy, halk kültürü, deyimler, atasözleri, argo/argolu ifadeler, fıkralar, hikayeler, mani ve halk şiirleri. Abstract Mehmet Akif is among the first names that come to mind when talking about the poets using poems for the benefit of the society they live in. As well as his poems on freedom, autocracy, segregation, nationalism-racism issues discussed under the general theme of nation; the poems he wrote on moral breakdown of the society, corruption of the Muslim-Turkish family structure and lack of education and its negative results are of great importance as they problematize social issues. Turkish proverbs such as “Do a favor and throw into the sea, the God will appreciate it even if the fish does not,”, “Set a thief to catch a thief” and “Sometimes the innocent suffer along with the guilty" as well as Turkish idioms such as “make free with”, “broke and shabby” and “Someone's true colors have been shown” are commonly encountered in his poems. Mehmet Akif used such proverbs and idioms quite frequently since he always made the statement: “If you want to communicate with the public, then you should mingle freely with the crowd.” and “Use the public words by abiding by the public pronunciation and meanings of these words.” He followed his own advice by using the structures unique to the public speech. As can be understood from his words: "…I have no business with the imaginary / … All I say is based on reality" (“Fatih Kürsüsü, p. 268), he preferred to use public words and expressions to escape from the imaginary and reach reality while working on the stories created by the public. Key Words: Mehmet Akif Ersoy, folk culture, idiom, proverb, slang/slang expression, anecdote, story, ditty and folk poetry.

___

Aksoy, Ö. A. (1984). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 1-2. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Artun, E. (2000). “Halk Kültürü ve Folklorun Türk Kültüründeki Yerine Kültürel Değişim ve Gelişim Açısından Bakış”. Adana Halk Kültürü Araştırmaları. Adana: Altın Koza Yayınları, s. 40-42.

Çetin, İ. (1997). “Türkiye'de Halk, Folklor ve Halk Edebiyatı Terimleri”. Milli Folklor, 5 (36), 29.

Ekici, M. (2000). “Halk, Halk Bilimi ve Halk Bilgisi Üzerine Bir Deneme”. Milli Folklor, 45, 2-5.

Enginün, İ. (1991). “Abdülhak Hamid ve Halk Kültürü”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergah Yayınları, 327-334.

Enginün, İ. (1991). “Cahit Sıtkı Tarancı'nın Şiirinde Halk Kültürü”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergah Yayınları, 352-356.

Enginün, İ. (1991). “Halide Edip ve Halk Kültürü”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergah Yayınları, 325-351.

Enginün, İ. (1991). “Turan Oflazoğlu ve Türk Halk Kültürü”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergah Yayınları, 357-367.

Ersoy, M. A. (2008). Safahat. hzl.: M. Ertuğrul Düzdağ. İstanbul: Çağrı Yayınları.

Ersoy, M. A. (2008). Safahat (Tıpkı Basım-1928-). İstanbul: Çağrı Yayınları.

Eşref Edib (Fergan). (1962). Mehmet Âkif: Hayatı-Eserleri ve Yetmiş Muharririn Yazıları. İstanbul: Sebilürreşad Neşriyatı, 244.

Göde, H. A. (2008). “Mehmet Akif'in Şiirlerinde Halk Edebiyatı Unsurlarından Kalıplaşmış Sözler”. I. Uluslararası Mehmet Akif Sempozyumu 19-21 Kasım 2008. Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayınları, 307-318.

Kurnaz, C. (1986). “Âkif'in Şiirlerinde Halka Hitap Etme Düşüncesinden Kaynaklanan Özellikler”. Millî Kültür, 55.

Şen, S. (1995). Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Romanlarında Folklor Unsurları. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Bilge Seyidoğlu, III.

Türk Dil Kurumu, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, www.tdk.gov.tr, (Erişim Tarihi: 1 Ağustos 2009).

Ulusoy, A. (1999). “Şah İsmail Ata'i'nin Şiirlerindeki Deyimler ve Atasözleri Üzerine”. Journal of Azerbaijani Studies, Vol. 2, No 1, [6], 98-106.

Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Cover
  • ISSN: 1304-429X
  • Yayın Aralığı: Yılda 5 Sayı
  • Yayıncı: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Küreselleşmenin Eğitim Programları Üzerindeki Etkisine İlişkin Akademisyen Görüşleri: Nitel Bir Çalışma/ Vıews Of Academıcıans On The Effect Of Globalızatıon On Curruculum: A Qualıtatıve Study

Mehmet GÖMLEKSİZ, Hasan KILINÇ

Meslek idealleri ve girişimcilik niyetleri

Ufuk DURNA, Recep ÇİÇEK

İlköğretim Branş Öğretmenlerinin Değerler Eğitimine İlişkin Görüşleri Üzerine Bir Araştırma/ A Research For Elementary School Teachers' Opınıons About Value Educatıon

Cengiz ÖZMEN, Harun ER, Fitnat GÜRGİL

Meslek İdealleri ve Girişimcilik Niyetleri/Professıonal Ideals And Entrepreneurıal Intentıons

Recep ÇİÇEK, Ufuk DURNA

Sürdürülebilir Toplumlar ve Metropollerin Baskılarından Kurtulmak İçin Alternatif Bir Yol: Sürdürülebilir Kentler/ Sustainable Communities And An Alternative Way to Escape The Pressures of Metropolis: Sustainable Cities

Arzu ALTUNTAŞ

İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik öğretimine ilişkin inançları

Gözde AKYÜZ, Olcay SİNAN

SOSYAL POLİTİKA VE SOSYAL HAKLAR; VATANDAŞLIK HAKLARININ YENİDEN KAVRAMSALLAŞTIRILMASI ARAYIŞI

Abdulkadir ŞENKAL, Mahmut DOĞAN

Dil eğitiminin dil bilimsel temelleri: Ferdinand de saussure'ün genel dilbilim kuramında dil eğitimiyle ilgili bulgular

Bilginer ONAN

Mehmet Âkif Ersoy'un Şiirlerinde Halk Kültürü Ögeleri - Halk Edebiyatı Ögeleri –/ Folk Culture Elements In The Poems Of Mehmet Akıf Ersoy – Folk Culture Elements –

Arif YİLMAZ

İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLERİNİN ÖLÇME DEĞERLENDİRME OKUR-YAZARLIK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Hasan AKSU