Antakya ve Çevresinde El Zanaatları/Handcraft in And Around Antioch

Öz Türkiye'nin birçok yerinde olduğu gibi Antakya'da da geleneksel el zanaatlarının durumu aşağı yukarı aynıdır. Kentleşme ve sanayileşmenin sunduğu teknolojik gelişmelerin, kısa zamanda çok ürün elde etme imkanı sağlaması, Antakya'da el zanaatlarının ve ustalarının her geçen gün biraz daha azalmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada Antakya ve çevresinde el zanaatlarının toplum içerisindeki işlevleri üzerinde durularak geçmiş ile gelecekteki dayanakları tespit edilmek istenmiştir. Çalışmamızın birinci bölümünde konuya giriş yapılmıştır. İkinci bölümde araştırmanın amacı, önemi, kapsamı ve yöntemi üzerinde durulmuştur. Bulgular ve yorumlar çalışmanın üçüncü bölümünü oluşturmaktadır. Bu bölümde Antakya ve çevresinde tespit edilen el zanaatları ayrı başlıklar altında incelenmiş, zanaatkarların sorunları, kullandıkları araç gereçler, yapım teknikleri hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca el zanaatlarının bugünkü işyeri sayıları ve bulundukları yerler, zanaatkarların yaşları, ikamet yerleri, öğrenim durumları, uğraştığı zanaat, hangi konumda bulundukları, zanaatı kimden öğrendikleri, kaç kişiye öğrettikleri, zanaatı kaçının sürdürdüğü ve işyeri sayıları da tablo içerisinde gösterilerek el zanaatlarının gelecekteki durumları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Dördüncü bölümde ise üçüncü bölümde elde edilmiş bulgular değerlendirilmiş ve sonuca gidilmiştir. Ayrıca bu konuyla ilgili önerilere de yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Zanaat ve sanat, Antakya'da el zanaatları, Bakırcılık, Kalaycılık, İpekböcekçiliği, Semercilik. Abstract In Antioch, like most of the places in Turkey, the status of hand-craft is more or less at the same level. The fact that technological developments that have been supported by urbanization and industrialization make fast production possible in a short space of time, causes a gradual descrease in handcraft and masters in Antioch. In this study, the functions of handcraft in society in and around Antioch are discussed and its future points of support are determined. In the first part of our study, an introduction is made. In the second part, the aim of the study, its significance, content and method are presented. The findings and comments make up the third part of the study. In this part, the handcraft that were detected around Antioch are examined under seperate headings and problems of craftsmen, their tools and information about their techniques are shown in tables. In addition, the age of craftsmen, their residence, educational level, art, status, their masters, how many people they have trained, how many of them are continuing their jobs and the number of their work places are presented in tables and the future of handcraft are predicted. In the fourth part, the findings that have been acquired in the third part are evaluated and concluded. Moreover, some suggestions related to the subject are included. Key words: Handcraft and Art, Handcraft in Antioch, Coppersmith, Tinsmith, Saddle making, Silk farming.

___

Acaroğlu,T. (1997). Halk Sanatı ve Estetiği, Türk Halk Kültürü Araştırmaları, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. S. 1–15.

Acıpayamlı, O. (1976). Zanaat Terimleri Sözlüğü, Ankara: T.T.K. Basımevi.

Akçagöz, S. (1994). “Denizli Çal İlçesinden Geleneksel Kilim Örnekleri”, I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyum Bildirileri I, 22-23 Aralık 1994, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. S. 152–157.

Akçiçek, E. (1997). “Türk Halk Kültüründe Sabun”, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. S.36–40.

Aktüre, S. (1994). Anadolu'da Bronz Çağı Kentleri, İstanbul: Tarih Vakfı Yay.

Altuntaş, Y. (1994). “Alıştırmalar Işığında Türk El Sanatlarının Dünü Bugünü”, I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyum Bildirileri I,22-23 Aralık 1994, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. S. 1–3.

Barışta, Ö. (1994). “Tosyo'da Semercilik”, I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyum Bildirileri I,22-23 Aralık 1994, Ankara: Kültür Bak. Yay. S. 182- 185.

Barışta, Ö. (1998). Türk El Sanatları, Ankara: Kültür Bak. Yay.

Başar, Z. (tarihsiz). Halkımızın Yaşamında Tandır, Ankara: T.F.A. Yay. S.27–40.

Çalışkan, H. (1973). Metal İşleri Teknolojisi, Ankara: Mars Tic. A.aş. Matbaası.

Dıctıonnaıre Larousse, ( 1994), Ansiklopedik Sözlük I, İstanbul: Milliyet Yay.

Engin. İ. (tarihsiz). “Süpürge Zanaatçısı Örneğinde İki Kültürel Süreç: Kültürlenme ve Kültürleme”, Ankara: Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Yay. S.165–169.

Emiroğlu, K. ve Aydın, S. (2003), Antropoloji Sözlüğü, (1. Baskı), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınevi.

Ergür, İ. (1997). Gelenek, Görenek ve İnançların Halk Sanatına Etkisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, S.171.

Kahveci, M. (1998). “Günümüzde El Sanatlarının Durumu Bazı Kurum ve Kuruluşların El Sanatları Eğitim Programları Üzerine”, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınlar, S.47–66.

Kalaycıoğlu, M. (1998). Hatay Halk Bilimi.

Kayabaşı, N. (1997). Çorum'da Dövme Bakırcılık, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. S.225–238.

Örnek, S. (1995). Türk Halk Bilimi, Ankara: Türk Halk Bilimi.

Özmen, K. (tarihsiz), Divrigi İlçesinde Köşker Esnafı, Ankara: T. F. K. Yay., S. 17-21.

Öztürk, İ. (2003), Geleneksel Türk El Sanatlarına Giriş, İzmir: Dokuz Eylül Yay., Geleneksel El Sanatları 2, 172 s.

Sözen, M.ve Tanyeli, U. (1999). Sanat Kavram ve Terimleri Sözcüğü, İstanbul, Remzi Kitapevi.

Şatır, S. (1999). Geleneksel Türk El Sanatlarının Çağdaş Gelişimi Açısından Tasarımın Artan Önemi, 26 Kasım 1998, T.C.Kültür Bakanlığı Yay.,S.260-264. http://www.aselimtuncel.blogspot.com