Antakya Ağzında Alkışlar/Regard in Antakya Accent

Özet Alkış- kargış, başka bir deyişle dua ve beddualar çıkış noktası olarak kişinin gördüğü bir iyilik karşılığında ödül veya yapılan bir kötülüğe karşılık ceza olarak içinden gelen temennileri dile getirmek için kullandığı cümlelerdir. Alkışçı ve kargışçı kişinin amacı, kendi veremediği ödül ve cezayı Tanrı'dan dilemektir. Alkış ve kargışlar kişiye özel olabildiği gibi, çoğunlukla yöreden yöreye değişen kalıplaşmış cümlelerdir. Antakya yöresi de alkış ve kargışları ile dikkati çeken bir bölgedir. Genel olarak bilinen alkış ve kargışlar yanında, yöreye özgü, oldukça ilginç alkış ve kargışlara rastlanmaktadır. Yöre kadınları bir olayı anlatırken bile “ Kömür aldık, Allah kara gün vermesin yanıÅ‹ıza ..” gibi alkışla süsleyerek anlatımlarına çekicilik katarlar. Bu yazıda önce Antakya alkışları temalarına göre gruplanmış, daha sonra alkışlar söz dizim özellikleri açısından incelenmiştir. Anahtar Kelimeler:  Alkış, dua, söz dizimi Abstract Regard and curses, in other words, prayers for best wishes and curses are the words a person sees as a starting point to reward somebody in return for a good behavior or to punish him/her in return for a evil treatment. The purpose of the individual who prays for best wishes and curses is to wish reward and punishment from God which they cannot provide by themselves. Prayers for best wishes and curses can be customized; however, they are mostly stereotypical sentences varying from region to region. Antakya is also a region which attracts people's attention with its prays for best wishes and curses. In addition to the common prays for best wishes and curses, there can be seen quite interesting ones peculiar to the region. For instance, black is known as a bad color and when women in the area talk about an event, they usually add attraction to their expressions by saying “We bought coal may god not make you experience black days (Kömür aldık, Allah kara gün vermesin….)”.  In this article, regards in Antakya have firstly been categorized according to their themes, and then they have been studied in view of their word syntagm features. Key Words: Regard, prayer, syntax .

Regard and curses, in other words, prayers for best wishes and curses are the words a person sees as a starting point to reward somebody in return for a good behaviour or to punish him/her in return for a evil treatment. The purpose of the individual who prays for best wishes and curses is to wish reward and punishment from God which they cannot provide by themselves. Prayers for best wishes and curses can be customized; however, they are mostly sterotypical sentences varying from region to region. Antakya is also a region which attracts people’s attention with its prays for best wishes and curses. In addition to the common prays for best wishes and curses, there can be seen quite interesting ones peculiar to the region. For instance, black is known as a bad colour and when women in the area talk about an event, they usually add attraction to their expressions by saying “We bought coal may god not make you experience black days (Kömür aldık, Allah kara gün vermesin….)”. In this article, regards in Antakya have firstly been categorized according to their themes, and then they have been studied in view of their word syntagm features.
Keywords:

Regard, prayer syntax.,

___

Aksan, Doğan (1990). Her Yönüyle Dil III, Ankara, TDK Yayınlar, s.100.

Artun, Erman (1999 ). Günümüz Adana Âşıklık Geleneğinde Akış-Kargış(Kara Alkış), Çukurova Halk Kültürü Bilgi Şöleni –Bildiriler, Adana.

Atalay, Besim(1940). Divanü Lûgat-it Türk Tercümesi, C. 2, Ankara, Alaeddin Kıral Basımevi, s.336.

Ergin, Muharrem (1994). Dede Korkut Hikayeleri I- Giriş-Metin- Faksımile, Ankara, TDK Yayınları, s.78.

………………….(2009). Türk dil Bilgisi, İstanbul, Bayrak Yayınları, s.386-388.

Dilek, F. G..” (2007). Altay Türkçesinde Sözeylemler. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 21(s.39).

Gülensoy, Tuncer ( 2000). Köken Bilgisi Sözlüğü, C.I, Ankara, TDK Yayınları.

Güngör, A.(2006); Tabu‐Örtmece (Euphemism) Sözler Üzerine ,A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 29, Prof. Dr. Zeki Başar Özel Sayısı, Erzurum.

İpek, S. Ayhan (1989). Antakya Dua ve Bedduaları, Güneyde Kültür C. S.4, Antakya, s.82.

Karahan, Leyla ( 2006). Türkçede Söz Dizimi, Ankara, Akçağ Basım Yayın.

Korkmaz, Zeynep (2003). Türkçenin Grameri-şekil Bilgisi , Ankara, TDK Yayınları, s.837-858.

Öztürk, Jale (2012). Antakya Ağzında Kargışlar, Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu (20-22 Ekim 2011) Bildirileri-Adana, s.740.

Savran, Hülya (2002). “Türk Dil Bilgisi Öğretiminde Birleşik Fiillerin İşlenişi Üzerine”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi- e-dergi, C:5, S:7, Balıkesir, s. 107.

Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Cover
  • ISSN: 1304-429X
  • Yayın Aralığı: Yılda 5 Sayı
  • Yayıncı: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

ZUHURİ DANIŞMAN'IN ENDÜLÜS'LE İLGİLİ ROMANLARINDA FETİH VE RECONQUİSTA KAVRAMLARININ MUKAYESESİ

Orhan OĞUZ

Yoksullukla Mücadelede Gönüllü Rehberlik Organizasyonları/Voluntary Organizations of Guidance in the Fight against Poverty

Ruhat Yaşar

YOKSULLUKLA MÜCADELEDE GÖNÜLLÜ REHBERLİK ORGANİZASYONLARI

M Ruhat YAŞAR

MEDYANIN KÜRESELLEŞMESİNDE SOSYAL DEĞİŞİMLER ve TÜKETİCİNİN KONTROLÜ

Ramazan ÇELİK

ÇOKLU ZEKÂ KURAMINA DAYALI ÖĞRENME YÖNTEMİNİN ÖĞRENCİLERİN TUTUM VE AKADEMİK BAŞARILARINA ETKİSİNİN MOTİVASYON STİLLERİNE GÖRE ANALİZİ

Aysel TEMELLİ, Murat Kurt, İbrahim Gümüş, Aysel Temelli

Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Kariyer Algılamalarının Değerlendirilmesi/Evaluation the Career Perception of Undergraduate High School of Physical Education and Sport Students

Yavuz Ağaoğlu, Hasan Eker, Sevilay Ağaoğlu

ÖĞRETMEN ADAYLARINDA ATILGANLIK DÜZEYİ VE İLETİŞİM BECERİLERİ

Hadiye Küçükkaragöz, Tuncay Canbulat, Yasin Akay

2009 PISA BAŞARILARINA GÖRE ÜLKELERİN GENEL VE İNSANİ GELİŞMİŞLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Okt MÜNİR ŞAHİN

ÇOKLU ZEKÂ KURAMINA DAYALI ÖĞRENME YÖNTEMİNİN ÖĞRENCİLERİN TUTUM VE AKADEMİK BAŞARILARINA ETKİSİNİN MOTİVASYON STİLLERİNE GÖRE ANALİZİ1

Murat KURT, Aysel TEMELLİ, İbrahim GÜMÜŞ

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER ALGILAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yavuz Selim AĞAOĞLU, Hasan EKER, Sevilay AĞAOĞLU