TUNCELİ ARKEOLOJİ VE ETNOGRAFYA MÜZESİ BAĞLAMINDA SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN DESTEKLENMESİ

Müzecilikte yaşamdan kopuk, soğuk ve üstten bakan tutum, günümüzün ihtiyaçlarına cevap veremez hale gelmiş hem dünyada hem Türkiye’de yerini yaşayan ve yaşatan müzeye bırakmaya başlamıştır. Modern müzecilik anlayışı, değeli varlıkları toplama, depolama, sınıflandırma ve teşhir etmeye dayalı klasik anlayışı kırarak somut kültürel mirasın yanında somut olmayan kültürel mirasın da korunması, yaşatılması ve kayıt altına alınması yolunda ciddi bir mesafe kat edilmiştir. Müze, kültürü bağlamından koparmayarak kucaklama ve yaşatma çabasına girmiştir. 25 Aralık 2020’de ziyaretçilere açılan Tunceli Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, kent kültürünün sergilenmesi, korunması ve yaşatılabilmesi açısından ciddi bir öneme sahiptir. Müze, kimliğinde arkeolojiyi ve etnografyayı birleştirmiştir. Bir arkeoloji müzesi olarak kentin tarihsel zenginliğini ziyaretçileriyle buluştururken bir etnografya müzesi olarak kent insanının geleneksel yaşam biçimine, inancına, kültürüne ışık tutar. Bu makalede Türkiye’de çağdaş bir müzecilik anlayışı benimsemiş müzelerden yola çıkılarak Tunceli Arkeoloji ve Etnografya Müzesinin, bina duvarlarının dışına taşıp halka ulaşması ve kent insanının Müze’yi canlı bir mekân olarak hayatına dahil etmesi için, başka bir deyişle Müze’nin Somut Olmayan Kültürel Mirası destekleyebilmesi için atılabilecek adımlar üzerine bazı öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Somut Olmayan Kültürel Miras, Tunceli Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Müzecilik

PDF

___

Aslan, Ş. (2021). “Dersim Kışlasından Tunceli Müzesine: Bir mekânın Toplumsal Öyküsü”, Birgün Gazetesi,13.01.2021.
B. Fromm, Anette (2016). “Ethnographic Museums and Intangible Cultural Heritage Return to Our Roots”, Journal of Marine and Island Cultures (5), 89–94.
Baki Nalcıoğlu, Z. S. (2018). “Somut Olmayan Kültürel Mı̇rasın Korunması Sözleşmesı̇ ve Müze: Yaklaşımlar, Uygulama Örneklerı̇, Rı̇sk Alanları”. Mlli Folklor S .130, ss.131-139.
Demir, Sema (2012). “Kültürel Bellek, Gelenek ve Halk Bı̇lı̇mı̇ Müzelerı̇”, Milli Folklor, S.195, ss.184-193.
Ekici, Metin (2004). “Somut Olmayan Kültürel Miras Neden ve Nasıl Korunmalı ve Nasıl Müzelenmeli: Sorunlar, Çözümler ve Ülkemizden Örnekler”, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzelenmesi Sempozyum Bildirileri, Ankara, GÜ THBMER Yayınları, ss.57-67.
Fleming, David (2001). “Kentler, Müzeler ve Toplum”, Kent, Toplum, Müze Deneyimler-Katkılar, İstanbul: Tarih Vakfı.
Kasapoğlu Akyol, Pınar (2013) “Türkiye’nin Yaşayan İnsan Hazineleri Programı”, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Geleceği Türkiye Deneyimi, Ankara: Grafiker.
Kasapoğlu Akyol, Pınar (2015). Somut Olmayan Kültürel Miras (Soküm) Ve Eğitim: Halk Kültürü Dersi Örneği, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Paykoç, F. ve Baykal, S., (1999). Müze Pedagojisi: Kültür, İletişim ve Aktif Öğrenme Ortamı Olarak Müzelerin Etkinliğine İlişkin Bir Çalışma Müzecilikte Yeni Yaklaşımlar Küreselleşme ve Yerelleşme (Bildiri, 9-11 Aralık), İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Ulaşaoğlu, İsmet Hakan-Öncel, Kenan (2018). Küllerinden Yeniden Doğan Bir Tarih: Tunceli/Dersim Müzesi, Aktüel Arkeoloji, Aralık, S.66, ss.6-10.
http://arkeopolis.com/muzeciligin-kisa-tarihi-ve-turk-muzeciliginin-gelisimi/ (25.06.2021)
https://icom.museum/en/news/the-extraordinary-general-conference-pospones-the-vote-on-a-new-museum-definition/ (23.02.2021)
https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf (05.04.2021)
https://www.wikiwand.com/tr/T%C3%BCrkiye%27deki_m%C3%BCzeler_listesi (22.03.202)
https://mirasmuzesi.nevsehir.edu.tr/ (25.06.2021)
http://www.bursakentmuzesi.com/ (05.05.2020)
http://www.bursakentmuzesi.com/egitim-calismalari/ (05.05.2020)
facebook.com/mardinmuzesi/ (09.11. 2019).
https://izmir.ktb.gov.tr › TR-77103 › selcuk-efes-muzesi (01.04.2021)
http://www.troya2018.com/neden-troya-yili.php (03.10.2021)
https://tr.wikipedia.org/wiki/Pulur_/_Sakyol_H%C3%B6y%C3%BCk (27.06.2021)
https://halktv.com.tr/gundem/turkiyede-alevilik-inanci-kulturu-rituelleri-ilk-kez-bir-muzede-sergilenmeye-basl-462007h (25.06.2021)
https://www.unesco.org.tr/Pages/181/177/ (02.03.2021)
https://www.oglaklarakitaplar.com/2017/04/muzeler-yasamlari-degistirebilir-mardin-muze-muduru-nihat-erdogan/ (28.06.2021)