Stok Kontrolünde ABC ve VED Analizi Yöntemlerinin Kullanılması: Bir Üniversite Hastanesi Covid-19 Servislerinde Uygulama

Sağlık işletmelerinde stok yönetimi sağlık hizmetlerinin etkin bir şekilde sunulması için önem arz etmektedir. Özellikle, pandemi gibi olağanüstü dönemlerde artan belirsizlikle birlikte stokların temini, saklanması ve kullanımı daha da önemli hale gelmektedir. Bu çalışmanın amacı, pandemi sürecinin beraberinde getirdiği belirsizlik koşullarında bir kamu hastanesinde kullanılan tıbbi sarf malzeme stok harcamalarını stok kontrol tekniklerinden Always Better Control (ABC), Vital-Essential-Desirable (VED) ve ABC-VED Matris yöntemlerini kullanarak sınıflandırmak ve hastanelerde etkin bir stok yönetimi için en uygun yöntemi tespit etmektir. Çalışmada, hastanenin Covid-19 servislerinde 2020 yılında kullandığı tıbbi sarf malzemeler öncelikle ABC analizi ile maliyet kriterine göre, VED analizi ile hasta hayatı için ifade ettiği önem kriterine göre sınıflandırılmıştır. ABC-VED matris yöntemiyle ise her iki kriter birlikte ele alınmış ve tıbbi sarf malzemeler 3 kategoriye ayrılmıştır. Kategori I'de bulunan ve sıkı stok kontrolüne tabi tutulması gereken malzeme tutarı 579.491,98 TL (%79,96); Kategori II'de yer alan ve orta stok kontrolüne tabi olması gereken malzeme tutarı 126.476,92 TL (%17,45) ve Kategori III'te yer alan ve düşük stok kontrolüne tabi tutulması gereken malzeme tutarı ise 18.781,46 TL (%2,59)'dir. Çalışma sonucunda, kullanılan sarf malzemelerin maliyet ve önem düzeylerinin değiştiği pandemi döneminde, etkin bir stok yönetimi için sadece maliyet veya hayati önem kriterini dikkate almak yerine her iki kriterin birlikte değerlendirildiği ABCVED matris yönteminin kullanılması önerilmiştir

Using ABC and VED Analysis Methods in Stock Control: Application in A University Hospital Covid-19 Services

Stock management in health enterprises is important for the effective delivery of health services. In particular, with the increasing uncertainty in extraordinary periods such as pandemics, the supply, storage and use of stocks becomes even more important. The aim of this study; to classify the stock expenditures of medical consumables used in a public hospital under the uncertainties brought by the pandemic process, using stock control techniques ABC, VED, and ABC-VED Matrix; and to determine the most appropriate method for effective stock management. In the study, the medical consumables used by the hospital in Covid-19 services in 2020 were classified according to the cost criteria with ABC analysis, and according to the important criterion for patient life with VED analysis. With the ABC-VED matrix method, both criteria were considered together and medical consumables were divided into 3 categories. The amount of material in Category I that must be subject to strict stock control is 579,491.98 TL (79.96%); The amount of material in category II that must be subject to medium stock control is 126,476.92 TL (17.45%), and the amount of material in category III that must be subject to low stock control is 18,781.46 TL (2.59%). As a result of the study, it has been suggested to use the ABC-VED matrix method, in which both criteria are evaluated together, instead of considering only the cost or vitality criteria for effective stock management during the pandemic period when the cost and importance levels of the consumables used to change.

___

  • Akman, Mustafa (2003), Hastanelerde Lojistik Yönetim, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul.
  • Aytekin, Sinan (2009), “Tam Zamanında Stok Yönetimi Just-In-Tıme Felsefesinin Hastane İşletmelerine Uygulanabilirliği ve Bir Üniversite Hastanesi Örneği”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), ss. 102-115.
  • Berman, Howard J. - Weeks, Lewis E. (1992), “The Financial Management Of Hospitals Administration”, On Press, Newyork.
  • Böker, Zehra - Çetin, Onur (2020), “Sağlık Sektöründe ABC-VED AHP ve Topsis Yöntemleri Kullanılarak Çok Kriterli Stok Sınıflandırması”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 15(53), ss. 178-208.
  • Çabuk, Yasemin - Babacan, Atilla - Gürel, Ali (2018), “Hastanelerde ABC ve VED Analizi ile Stok Yönetimi”, Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 4(01), ss. 67-81.
  • Çelikçapa, Feray Odman - Şenol, Gökhan (2015), Üretim Yönetimi, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
  • Dağsuyu, Cansu (2019), “Bulanık ABC-VED Analizi ile Metal Sektöründe Stok Sınıflandırması”, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 24(3), ss. 211-220.
  • Dunford, Rosie - Su, Quanrong - Tamang, Ekraj - Wintour Abigail (2014), “The Pareto Principle”, The Plymouth Student Scientist, 7(1), pp. 140-148.
  • Fitriana, Ida - Satria, Raden Gagak Donny - Setiawan, Dwi Cahyo Budi (2018), “Medicine Inventory Management by ABC-VED Analysis in the Pharmacy Store of Veterinary Hospital”, Asian Journal of Animal and Veterinary Advances, 13(1), pp. 85-90.
  • Gupta R. - Gupta K.K. - Jain B.R. - Garg G.R. (2007), “ABC and VED Analysis in Medical Stores Inventory Control”, Medical Journal Armed Forces India, 63(4), pp. 325-327.
  • Huarng, Fenghueih (1998), Hospital Material Management in Taiwan: A Survey, Hospital Materiel Management Quarterly, 19(4), pp. 71-81.
  • Hussain, Mansoor - Siddharth, Vijaydeep - Arya, Sanjay (2019), “ABC, VED and Lead Time Analysis in The Surgical Store of A Public Sector Tertiary Care Hospital in Delhi”, Indian Journal of Public Health, 63(3), pp. 194-198.
  • Işıkçelik, Ferda - Özkan, Okan - Ağırbaş, İsmail (2019), “Hastane İlaç Stoklarının ABC, VED ve ABC-VED Yöntemleri İle Analizi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(2), ss. 305-318.
  • Karagöz, Fırat - Yıldız, Mehmet Selami (2015), “Hastane İşletmelerinde Stok Yönetimi İçin ABC ve VED Analizlerinin Uygulanması”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(2), ss. 375-396.
  • Kılıç, Mustafa - Öztürk, Hatice (2006), “Hastanelerde Mesai Saatleri Dışında Yürütülen Yönetim Hizmetleri: Ankara İli Eğitim Hastanelerinde Bir Alan Araştırması”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 9(1), ss 55-79.
  • Manhas Anil K. - Aubid, Malik - Haroon, Rashid - Sheikh Mushtag A. ve Syed, A.T. (2012), “Analysis of Inventory Drug and Pharmachy Department of a Tertiary Care Hospital”, Analysis, 25(3), pp. 183-185.
  • Rachmania, Ilma Nurul - Basri, Mursyid Hasan (2013), “Pharmaceutical Inventory Management Issues in Hospital Supply Chains”, Management, 3(1), pp. 1-5.
  • Reddy, V. Venkat (2008), “Managing a Modern Hospital: Hospital Materials Management”, Edited by Srinivasan, Sage Publications inc, California, USA.
  • Roy, Rabindra Nath - Manna, Saikat - Sarker, Gautam Narayan (2010), “Applying Management Techniques for Effective Management of Medical Store of a Public Sector Undertaking Hospital”, Indian Journal Prev. Soc. Med, 41(1), pp. 11 14.
  • Savaş, Hüseyin Okan (2018), Özel Bir Hastanenin Ameliyathanesinin Stok Kontrolünde ABC, VED ve ABC-VED Matriks Analizinin Kullanımı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Yeniyüzyıl Üniversitesi, İstanbul.
  • Taddele, Biruk Wogayehu - Wondimagegn, Ayalewu Adinewu - Asaro, Mulugeta Asfaw - Sorato, Mende Mensa - Gedayi, Bisrat Gissila - Hailesilase, Anidinet Assefa (2019), “ABC-VEN Matrix Analysis of The Pharmacy Store in A Secondary Level Health Care Facility in Arbaminch Town”, Journal of Young Pharmacists, 11(2), pp. 182-185.
  • Tanyaş, Mehmet - Baskak, Murat (2013), Üretim Planlama ve Kontrol, İrfan Yayıncılık, İstanbul.
  • Tengilimoğlu, Dilaver (2015), “Sağlık Hizmetlerinde Pazarlama Karması Elemanları ve Özellikleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 55 (1), ss. 187-202.
  • Tengilimoğlu, Dilaver - Yiğit, Vahit (2017), Sağlık İşletmelerinde Tedarik Zinciri ve Malzeme Yönetimi, Nobel Yayıncılık, Ankara.
  • Tersine, Richard J. – Tersine, Michele G. (1988), Instructor's Manual to Principles of Inventory and Materials Management, North-Holland.
  • Tisinli, Ayla - Savaş, Okan (2019), “Ameliyat Odalarında Stok Kontrol Yöntemleri: ABC, VED ve ABC-VED Matriks Analizi”, Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 6 (2), ss. 101-109.
  • Türk, Murat ve Şeker, Mustafa (2011), “Stratejik Stok Yönetimi: Bir Kamu Hastanesi Örneği”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), ss. 713-727.
  • Yarar, Onur - İnce, Özgür (2017). Sağlık Kuruluşlarında Hasta Hizmetleri, Güneş Tıp Kitabevleri, Ankara
  • Yılmaz, Faruk (2018), “The Drug Inventories Evaluation of Healthcare Facilities Using ABC And VED Analyzes”, Istanbul Journal of Pharmacy, 48(2), pp. 43-48.
  • Yiğit, Arzu - Yiğit, Vahit (2019), “Tıbbi Malzeme Stok Kontrolünde ABC ve VED Analizi: Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 10(24), ss. 254-263.
  • Yiğit, Vahit (2014), “Hastanelerde Stok Kontrol Analizi: Akdeniz Üniversitesi Hastanesinde Bir Uygulama”, Sayıştay Dergisi, 93, ss. 105-128.