Katılım Bankalarında Kârlılığa Etki Eden Faktörlerin Tespiti İçin Panel Veri Analizi Uygulaması

Türkiye’de “Özel Finans Kurumu” ismi ile katılım bankacılığı ilk olarak 1984 yılında faaliyet göstermeye başlamıştır. Bu çalışmada, katılım bankalarında kârlılığa etki eden faktörlerin panel veri analizi ile tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, 2015 – 2019 yılları arasında 5 yıllık döneme ilişkin veriler kullanılarak panel veri analizi gerçekleştirilmiştir. Analizde, net dönem kârı (zararı)/toplam aktifler bağımlı değişkenine etki eden içsel ve dışsal faktörler değerlendirilmiştir. Uygulanan panel veri analizi sonucunda; modelin bağımsız değişkeni %86 düzeyinde açıklama gücü olduğu, aktif kârlılığı ile anlamlı ilişkisi bulunan (1) sermaye yeterlilik oranında %1 artış aktif kârlılıkta %0.13 oranında, (2) kullandırılan fonlar/toplam aktifler oranında %1 artış aktif kârlılıkta %2.91 oranında negatif etkili olabileceği belirlenmiştir. Elde edilen bulgular yönünden; sermaye yeterlilik oranının aktif kârlılığa negatif yönlü etkisinin olması risk unsurlarının minimize edilmesi ihtiyacı dolayısıyla bu durumun kârlılığa olumsuz etki etmiş olabileceği, kullandırılan fonlar/toplam aktifler oranının katılım bankalarında kârlılığa negatif yönde yansıması ise; katılım bankalarının fon kullandırma oranında artış ile takipteki kredilerin artışının söz konusu olabileceği bunun da kârlılığa olumsuz etki etmiş olabileceği değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Katılım Bankacılığı, Kârlılık, Panel Veri Analizi

PDF

___

Aka, Kemal (2019), “Banka Karlılığının Belirleyicileri: Türk Bankacılık Sektöründeki Katılım Bankaları Üzerine Ampirik Bir Uygulama”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8 (3), ss.21-39.
Aydın, Yüksel (2019), “Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi ile İncelenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10 (1), ss.181-189
Alpun, Mevlüde Elif (2017), Bankacılık Sistemi İçerisinde Katilim Bankacılığının Yeri ve Katilim Bankacılığının Güçlü ve Zayıf Yönleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bankacılık Anabilim Dalı, Ankara
Doğan, Mesut (2013), “Katılım ve Geleneksel Bankaların Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: Türkiye Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (58), ss.175-188.
Er, Şebnem (2009), “Dinamik Panel Veri Analizi ve Bir Uygulama”, Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
Erdaş, Mehmet Levent (2015), “Katılım Bankalarının Kâr Dağıtım Metodları ve Bankacılık Sektöründeki Yapısal Analizi”, Sakarya University The Institute of Social Sciences, Departments of Islamic Economics and Finance Research Center for Islamic Economics and Finance International Congress on Islamic Economics and Finance (ICISEF) 21-23 October, 2015, Sakarya / Turkey, ss.111-133
Görüş, Muhammed Şehid - Özgür, Önder (2016), “Türkiye’de İslami Bankaların Karlılığının Belirleyicileri: Banka İçi Faktör Analizi”, Sakarya İktisat Dergisi, Haziran, 5 / 2, ss.1-13.
Güler, Sevda (2019), “Banka Kârlılık Oranlarının Panel Veri Analizi ile Değerlendirilmesi: Türkiye’de Faaliyet Gösteren Mevduat ve Katılım Bankalarının Karşılaştırılması”, İzmir Democracy University Social Sciences Journal, 2 (2), ss.173-190.
Gülhan, Ünal - Uzunlar, Evcan (2011), “Bankacılık Sektöründe Kârlılığı Etkileyen Faktörler: Türk Bankacılık Sektörüne Yönelik Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1). ss.341-368
Güriş, Selahattin (2015), Panel Veri Modelleri, Der Yayınları, İstanbul.
Kahveci, Eyüp- Ekşi, İbrahim Halil - Kaya, Zekayi, (2016), “Türkiye’deki Mevduat Bankalarında Sermaye Yapısı- Kârlılık İlişkisi: 2002–2014 Yılları Arası Panel Veri Uygulama”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12, ss.446-461.
Karakuş, Rıfat, - Küçük, Şeyma Yılmaz (2016), “Katılım Bankalarında Kârlılığın Belirleyicileri: Türkiye Örneği İçin Bir Panel Veri Analizi” Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), ss.119-133.
Kasım, Muhammed (2019), İslâm İşbirliği Teşkilatı Ülkelerinde Sermaye Piyasalarının Gelişmişliğini Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi İle İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Isparta
Özgür, Ersan (2007), Katılım Bankalarının Finansal Etkinliği ve Mevduat Bankaları İle Rekabet Edebilirliği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilir Dalı, Afyonkarahisar
Pan, Qinhua - Pan, Meiling (2014), “The Impact of Macro Factors on the Profitability of China’s Commercial Banks in the Decade after WTO Accession”, Open Journal of Social Sciences, 2, pp.64-69
Parlakkaya, Raif ve Çürük, Suna Akten (2011), “Finansal Rasyoların Katılım Bankaları ve Geleneksel Bankalar Arasında Bir Tasnif Aracı Olarak Kullanımı: Türkiye Örneği”, Ege Akademik Bakış, 11(3), ss.397-405.
Reis, Şükriye Gül - Kılıç Yunus - Buğan Mehmet Fatih (2016), “Banka Kârlılığını Etkileyen Faktörler: Türkiye Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi Ekim/2016, 72(72), ss.21-36
Saldanlı, Arif ve Aydın Mücahit (2016), “Bankacılık Sektöründe Kârlılığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi ile İncelenmesi: Türkiye Örneği”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (24), ss.1-9
Samırkaş, Mustafa Can - Evci, Samet - Ergün, Bahadır (2014), “Türk Bankacılık Sektöründe Kârlılığın Belirleyicileri”. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), ss.117-134.
Tatoğlu, Ferda Yerdelen (2020), Panel Veri Analizi, http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/ekonometri_ue/panelverianalizi.pdf (15/12/2020)
Taysı, Kemal (2020), “Aktif Kârlılığa Etki Eden Faktörlerin Panel Veri Analizi Yöntemiyle Belirlenmesi”, Journal of Original Studies, 1(1), pp.15-30
Toraman, Cengiz – Ata, H. Ali - Buğan, Mehmet Fatih (2015), “Mevduat ve Katılım Bankalarının Karşılaştırmalı Performans Analizi”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(2), ss.301-310.
Tuzcu, Sevgi Eda (2015), “The Effect of Derivatives Activity on Bank Profitability Before and During the Subprime Mortgage Crisis: Evidence from Turkey”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1) 2015, pp.29-56.
TKBB, (2019), “Katılım Bankaları 2019 Raporu”, https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/Katilim-Bankalari-2019.pdf (04/02/2021)
TKBB, (2021), “Katılım Bankacılığı Nedir? Nasıl Çalışır?”, https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/TKBB-Katilim-Bankaciligi-Nedir-Brosur.pdf (06/02/2021)