Bu makale XX. yüzyıl Türk tarih yazıcılığında emeği geçen en önemli simaların hayat ve ilmî mesailerini tanıtmaktadır. Ülkemizde modern tarih araştırmaları yapmak üzere Ü. Meşrutiyet’ten sonra kurulan Tarih-i Osmânî Encümeni ile Halil Edhem, Ahmed Refik, M. Fuad Köprülü, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Çağatay Ulu çay, Ömer Lütfi Barkan ve Zeki Velidî Togan gibi öncü tarihçiler, hayatları, eserleri ve metodolojileriyle başlıklar halinde ele alınmaktadır. Bu suretle, makalede eski tarz, devlet merkezli tarihçilikten; vesikalara dayalı, sentezci ve analitik tarih anlayışına geçişteki öncü simaların bir panoraması sunulmaktadır.