TÜRKİSTAN’DA İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ: ARAL FACİASI VE SEMİPALATİNSKİ YERALTI NÜKLEER DENEMELERİ

Türkistan Coğrafyasında pamuk mono kültürünün gerektirdiği suyu karşılayabilmek için Aral’ı besleyen Ceyhun ve Seyhun nehirlerinden kanallar açıldı. Sonuçta bu iki nehir Aral’a ulaşamadan çekildi. 1960’lı yıllardan itibaren kurumaya başlayan Aral etrafında günümüze gelinceye kadar yaşanan tam facia idi. İkinci facia Kazakistan’ın Semipalatinski vilayetindeki yer altı nükleer denemeleri yüzünden yaşandı. 1949 ile 1989 arasında 40 senede 456 deneme yapıldı. Bu denemelerin insanlara ve diğer canlılara verdiği radyoaktif zararın boyutları bugüne kadar ölçülmüş değildir.

Anahtar Kelimeler:

Aral, Semipalatinski, Çevre Kirliliği, Ekolojik Denge, İklim Değişikliği, Türkistanı

PDF

___

GARNER, R. 2000, Environmental Politics, MacMillian Press, NY
GORZ, A. 2012, Capitalism, Socialism, Ecology, Verso, NY
GÖMEÇ S. 2001, “Kazakistan Türk Cumhuriyeti”, Türk Dünyası El Kitabı, Birinci Cilt, Coğrafya Tarih, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara. (XIII. Bölüm, sayfa 741-763).
KAVUNCU, O. 1997, “Türkistan’da Ekoloji Problemleri: Kazakistan, Yeni Türkiye Dergisi, Türk Dünyası Özel sayısı, Sayı 15: 889-892, Ankara.
KAVUNCU O. 2008, Kazakistan’ın “Tavelsizlik” Günü, www.turkocagi.org.tr/yazarlar.
KAVUNCU O. 2009, Su Forumu ve Türkistan’da Su Problemi, Türk Yurdu Dergisi, Yıl 98, Sayı 260
KAVUNCU O. 2012, Hazar’ın te Yakasında Su Problemleri, Türk Yurdu Dergisi, Yıl 101, Sayı 304.
KAVUNCU O. 2010, Dünyada ve Türkistan’da İklim Değişikliği, Türk Yurdu Dergisi, Yıl 99, Sayı 269
KAVUNCU O. 2015, cop-21 (Paris Çevre Zirvesi Dolayısıyla Putin’e Sorularımız Var, http://turkocaklari.org.tr/sayfa/5901/
KAVUNCU O. 2016, 1916 Türkistan Katliamının 100. Yılı ve Etkileri: Bir Kurultay Değerlendirmesi, Türk Yurdu Dergisi, Yıl 105, Sayı 346.
KESİCİ A. K. 2003, Dün, Bugün ve Hedefteki Kazakistan, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
ÖLÇEKÇİ H. 2007, Kazakistan’da Sovyet İnsanı Oluşturma Süreci, Ankara.
YILDIZ D. 2012, Orta Aya’daki Saatli Bomba “Su Sorunu”, Truva Yayınları, İstanbul.265 sayfa.