206122

TÜRK DEMOKRASİSİNDE KURUMSALLAŞMA SORUNU ve KRİZLERİ ÇÖZME YÖNTEMİ OLARAK ASKERÎ

Türk siyasal sistemi İkinci Dünya Savaşı sonrasında uluslararası konjonktürün ve yerel şartların baskısıyla çok partili demokratik düzene geçmiş bulunuyor. Aradan geçen yarım asrı aşan bir zaman zarfında en az üç defa demokratik sistemden otoriter rejime doğru geriye dönüşlere maruz kalmıştır. Bu olaylarda Türkiye, karşı karşıya bulunduğu siyasi, sosyal ve ekonomik krizleri askeri müdahalelerle aşmaya yönelmiştir. Periyodik olarak gerçekleşen darbelerin başarısı ve demokratik sistemden geriye dönüşün ciddi bir engelle karşılaşmaksızın gerçekleşmesi Türkiye'deki demokratikleşmenin ne denli sorunlu ve kurumsallaşmadan yoksun olduğunun ifadesi olmuştur. Çok partili dönemde yaşanan ilk geriye dönüşte yürürlükten kaldırılan 1924 Anayasasının yerine yürürlüğe konulan 1961 Anayasasının yapılışındaki yanlışlık ve temsil problemleri İkinci Cumhuriyetin kurumsallaşmasını sorunlu hale getirmiştir. 12 Mart rejiminin baskı altında gerçekleştirilen düzenlemeleri ile 12 Eylül yönetiminin antidemokratik tasarruflarının ürünü olan 1982 Anayasasının getirdiği siyasi kurum ve yöntemlerin kurumsallaşıp pekişmesi sorun olmaya devam etmiştir. Askeri müdahalelerin kriz çözme yöntemi olarak kabul edilmesi ve toplumsal katılımdan uzak gerçekleştirilen düzenlemelerin toplum katlarında kurumsallaşma ve pekişme sorunu yaşaması Türkiye'de demokrasiyi devamlı bıçak sırtında tutmaktadır. Demokratik düzenin tesisi için otoriter sistemin terk edilerek demokratik kurum ve yöntemlerin tesisi yeterli olmamakta bunun demokratik kurum ve yöntemlerin istikrar ve itibar kazanması anlamında bir kurumsallaşma veya pekişme ile tamamlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Türk Siyasal Sitemi, Demokratikleşme, Kurumsallaşma, Askeri Darbeler, Siyasal Kriz, 27 Mayıs, 12 Mart, 12 Eylül

PDF

___

Fazlur Rahman, İslam, (Çev.:Mehmet Dağ-Mehmet Aydın), Genişletilmiş Dördüncü Baskı, Ankara, Selçuk Yayınları, 1996.
Agâh Sırrı Levent, "Siyaset-Nameler", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1962.
Ahmet Yeşil, Türkiye'de Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1988.
Ali Fuat Başgil, 27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri, (Çev.:M. Ali Sebük-İ. Hakkı Akın), İstanbul, Çeltüt Matbaacılık Koll. Şti., 1966.
Cem Eroğul, Demokrat Parti: Tarihi ve İdeolojisi, Ankara, İmge Yayınevi, 1990.
Davut Dursun, 27 Mayıs Darbesi: Hatıralar Gözlemler Düşünceler, İstanbul, Şehir Yayınları, 2001.
Davut Dursun, Demokratikleşemeyen Türkiye, İstanbul, İşaret Yayınları, 1999.
Davut Dursun, Siyaset Bilimi, İstanbul, Beta Yayınları, 2002
Davut Durusun, 12 Mart Darbesi, İstanbul, Şehir Yayınları, 2003.
Ergun Özbudun, Demokrasiye Geçiş Sürecinde Anayasa Yapımı, Ankara, Bilgi Yayınları, 1993.
Ersin Kalaycıoğlu, “27 Mayıs 1960 İhtilaline Giden Yol: Nedenler ve Açıklamalar", 27 Mayıs 1960 Devrimi Kurucu Meclis ve 1961 Anayasası, (Editör: Suna Kili), İstanbul, Boyut Kitapları, 1998.
Ersin Kalaycıoğlu, Çağdaş Siyasal Bilim: Teori Olgu ve Süreçler, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım, 1984.
Hikmet Özdemir, Türkiye Cumhuriyeti, İstanbul, İz Yayınları, 1995.
İ. Cem Eroğul, “Türkiye'de Çok Partili Düzenin Kuruluşu: 1945-1971", Geçiş Sürecinde Türkiye, (Derleyenler: Cemil Schick-E.A. Tonak) içinde, İstanbul, Belge Yayınları, 1992.
Kenan Evren, Zorlu Yıllarım 1, İstanbul, Milliyet Yayınları, 1994.
M. Serhan Yücel, Demokrat Parti, İstanbul, Ülke Yayınları, ty.
Metin Toker, Tek Partiden Çok Partiye, İstanbul, Milliyet Yayınları, 1970:
Osman Akandere, Milli Şef Dönemi/Çok Partili Hayata Geçişte Rol Oynayan İç ve Dış Tesirler: 1938-1945, İstanbul, İz Yayınları, 1998.
Ömer Faruk Gençkaya, “Türk Siyasal Sisteminde Kurucu Meclis: 1961 ve 1981 Deneyimlerinin Karşılaştırılması", 27 Mayıs 1960 Devrimi Kurucu Meclis ve 1961
Sadi Koçaş, 12 Mart Anıları, İstanbul, Tomurcuk Matbaası, 1978.
Sami Sezen, Seçim ve Demokrasi, Ankara, Gündoğan Yayınları, 1994.
Samuel P. Huntington, "Siyasal Gelişme ve Siyasal Bozulma”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 22-23/1-4, Ankara, 1965-1966.
Samuel P. Huntington, Üçüncü Dalgal/Yirminci Yüzyıl Sonlarında Demokratlaşma, Çev.: Ergun Özbudun, Ankara, Türk Demokrasi Vakfı Yayınları, 1993.
Taner Timur, Türkiye'de Çok Partili Hayata Geçiş, İstanbul, İletişim Yayınları, 1991.

ISSN: 1304-8864
Başlangıç: 2015
Yayıncı: Orient Yayıncılık Reklamcılık Bilgisayar Araştırma

Arşiv