TERAKKİCİ MUHAFAZAKÂR BİR MÜTEFEKKİRİN SİVİL TOPLUM TECRÜBESİ: HÜR FIKIRLERI YAYMA CEMIYETI

Ali Fuad Başgil Türk düşünce hayatının en orijinal kişilerinden biridir. 1940’lı yıllardan başlayarak Türkiye’nin demokratikleşme mücadelesine büyük katkıları olmuştur. Başgil’in bu mücadelesi Türkiye muhafazakâr düşüncesi içinde sıklıkla dile getirilmiş ve takdir edilmiştir. Ancak imparatorluk bakiyesi birçok düşünürde olduğu gibi Başgil’de hem bireysel hem de düşünce tarzı açısından çok yönlüdür. Bu makale bu anlamda Başgil’in nispeten daha az bilinen bir yönüne işaret etmektedir. Kendisi Türkiye liberal düşüncesi açısından son derece önemli olarak ifade edilebilecek bir sivil toplum örgütünün de kurucusu ve başkanıdır. İki buçuk yıl kadar Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti adlı bu liberal derneğin başkanlığını yürütmüştür. Başgil’in başkanlığı sırasında dernek son derece liberal muhalif bir pozisyon takınmış, Türkiye’de çok partili siyasi hayata geçiş tartışmalarına demokrat bir katkı sunmuştur. Başgil’in bu iki buçuk yıllık başkanlık performansı hem liberal düşünce hem de muhafazakâr düşünce açısından son derece değerlidir

___

  • BAŞGİL, A.F. (1946)“İnsan Haklarında Kopan Fırtına”, Vatan Gazetesi.
  • BAŞGİL, A.F. (1948) “Başlarken”, Hür Fikirler Mecmuası, İstanbul, sayı:1.
  • BAŞGİL, A.F. (1948) “Türkçe Meselesi”, Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti Neşriyatı, İstanbul.
  • BAŞGİL, A. F. (1948) “Vatandaş Hürriyeti ve Bunun Teminatı”, Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti Neşriyatı, İstanbul.
  • BAŞGİL, A F. (1949) Hür Fikirleri Yayma Cemiyetinin Beyanname ve Esas Nizamnamesi, İstanbul.
  • BAŞGİL, A.F. (1949), Şahıs Hürriyeti ve Bunun Teminatı Hakkında Beyanname, Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti Neşriyatı, İstanbul, sayı: 12.
  • BAŞGİL, A.F. (1949) “Demokrasi ve Mekteplerimiz”, Hür Fikirler, İstanbul, sayı: 10.
  • BAŞGİL, A.F. (1949) Dil Meselesi Hakkında Beyanname, Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti Neşriyatı, İstanbul, sayı: 9.
  • BAŞGİL A. F. (1960) İlmin Işığında Günün Meseleleri, der: Ali Hatipoğlu, İsmail Dayı, Yağmur Yayınları, İstanbul.
  • BAŞGİL A.F. “İrtica Yaygarası”, Tohum Dergisi, Sayı 33 (İstanbul, Kasım 1968)
  • BAŞGİL A.F. (1966) 27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri, Çev. M. Ali Sebük, İ. Hakkı Akın, Çeltük Matbaacılık, İstanbul.
  • BAŞGİL, A.F. (1977), Din ve Laiklik, Yağmur Yayınevi, İstanbul.
  • BAŞGİL, A.F. (1990) Ord. Prof. Ali Fuad Başgil’in Hatıraları, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
  • BAŞGİL, A.F. (1950) “Bizim de Diyeceklerimiz Var Dostlar!”, İstanbul.
  • BİNARK, İ. (2000) “Ord. Prof. Dr. Ali Fuad Başgil: Bibliyografyadan Biyografiye”, Kubbealtı Yayınları, İstanbul.
  • CÜNDÜBEYOĞLU, K. (1948) “Matbuat Hürriyeti”, Hür Fikirler, İstanbul, sayı:1.
  • GÖKALP, M. (1963). Haksızlıklar Karşısında Susmayan Âlim: Ord. Prof. Dr. Ali Fuad Başgil, Santral Yayınları, Ankara.
  • LIPPMANN, W. (1948) “Şahsın Masuniyeti”, Hür Fikirler, İstanbul, sayı:1.
  • SMITH, J. “Liberal Unit: The Origins of Liberal International”, Journal of Liberal Democrat History, 17, (Winter 1997–1998)
  • SAVCI, B. (1948)”Demokrasi Müesseselerini Tanıma Noksanımız”, Hür Fikirler, İstanbul, sayı:2.
  • TİMUR, T. (2003) Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş, İmge Yayınları, Ankara
  • YAYLA, A. (2003) Fikir Hareketleri ve Liberal Düşünce Topluluğu, Liberte, Ankara.
  • YALMAN, A. E (1938) Gerçekleşen Rüya, Tan Matbaası, İstanbul.
  • YALMAN, A.E. (1944) Yarının Türkiye’sine Seyahat, Vatan Matbaası, İstanbul.
  • YALMAN, A.E. (1948) “Liberallik Modası Geçmiş Bir Gidiş midir?” Hür Fikirler, İstanbul, sayı: 2.
  • YALMAN, A.E. (1970) Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim IV (1945–1970), Yenilik Basımevi, İstanbul.
  • YALMAN, A.E. Devlet Kültür Armağanı, Ankara.
  • Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923–2000, 1941–1960 (2002),YKY, İstanbul, cilt 2.
  • 1948 “Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti Beyannamesi”, Hür Fikirler Mecmuası, İstanbul.
  • Gazete Tasvir, 2 Ekim 1947.
  • Gazete Son Posta, 2 Ekim 1947.
  • Gazete Yeniden Doğuş, Ağustos 1947.
  • Gazete Vatan, 2 Ekim 1947.
  • Gazete Akşam, 2 Kasım 1946.
  • Gazete Cumhuriyet, 25 Ekim 1945, “Türkçe Meselesi”
  • Gazete Cumhuriyet, 13 Kasım 1945 “Gene Türkçe Meselesi”
  • Gazete Vatan, 29 Kasım 1945, “Türkçe Meselesi”