TARİHSEL ARKA PLANIYLA TÜRKİYE’DE İSLAMOFOBİ

İslamofobi, en basit tabiriyle İslam’dan ve Müslümanlardan duyulan korkudur. Bu korku tıpkı diğerleri gibi şiddetle iç içedir. Salman Rüşdî’nin kitabına gösterilen tepkilerle gündeme gelen bu kavram, Müslümanların azınlıkta olduğu ülkelerde Müslümanlara yönelik şiddet olaylarıyla anılır hale gelmiştir. Ancak Türkiye gibi halkın büyük bir çoğunluğunun Müslüman olduğu ülkelerde de İslamofobi’den söz etmek mümkündür. Türkiye’de İslamofobi, genellikle İslami kavramların suni tartışmalarla gündeme gelerek dinin itibarsızlaştırılması, Müslümanların mizah yoluyla alay konusu edilmesi, sosyal medya başta olmak üzere çeşitli mecralarda Müslümanların Peygamberine hakaret edilmesi ya da en haffnden İslam’a ve Müslümanlara ait birçok olgunun olumsuz temsillerle sunularak toplumsal ayrışmaya neden olacak önyargıların güçlendirilmesi şeklinde tezahür etmektedir. Çalışmada mizah dergileri ve twitterdaki örneklerden hareketle Batı’daki İslamofobi kavramının beslendiği düşünce biçiminin tarihsel arka plan ile Türk medyasındaki İslamofobik benzerlikler karşılaştırılmakta, yapılan kamuoyu araştırmalarının ışığında toplumsal ayrışmaya yol açabilecek riskler hakkında önerilerde bulunularak konunun önemine dikkat çekilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İslamofobi, Medya, Batılılaşma, Self Oryantalizm, Mizah, Sosyal Ayrışma

PDF

___

AHMED, A. (2007). Küreselleşme krizi: İslam’a yolculuk. (İ., Kapaklıkaya. çev.) İstanbul: Ufuk Kitapları.
AKINER, N. (2004). Düşman değiliz: 11 Eylül’ün ardından Amerikan Milliyetçiliği. İstanbul: Karakutu Yayınları.
AKINER, N. (2007). The Jyllands-Posten Prophet Muhammad cartoons controversy: Freedom of expression or clashing of stereotypes?. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi 29, 7-25
AKINER, N., Mencet, M. S. (2016). Türkiye’de İslamofobi: Mizah dergilerinde İslam’ın temsili. Akademik İncelemeler Dergisi, 11(2).
BEZCİ, B., ÇİFTÇİ, Y., Self Oryantalizm: İçimizdeki modernite ve/veya içselleştirdiğimiz modernleşme” Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries) 7(1), 2012
CANTEK, L. (2011) Şehre göçen eşek. Popüler kültür, mizah ve tarih. İstanbul: İletişim Yayınları
CANTEK, L., GÖNENÇ, L. (2017) Muhalefet Defteri-Türkiye’de Mizah Dergileri ve Karikatür. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
ÇARKOĞLU, A., TOPRAK, B. (2006). Değişen Türkiye’de din, toplum ve siyaset. TESEV. http:// research.sabanciuniv.edu/5851/1/DegisenTRdeDin-Toplum-Siyaset.pdf Erişim: 12.01.2018
CUMHURİYET, 2018. “Diyanet: 9 yaşına giren kız evlenebilir, gebe kalabilir” http://www. cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/897196/Diyanet__9_yasina_giren_kiz_evlenebilir__ gebe_kalabilir.html Erişim: 4.1.2018
CESARI, J.,ESPOSITO, J. (1999). İslam’dan korkmalı mı? ( A. Meral, çev.) İstanbul: Birey Yayınları.
DEMİR, S.T. (2016). Türkiye’de Mizah Dergileri, Kültürel Hegemonya ve Muhalefet. SETAV. https://setav.org/assets/uploads/2016/10/20161011162019_turkiyede-mizahdergileri-pdf.pdf Erişim 12.04.2017
DİRLİK, A. (1996). Chinese History and the Question of Orientalism. History and Theory, Vol. 35, No. 4, Theme Issue 35: Chinese Historiography inComparative Perspective (Dec., 1996), pp. 96-118
Diyanet İşleri Başkanlığı, (2018). Basın Açıklaması. https://www.diyanet.gov.tr/tr-TR/ Kurumsal/Detay/11163/basin-aciklamasi Erişim: 4.1.2018
ESPOSITO, J. L. (2002). İslam Tehdidi Efsanesi (Ö. Baldık, A. Köse, T. Küçükcan, çev.) İstanbul: Ufuk GARAUDY, R. (1996). İslam’ın Vadettikleri (S. Akdemir, çev.) İstanbul: Pınar Yayınları
İNALCIK, H. (2011). Türkiye ve Avrupa: Dün bugün. Doğu Batı Düşünce Dergisi (2) 13-36
KABAKÇI, E. (2012). Toynbee, Arnold J. İslam Ansiklopedisi içinde. (41) 273-274 Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı
KARA, İ. (2014). Cumhuriyet Türkiyesi’nde Bir Mesele Olarak İslam. İstanbul: Dergah
KILIÇBAY, M. A. (1985). Osmanlı ve Batılılaşma. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. 1.Cilt (147-152) İstanbul: İletişim
LEAN, N. (2012). İslamofobi Endüstrisi. (H. Gümüşsoy, çev.) Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Hizmete Özel Yayın.
Mak Danışmanlık (2017). Türkiye’de Toplumun Dine ve Dini Değerlere Bakışı. http://www. makdanismanlik.org/wp-content/uploads/2017/06/MAK-DANI%C5%9EMANLIKT%C3%9CRK%C4%B0YEDE-TOPLUMUN-D%C4%B0NE-VE-D%C4%B0N%C4%B0- DE%C4%9EERLERE-BAKI%C5%9EI-ARA%C5%9ETIRMASI.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2018).
MARDİN, Ş. (1998). Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler-3) İstanbul: İletişim
MERT, N. (2013). Türkiye’de Sosyal Bilimlerin Dine Bakışı. Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek: Sempozyum Bildirileri. T. Bora (der.) 198-208. İstanbul: Metis
ÖZEL, İ. (1985). Tanzimat’ın Getirdiği ‘Aydın’. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. 1.Cilt (61-66) İstanbul: İletişim
RAMONET, I. (2004). Beşinci kuvvet. Y.İnceoğlu (çev.) Varlık Dergisi. 1159. 3-7
SAİD, E.W. (2008). Medyada İslam: Gazeteciler ve Uzmanlar Dünyaya Bakışımızı Nasıl Belirliyor? (A. Babacan, çev.) İstanbul: Metis.
SAİD, E.W. (2008). Şarkiyatçılık. (B. Ülner, çev.) İstanbul: Metis
SEPETCİ, T., MENCET, M. S. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Medya Kullanım Alışkanlıkları ve Eğitim Amaçlı Medyayı Kullanım Bilinci. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 7(2), 192-218.
SERDAR, Z. (2001). Postmodernizm ve Öteki. (G. Kaçmaz, çev.) İstanbul: Söylem
STELLA, F. (2014). Avrupa’da İslam Hakkında Bilinenler. U. Eco (Ed.) Ortaçağ. L.T. Basmacı (çev.), s. 642-648, İstanbul: Alfa
TİMUR, T. (1985). Osmanlı ve Batılılaşma. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. 1.Cilt (139-142) İstanbul: İletişim
YAN, G., SANTOS, C. A. (2009). China Forever: Tourism Discourse and Self-Orientalism. Annals of Tourism Research, 36(2), 295-315. doi:10.1016/j.annals.2009.01.003
YALSIZUÇANLAR, S. (2011). Doğu Batı arasında sinema. Doğu Batı Düşünce Dergisi (2) 182-187