DOĞRUDAN VE TEMSİLİ DEMOKRASİ MODELLERİ ÜZERİNE BİR ELEŞTİRİ DENEMESİ

Bu çalışmada, doğrudan demokrasi ve temsili demokrasi kavramlarından yola çıkarak, ilgili modellerin hangi noktalarda daha elverişli ve “halk”ın ihtiyaçlarına cevap verme konusunda daha etkin olduğu konusu ele alınacaktır. Bu bağlamda mekânın küçük ve nüfusun az olması doğrudan demokrasinin, fakat mekân ölçeğinin geniş ve nüfusun kalabalık olması açısından ise temsili demokrasinin uygulanabilirliği açısından daha elverişli ve fonksiyonel olduğu söylenebilir. Bununla birlikte Antik Yunan özelinde belirli bir zümreye mahsus olması (elitist karakteri) doğrudan demokrasi için kronik bir araz teşkil ederken, “temsil(iyet)” krizi de temsili demokrasinin en bilinen sorun alanına işaret etmektedir. Önemli olan husus doğrudan ve temsili demokrasi modelleri arasında net bir ayrıma gitmekten ziyade toplumun ihtiyaç ve tercihlerine olumlu cevaplar üretebilmektir. Bu bağlamda, meseleyi anakronik olmamak kaydı ile her iki modelinde olumlu ve olumsuz yönlerinden faydalanan bir yaklaşım ile ele almak yerinde olacaktır. İlgili yazında temsili demokrasinin temsil krizinin aşılmasına yönelik müzakereci ve radikal model olmak üzere bir takım teorik çözüm önerileri ortaya konmuştur. Çalışmada söz konusu teorik tartışmalara değinilmeyecektir. Zira çalışma, doğrudan ve temsili demokrasi modellerini ele alan, sözü edilen alternatif iki modelin açıklanmasına yönelik teorik bir ön hazırlık mahiyetindedir. Müteakip çalışmada müzakereci modele değinilerek radikal demokrasi modeli üzerinden konu kapsamlı bir şekilde açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Doğrudan Demokrasi, Temsili Demokrasi, Temsil Krizi, Müzakereci Demokrasi, Radikal Demokrasi

PDF

___

ABERBACH Joel D. ve WALKER Jack L(1970). “Political Trust and Racial Ideology”, The American Political Science Review, Vol. 64, No. 4, ss. 1199-1219.
ARBLASTER, Anthony (1999). Demokrasi, (Çev. Nilüfer Yılmaz), Doruk Yayınları, Ankara.
ALMOND Gabriel ve VERBA Sidney (1989). The Civic Culture Political Attitudes and Democracy in Five Nations, SAGE Publications, London.
ATEŞ, Davut (2015). Demokratik Siyaset, Siyaset Biliminin Çağdaş Temelleri, Dora Basın Dağıtım, Bursa.
ATEŞ, Toktamış (1994). Demokrasi, Ümit Yayıncılık, Ankara.
BARBER, Benjamin R. (1995). Güçlü Demokrasi Yeni Bir Çağ İçin Katılımcı Siyaset, (Çev: Mehmet Beşikçi), 1. Basım, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
BEETHAM, David (2014). Demokrasi ve İnsan Hakları, (Bilal Canatan), 2.Baskı, Liberte Yayınları, Ankara.
CAMPBELL Angus, GURIN Gerald ve MILLER Warren E. (1954), The Voter Decides, Row Peterson: Evanstone.
CRAIG Stephen C. ve MAGGIOTTO Michael A. (1981). “Political Discontent and Political Action”, The Journal of Politics, Vol. 43, No.2, ss.514-522.
CRAIG Stephen C. ve MAGGIOTTO Michael A., (1982). “Measuring Political Efficacy”, Political Methodology, Vol. 8, No.3, ss.85- 109.
CRAIG Stephen C., NIEMI Richard G. ve SILVER Glenn E.(1990) “Political Efficacy And Trust: A Report On The NES Pilot Study Items”, Political Behavior, Vol. 12, No.3, ss. 289-314.
CRAIG Stephen C. (1979).“Effficacy, Trust and Political Behavior, An Attempt to Resolve A Lingering Conceptual Dilemma”, American Politics Research, No.7, ss. 225-239.
ÇEÇEN, Anıl (2000). İnsan Hakları, Üçüncü Basım, Gündoğan Yayınları, İstanbul.
DAHL Robert A. (2010). Demokrasi Üzerine, (Çev: Betül Kadıoğlu), 2.Baskı, Phoenix Yayınevi, Ankara.
DAHL Robert A. , (1993). Demokrasi ve Eleştirileri, (Çev: Levent Köker), Yetkin Basımevi, Ankara.
DALTON, Russel J. (1999). “Political Trust in Advanced Democracies”, İçinde Critical Citizens: Global Support for Democratic Goverment, Ed. Norris Pippa, Oxford University Press, New York.
EASTON, David (1976). “Theoretical Approaches to Political Support”, Canadian Journal of Political Science, Vol. 9/3, ss. 431-448.
FELDMAN, Stanley (1983).“The Measurement and Meaning of Trust in Government”, Political Methodology, Vol. 9/3, ss. 341-354.
FINIFTER, Ada W. (1970).“Dimensions of Political Alienation”, The American Political Science Review, Vol. 64/2, ss. 389-410.
HARDT, Michael ve NEGRI, Antonio (2011). Çokluk İmparatorluk Çağında Savaş ve Demokrasi, (Çev: Barış Yıldırım), 2. Basım, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
HETHERINGTON, Marc J. (1998). “The Political Relevance of Political Trust”, The American Political Science Review, Vol. 92, No.4, ss. 791-808.
HEYWOOD, Andrew (2013). Siyaset, 9. Baskı, Adres Yayınları, Ankara.
KIŞLALI, Ahmet Taner (1984). “Eski Yunan’da Demokrasi ve Demokratik Düşünce”, TODAİ Enstitüsü Amme İdare Dergisi, Mart, Cilt:17, Sayı:1, Ankara, ss: 63-77.
KÖKER, Levent (2008). Demokrasi, Eleştiri ve Türkiye, 1. Baskı, Dipnot Yayınları, Ankara.
KÖKER, Levent, (2012). Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi, 13. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.
LIPSON, Leslie (1984). Demokratik Uygarlık, (Çev: Haldun Gülalp ve Türker Alkan), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
MINOGUE, Kenneth (2002). Siyaset ve Despotizm, (Çev. Ünal Gündoğan), 1. Baskı, Liberte Yayınları, Ankara.
MOUFFE, Chantal (2002). Demokratik Paradoks, (Çev. A. Cevdet Aşkın), 1. Baskı, Epos Yayınları, Ankara.
MOUFFE, Chantal, (2009). Demokratik Paradoks, (Çev. A. Cevdet Aşkın), 2. Baskı, Epos Yayınları, Ankara.
MOUFFE, Chantal, (2010). Siyasetin Dönüşü, (Çev. Fahri Bakırcı, Ali Çolak), 1. Baskı, Epos Yayınları, Ankara.
MOUFFE, Chantal, (2015). Dünyayı Politik Düşünmek Agonistik Siyaset, (Çev. Murat Bozluolcay), 1. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.
SCHMIDT, Manfred G. (2002). Demokrasi Kuramlarına Giriş, (Çev: M.Emin Köktaş), 2.Baskı, Vadi Yayınları, Ankara.
SCHUMPETER, Joseph A. (2010). Kapitalizm Sosyalizm ve Demokrasi, (Çev. Hasan İlhan), 3. Baskı Alter Yayıncılık, Ankara.
ŞAHİN, Bican (2008). “Liberal Demokrasinin Temelleri”, Bican ŞAHİN (ed.), Demokrasi Teorisinde Güncel Tartışmalar, Orion Kitabevi, Ankara.
ŞAYLAN ,Gencay (1998). Demokrasi ve Demokrasi Düşüncesinin Gelişmesi, TODAİE İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi, Ankara.
ŞAYLAN ,Gencay , (2008). Temsili Liberal Demokrasinin Önlenemez Krizi, 1.Baskı, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
TILLY, Charles (2014). Demokrasi, (Çev. Ebru Arıcan), 2. Baskı, Phoenix Yayınevi, Ankara.
TORUN ,Yıldırım (2005). Demokrasi ve Cumhuriyet, 1. Baskı, Orien Yayınevi, Ankara.
TOURAINE, Alain (2004). Demokrasi Nedir? (Çev. Okay Kunal), 4. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
TÜRK, H. Bahadır (2010). “İdeolojiler ve Sistemler” Mümtaz’er Türköne (ed.), Siyaset, 11. Baskı, Opus Yayınları, İstanbul.
UYGUN, Oktay (2014). Demokrasi Tarihsel, Siyasal ve Felsefi Boyutlar, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
YALÇINKAYA, Ayhan (2014). “Yunan Uygarlığı İçinde Polis ve Siyaset”, Mehmet Ali Ağaoğulları, (ed.), İçinde, Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler, 5. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.
YAYLA, Atilla (2015). Siyaset Bilimi, 1. Baskı, Adres Yayınları, Ankara.