BİR DE ADALET: JÖN TÜRKLER VE FRANSIZ DEVRİMİ

1876 tarihli Kanun-i Esasi'nin yeniden uygulamaya konmasını sağlayan 24 Temmuz 1908 Jön Türk devriminden birkaç hafta sonra, Bingazi'deki İn­giliz konsolosu Foreign Office'e gönderdiği gizli raporda, şehrin İstanbul'dan gelen haberi sakin karşıladığını yazıyordu.1 Rapor, Arap nüfusun habere il­gisiz kaldığını veya şüphe ile yaklaştığını, tedirgin yerel yetkililerin ise kut­lama yapmadıklarını belirtiyordu. Bu durum şaşırtıcı değildir: Elie Kedourie'nin belirttiği gibi, Jön Türk devrimi, İmparatorluğun Arap eyaletle­rinde genel olarak soğuk bir şekilde karşılanmış, ne coşkuya neden olmuş ne de başka yerlerde, özellikle İstanbul'da yaşandığı söylenen kardeşlik sahnele­rine yol açmıştır. Aslında, yerel yetkililerin ve eşrafın mesafeli yaklaşımlarının üstesinden gelebilmek ve devrimi başarıya ulaştırmak için, İttihat ve Terakki Cemiyeti üyelerinin küçük çaplı yerel darbeler yapması gerekmiştir.

___

  • François GEORGEON, "BİR DE ADALET: JÖN TÜRKLER VE FRANSIZ DEVRİMİ", Muhafazakar Düşünce, Yıl: 3, Sayı: 11