Okul Müdürlerinin Yönetim Yaklaşımları ile Okul Farkındalığı Arasındaki İlişki
Bu araştırmanın amacı, okul müdürlerinin yönetimsel yaklaşımları ile okul farkındalığı arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, Denizli ili merkez ilçelerindeki ortaöğretim kurumlarında halen görev yapmakta olan 424 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma verileri aritmetik ortalama, standart sapma, Spearman Korelasyon analizi ve basit ve çoklu doğrusal regresyon analizleri kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, okul müdürlerinin daha çok Y kuramı yönetim anlayışını benimsedikleri ve öğretmenlerin okul farkındalığına ilişkin algılarının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Okul müdürlerinin X kuramı yönetim anlayışı ile okul farkındalığı arasında negatif yönlü, orta düzeyde anlamlı bir ilişki; Y kuramı yönetim anlayışı ile okul farkındalığı arasında pozitif yönlü, orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu gözlemlenmiştir. Yapılan regresyon analizleri hem X hem de Y kuramı yönetim anlayışlarının, okul farkındalığının anlamlı birer yordayıcıları olduğunu ortaya koymuştur.
The Relationship Between School Principals' Managerial Approaches and School Mindfulness
Aim of this study is to examine the relationship between school principals' managerial approaches and school mindfulness. In this study, correlational survey model was used. The sample of the research consists of 424 teachers who are still working in high school in the central districts of Denizli. Research data were analyzed using arithmetic mean, standard deviation, Spearman Correlation analysis and simple and multiple linear regression analysis. As a result of the research, it was determined that school principals mostly adopted the Y theory management approach and teachers' perceptions of school mindfulness were at a moderate level. There is a negative, moderately significant relationship between school principals' X theory management approach and school mindfulness; It has been observed that there is a positive, moderately significant relationship between the theory of Y management approach and school mindfulness. The regression analyzes revealed that both X and Y theory management approaches are significant predictors of school mindfulness.
___
- Allred, C. M. (2012). Mindfulness and organizational citizenship behaviors: Recognizing when
to help others in the workplace. (Master's Thesis). East Carolina University, North
Carolina.
- Argon, T. (2015). Öğretmenlerin Sahip Oldukları Duygu Durumlarını Okul Yöneticilerinin
Dikkate Alıp Almamalarına İlişkin Görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 15(1), 377-404.
- Aydın, M. K. (2012). Kamu ve özel ilköğretim okulu müdürlerinin stratejik liderlik özellikleri
ile kurumların örgütsel öğrenme düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ayral, T. ve Tanrıöğen, A. (2020). Okul Müdürlerinin Yönetim Felsefeleri ile Okulların
Şeffaflık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Journal of International Social Research, 13(75), 585-593
- Balcı, A. (2001). Etkili okul ve okul geliştirme. Ankara: Pegem A Yayınları.
- Barry, D. & Meisiek, S. (2010). Seeing more and seeing differently: Sensemaking,
mindfulness, and the workarts. Organization Studies, 31(11), 1505-1530.
- Başaran, İ. E. (1994). Eğitim yönetimi. Gül Yayınları. Ankara
- Blau, P. (1964). Exchange and power in social life. New York, NY: John Wiley & Sons.
- Bursalıoğlu, Z. (1991). Eğitimde yenileşme ve demokratik liderlik. Ankara University Journal of Faculty
of Educational Sciences (JFES), 24(2), 669-675.
- Busher, H. & Barker, B. (2003). The crux of leadership: Shaping school culture by contesting
the policy contexts and practices of teaching and learning. Educational Management
Administration Leadership, 31(1), 51- 65.
- Büyükgöze, H. ve Özdemir, M. (2019). Okul Farkındalığı Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması:
Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 46(46), 250-270.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012).
Örnekleme yöntemleri [PowerPoint Slaytı].
http://w3.balikesir.edu.tr/~msackes/wp/wp-content/uploads/2012/03/BAY-Final-
Konulari.pdf adresinden erişilmiştir.
- Chen, Y. C. (2008). Peer learning in an AR-based learning environment. Paper presented at the
16th International Conference on Computers in Education, Taipei, Taiwan, 291-295.
- Dağlı, E. ve Çalık, T. (2016). İlköğretim okullarında müdürlerin kullandıkları etkileme
taktiklerinin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve okul farkındalığı ile
ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(1), 29-58.
- Dipaola, M. F. & Da Costa Neves, P. M. M. (2009). Organizational citizenship behaviors in
American and Portuguese public schools: Measuring the construct across
cultures. Journal of Educational Administration, 47(4), 490-507
- DiPaola, M. F., Tarter, C. J. & Hoy, W. K. (2005). Measuring organizational citizenship in schools: The
OCB scale. Educational leadership and reform, 4(2), 319-341.
- Ener, N. (1983). Yönetim felsefesi ve çalışanların motivasyonu üzerindeki etkileri.
(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Bursa.
- Fışkınlı, G. (2020). Okul yöneticilerinin sahip olduğu yönetim felsefesi ile kullandıkları politik
taktikler arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
- Fiol, C. M., & O’Connor, E. J. (2003). Waking up! Mindfulness in the face of bandwagons.
The Academy of Management Review, 28(1), 54-70. doi: 10.2307/30040689
- Fullan, M. (2002). The Change Leader. Educational Leadership, 59(8), 16-21.
- Gage, C. Q. (2003). The meaning and measure of school mindfulness: An exploratory analysis
(Unpublished doctoral dissertation). The Ohio State University, Ohio, USA.
- George, B. (2012). Mindfulness helps you become a better leader. Harvard Business Review,
26(10), 21-32.
- Gilbert, B. J. (2012). Describing a principal's work toward resiliency: The nature of mindful
leading. (Unpublished doctoral dissertation).Washington State University.
- Glanz, J. (2008). What every principal should know about cultural leadership. Thousand Oaks,
CA: Corwin Press.
- Gouldner, A. W. (1960). The Norm of Reciprocity: A Preliminary Statement. American
Sociological Review, 25(2), 161-178.
- Hallinger, P. (2004). Meeting the challenges of cultural leadership: the changing role of
principals in Thailand. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 25(1),
12-18.
- Hallinger, P., & Heck, R. H. (1996). Reassessing the principal’s role in school effectiveness: A
review of empirical research, 1980-1995. Educational Administration Quarterly, 32(1),
5-44. doi: 10.1177/0013161X96032001002
- Hallinger, P., & Huber, S. (2012). School leadership that makes a difference: International
perspectives. School Effectiveness and School Improvement, 23, 359-367. doi:
10.1080/09243453.2012.681508
- Hopkins, D., Stringfield, S., Harris, A., Stoll, L., & Mackay, T. (2014). School and system
improvement: A narrative state-of-the-art review. School Effectiveness and School
Improvement, 25(2), 257- 281. doi: 10.1080/09243453.2014.885452
- Hoy, K., W. & Miskel, C., G. (2010). Eğitim yönetimi, teori, araştırma ve uygulama (Çev. Ed.
Selahattin Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Hoy, W. K. (2003). An analysis of enabling and mindful school structures: Some theoretical,
research and practical considerations. Journal of Educational Administration, 41(1), 87-
109. doi: 10.1108/09578230310457457
- Hoy, W. K., Gage, C. Q., & Tarter, C. J. (2004). Theoretical and empirical foundations of
mindful schools. In W. K. Hoy and C. Miskel (Eds.), Educational administration,
policy, and reform: Research and measurement. Greenwich, CN; Information Age
- Hoy, W. K., Gage, C. Q., & Tarter, C. J. (2006). School mindfulness and faculty trust:
Necessary conditions for each other? Educational Administration Quarterly, 42(2), 236-
255. doi: 10.1177/0013161X04273844
- Ismail, M. B. M. (2012). An Analysis of Human Motivation in National Higher Education
Universities (Nheu) Using Theory X And Theory Y: Academic Staff Perspective. In
International Symposium on Harnessing Knowledge Through Research to Address
Emerging Global Issues. Sabaragamuwa University of Sri Lanka, Sri Lanka.
- Kearney, W. S., Kelsey, C., & Herrington, D. (2013). Mindful leaders in highly effective
schools: A mixed-method application of Hoy’s M-scale. Educational Management
Administration and Leadership, 41(3), 316-335. doi: 10.1177/1741143212474802
- Ko, J. Y. C., Hallinger, P., & Walker, A. D. (2012). Exploring school improvement in Hong
Kong secondary schools. Peabody Journal of Education, 87(2), 216-234. doi:
10.1080/0161956X.2012.664474
- Kocabaş, İ. Ve Karaköse, T. (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin
motivasyonuna etkisi (Özel ve devlet okulu örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1),
79-93.
- Kocabaş, İ. Ve Karaköse, T. (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin
motivasyonuna etkisi (Özel ve devlet okulu örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1),
79-93.
- Langer, E. J. (1989). Mindfulness. Cambridge, MA: Perseus Books.
- Levine, D. U., & Lezotte, L. W. (1990). Unusually effective schools: A review and analysis of research and
practice. Madison.WI: The National Center for Effective Schools Research and Development.
- Marshall, C. (1993). The politics of denial: Gender and race issues in administration. In C.
Marshall (Ed.), The new politics of race and gender (pp. 168-175). London: Falmer.
- McGregor, D. M. (1960). The human side of enterprise. New York, NY: McGraw-Hill.
- McGregor, D. M. (1966). Leadership and motivation. Cambridge, MA: MIT Press.
- McGregor, D., & Cutcher-Gershenfeld, J. (2006). The human side of enterprise (annotated
edition). New York, NY: McGraw Hill.
- Nguni, S., Sleegers, P., & Denessen, E. (2006). Transformational and transactional leadership
effects on teachers' job satisfaction, organizational commitment, and organizational
citizenship behavior in primary schools: The Tanzanian case. School effectiveness and
school improvement, 17(2), 145-177.
- Okumbe, J. O. (1999). Educational management: Theory and practice. Nairobi: Nairobi Press.
- Onorato, M. (2013). Transformational leadership style in the educational sector: An empirical
study of corporate managers and educational leaders. Academy of Educational
Leadership Journal, 17(1), 33.
- Özdemir, Ç. (2006). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Ekinoks
- Peurach, D. J., & Glazer, J. L. (2012). Reconsidering replication: New perspectives on large-
scale school improvement. Journal of Educational Change, 13, 155-190. doi:
10.1007/s10833-011-9177-7
- Pinck, A. S., & Sonnentag, S. (2017). Leader mindfulness and employee well-being: The
mediating role of transformational leadership. Mindfulness, 9(3), 884-896.
- Russ, T. L. (2011). Theory X/Y assumptions as predictors of managers' propensity for
participative decision making. Management Decision, 49(5), 823-836.
- Russ, T. L. (2013). The relationship between Theory X/Y: assumptions and communication
apprehension. Leadership & Organization Development Journal, 34(3), 238-249.
- Saraman, T. (2018). Liderlik yaklaşımı ve Douglas Mcgregor’un X ve Y teorisi: Bartın
Üniversitesi’nde çalışan idari personel üzerine bir çalışma. (Yayınlanmamış yüksek
lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bartın.
- Schein, V. E. (1970). Poor women and work in the third world: A research agenda for
organisational psychologists. Psychology and Developing Socitieis, 11(1), 105-117
- Sims, R. (2011). Mindfulness and academic optimism: A test of their relationship.
(Unpublished doctoral dissertation). The University of Alabama, Tuscaloosa, Alabama.
- Somech, A., & Ron, I. (2007). Promoting organizational citizenship behavior in schools: The
impact of individual and organizational characteristics. Educational Administration
Quarterly, 43(1), 38-66.
- Ünal, A. ve Çelik, M. (2013). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışı ile
öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının analizi. Uşak Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi, 6(2), 239-258.
- Üstüner, M. (2016). Algılanan müdür yönetim tarzı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması.
Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 429-457.
- Vélez, S. C., Lorenzo, M. C. A., & GarridoJ, M. M. (2017). Leadership: Its Importance in the
Management of School Coexistence. Procedia–Social and Behavioral Sciences, 237,
169–174. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2017.02.059
- Verdorfer, A. P. (2016). Examining mindfulness and its relations to humility, motivation to
lead, and actual servant leadership behaviors. Mindfulness, 7(4), 950-961.
- Watts, D. M. (2009). Enabling school structure, mindfulness, and teacher empowerment: Test
of a theory. (Unpublished doctoral dissertation). The University of Alabama, Tuscaloosa,
Alabama, USA.
- Watts, J. (1980). Sharing it out: The role of the head in participatory government. The Journal
of Administration, 18, 78-102.
- Weick, K. E., & Sutcliffe, K. M. (2001). Managing the unexpected. San Francisco: Jossey-
Bass.
- Weick, K. E., Sutcliffe, K. M., & Obstfeld, D. (1999). Organizing forhigh reliability: Processes of collective
mindfulness. In B. M. Staw & L. L. Cummings, (Eds.), Research in organizational behavior, 21,
81–123. Greenwich, CT: JAI Press.
- Williams, J. M. G. (2010). Mindfulness and psychological process. Emotion, 10(1), 1-7.
- Yalçın, S. (2017). Öğretmenlerin algılarına göre istenmeyen okul yöneticisi davranışları. Ekev
Akademi Dergisi, 69, 105-116.
- Yukl, G. (2008). How leaders influence organizational effectiveness. The leadership
quarterly, 19(6), 708-722.