Öğretmen Motivasyonunda Hizmetkâr Liderliğin Yordayıcı Rolü

Bu çalışmanın amacı okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Çalışma grubu Siirt il merkezindeki ilkokullarda görev yapan 350 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak iki farklı ölçek kullanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen veri analizinde SPSS 22. 0 paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizi için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı hesaplanmış ve ayrıca çoklu doğrusal regressyon analizi yapılmıştır. Araştırma kapsamında toplanan verilerin analizinden elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyon düzeyleri arasında pozitif yönde yüksek bir ilişki olduğunu ortaya görülmektedir. Regresyon analiz sonuçları okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışlarının öğretmen motivasyonunu anlamlı düzeyde yordadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

hizmetkar liderlik, motivasyon, öğretmenler, okul müdürü

The Role of Servant Leadership Behaviors in Prediction of Teachers’ Motivation

The purpose of this study was to explore the relationship between the leadership properties of principals and the motivation levels of teachers. This is a descriptive research in the relational survey model. The study was conducted with 350 primary school teachers randomly in Siirt province. Two different scales were used as data collection tools. SPSS 22. 0 package program was used during the analysis of the collected data for the study. Pearson productmoment correlation coefficients and multiple linear regression analysis were performed in analyzing the data. The findings of the study reveal that there is a significant and positive correlation between principals’ servant leadership behaviors and teachers’ motivation. More importantly, the regression analysis results suggest that behaviors of principals’ servant leadership predict teacher motivation significantly.

Keywords:

Motivation, Servant Leadership, Teachers, Principals,

PDF

___

Abós, Á., Haerens, L., Sevil, J., Aelterman, N., & García-González, L. (2018). Teachers’ motivation in relation to their psychological functioning and interpersonal style: A variable-and person-centered approach. Teaching and Teacher Education, 74, 21-34.
Aksel, N. (2016). ‘Ortaokul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Motivasyonu Arasındaki İlişki (Samsun İli Örneği)’,Yüksek Lisans Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Appova, A., & Arbaugh, F. (2018). Teachers’ motivation to learn: implications for supporting professional growth. Professional development in education, 44 (1), 5-21.
Aslan Ş, Özata M (2011). Sağlık çalışanlarında hizmetkar liderlik: Dennis- Winston ve Dennis-Bocernea hizmetkar liderlik ölçeklerinin geçerlik ve güvenirlik araştırması. Yönetim ve Ekonomi 18(1): 139-154.
Atkinson, E. S. (2000). An investigation into the relationship between teacher motivation and pupil motivation. Educational Psychology, 20, 45–57.
Bernaus, M., & Gardner, R. C. (2008). Teacher motivation strategies, student perceptions, student motivation, and english achievement. The modern Language Journal, 92, 387–401.
Bakan, İ.& DOĞAN, İ. F. (2012). Hizmetkâr liderlik. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-12.
Bande, B., Fernández-Ferrín, P., Varela-Neira, C., & Otero-Neira, C. (2016). Exploring the relationship among servant leadership, intrinsic motivation and performance in an industrial sales setting. Journal of Business & Industrial Marketing.
Balay, R., Ahmet, K. A. Y. A., & YILMAZ, R. G. (2014). Eğitim yöneticilerinin hizmetkâr liderlik yeterlikleri ile farklılıkları yönetme becerileri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 229-249.
Bennell, P., & Akyeampong, K. (2007). Teacher motivation in sub-Saharan Africa and south Asia (Vol. 71). London.
Bishay, A. (1996). Teacher motivation and job satisfaction: A study employing the experience sampling method. Journal of undergraduate Sciences, 3(3), 147-155.
Black, G. L. (2010). Correlation alanalysis of servant leadershipand school climate. Journal of CatholicEducation, 13(4), 437-466.
Cerit, Y. (2009). The effects of servant leadership behaviours of school principals on teachers’ job satisfaction. Educational Management Administration & Leadership, 37(5), 600-623.
Çevik, A.,& Akif, K. Ö. S. E. (2017). Öğretmenlerin okul kültürü algıları ile motivasyonları arasındaki ilişkinin incelemesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 996-1014.
Dal, L. (2014). ‘Hizmetkâr Liderlik ile Lider-Üye Etkileşimi Arasındaki İlişki: Bir Devlet Üniversitesinde Araştırma’. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Davis, J., & Wilson, S. M. (2000). Principals' efforts to empower teachers: Effects on teacher motivation and job satisfaction and stress. The clearing house, 73(6), 349-353.
Dennıs, Rob. ve Winston, Bruce.E. (2003) A Factor Analysis of Page and Wong’s Servant Leadership Instrument Leadership and Organization Development Journal, Vol.24 (7/8): 455–459.
Duyan, E.,& Van Dierendonck, D. (2014). Hizmetkar Liderliği Anlamak: Teoriden Ampirik Araştirmaya Doğru. Sosyoloji Konferansları, (49).
Eren, F.,& Yalçıntaş, M. (2017). Hizmetkar liderlik ile iş tatmini arasındaki ilişki: bir havayolu şirketi örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 10(19), 851-864.
Ertürk, R. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(3), 1-15.
Fernet, C., Senécal, C., Guay, F., Marsh, H., & Dowson, M. (2008). The work tasks motivation scale for teachers (WTMST). Journal of Career assessment, 16(2), 256-279.
Ferlazzo, L. (2015, September 14). Strategies for helping students motivate themselves. Retrieved October 6, 2016, from http://www.edutopia.org/blog/strategies-helping-studentsmotivate-themselves-larry-ferlazzo
Fındıkçı, İ. (2009). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
Gillies, R. and Khan, A., 2009. Promoting reasoned argumentation, problem-solving and learning during small-group work. Cambridge journal of education, 39 (1), 7–27.
Goddard, R. D., Tschannen-Moran, M., & Hoy, W. K. (2001). A multilevel examination of the distribution and effects of teacher trust in students and parents in urban elementary schools. The elementary school journal, 102(1), 3-17.
Güçlü, N. ve İhtiyaroğlu, N. (2012). Okul yöneticilerinin hizmetkar liderlik davranışlarıyla öğretmenlerin örgütsle bağlılığı arasındaki ,ilişki. 21. Eğitim Bilimleri Kongresi, 12-14 Eylül, İstanbul.
Hallinger, P. and Heck, R.H. (1996) ‘Reassessing the Principal’s Role in School Effectiveness: A Review of the Empirical Research’, Educational Administration Quarterly 32(1): 27–31.
Han, J., & Yin, H. (2016). Teacher motivation: Definition, research development and implications for teachers. Cogent Education, 3(1), 1217819.
Harwiki, W. (2013). Influence of servantleadershiptomotivation, organizationculture, organizational citizenshipbehavior (OCB), andemployee’sperformance in outstanding cooperatives East Java Province, Indonesia. OSR Journal of Business and Management, 8(5), 50-58
Hein, V., Ries, F., Pires, F., Caune, A., Emeljanovas, A., Ekler, J. H., & Valantiniene, I. (2012). The relationship between teaching styles and motivation to teach among physical education teachers. Journal of Sports Science and Medicine, 11, 123–130.
Jang, H. R. (2019). Teachers' intrinsic vs. extrinsic instructional goals predict their classroom motivating styles. Learning and Instruction, 60, 286-300.
Kahveci, H. ve Aypay, A. (2012). Hizmetkâr Örgütlerde Örgütsel Liderlik Değerlendirme Ölçeği: Türk Kültürüne Uyarlama, Dil Geçerliği ve Faktör Yapısının İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1): 19-42.
Koesmono, H. T. (2014). The influence of organizational culture, servant leadership, and job satisfaction toward organizational commitment and job performance through work motivation as moderating variables for lecturers in economics and management of private universities in east Surabaya. Educational Research International, 3(4), 25-39.
Köse, S. D., Uğurluoğlu, Ö., & Tuncay, K. Ö. S. E. (2015). Sağlık Çalışanlarının Hizmetkâr Liderlik Algılarının Lider-Üye Etkileşimi ve Örgütsel Güven Üzerindeki Etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(2), 239-262.
Küçük, E. (2008). ‘İlköğretim Okulları Öğretmenlerinin Okul Yöneticilerine Yönelik Çağdaş Denetim Algıları ile Mesleki Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki: İstanbul İli Eyüp İlçesi Örneği’, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Lapointe, É.,&Vandenberghe, C. (2018). Examination of therelationshipsbetween servant leadership, organizational commitment, andvoiceandantisocial behaviors. Journal of Business Ethics, 148(1), 99-115.
Leithwood, K., Harris, A., & Hopkins, D. (2008). Seven strong claims about successful school leadership. School leadership and management, 28(1), 27-42.
Maula-Bakhsh, R.,& Raziq, A. (2016). Development of Conceptual Link between Servant Leadership & Employee SubjectiveWell-being. Journal of Appliedand EmergingSciences, 4(2), pp157-168.
Ozan, C. Bektaş, F. (2011).‘Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Motivasyon Düzeyleri’, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 1-20.
Özdoğru, M. ve Aydın, B. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin ka
Page, D. ve Wong, T.P. (2000) A Conceptual Framework forMeasuringServant Leadership, Adjibolossoo, (eds.) The Human FactorInShapingthe Course of Historyand Development, Lanham, University 82, Press of America.
Richardson, P. W., & Watt, H. M. G. (2010). Current and future directions in teacher motivation research. In T. C. Urdan & S. A. Karabenick (Eds.), The decade ahead: Applications and contexts of motivation and achievement (pp. 139– 173). Bingley: Emerald.
Schuitema, J., Peetsma, T., & van der Veen, I. (2016). Longitudinal relations between perceived autonomy and social support from teachers, and students’ self-regulated learning and achievement. Learning and Individual Differences, 49, 32-45.
Spears, L. C. (2010). Characterandservant leadership: Ten characteristics of effective, caringleaders. TheJournal of Virtues&Leadership, 1(1), 25-30. Spears, L. (1996). Reflections on Robert K. Greenleaf and servant‐leadership. Leadership & organization development journal.
Skinner, E. A., & Belmont, M. J. (1993). Motivation in the classroom: Reciprocal effects of teacher behavior and student engagement across the school year. Journal of Educational Psychology , 85 , 571
Stupnisky, R. H., BrckaLorenz, A., Yuhas, B., & Guay, F. (2018). Faculty members’ motivation for teaching and best practices: Testing a model based on self-determination theory across institution types. Contemporary Educational Psychology, 53, 15-26.
Schwarz, G.,Newman, A., Cooper, B., & Eva, N. (2016). Servantlead ershipand follower jobperformance: Themediatingeffect of public service motivation. Public Administration, 94(4), 1025-1041.
Şişman, M. (2014). ‘Öğretim Liderliği’. Ankara: Pegem Akademi.
Taşpınar, F. (2006).İçsel Ve Dışsal Motivasyon Araçlarının İşgörenlerin Motivasyonu üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir inceleme, Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Çalışması.
TDK (2019) 20.04.2019 tarihinden https://www.tdk.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Thoonen, E. E. J., Sleegers, P. J. C., Oort, F. J., Peetsma, T. T. D., & Geijsel, F. P. (2011). How to improve teaching practices: The role of teacher motivation, organizational factors, and leadership practices. Educational Administration Quarterly, 47, 496–536.
Von Fischer, P., & De Jong, D. (2017). The relationship between teacher perception of principal servant leadership behavior and teacher job satisfaction. Servant Leadership: Theory & Practice, 4(2), 14.