SİVAS’TA BAĞLAMA YAPIMI VE USTALARI

Kökeni Orta Asya’ya dayanan ve Türk kültür tarihinde binlerce yıllık geçmişi olan bağlama çalgısı, geleneksel müziğimizin icrası ve aktarımında ayrıcalıklı bir yer teşkil etmektedir. Bugün Anadolu’da kullanılan geleneksel çalgılar arasında yaygın olarak icra edilen bağlama çalgısı, âşıklık geleneğinde olduğu kadar Alevi-Bektaşi müzik pratiklerinde de Sivas’ta yüzlerce yıllık birikimi ile icra edilmektedir. Söz konusu icra geleneğinin devamlılığı ve türkü dağarcığının nesilden nesle aktarılabilmesi açısından ise bağlama yapım geleneği, önemli bir yer tutmaktadır. Bu minvalde düşünüldüğünde Sivas, sahip olduğu geleneksel müzik kültürü sayesinde Anadolu’da pek çok âşığa/ozana ve icracıya yurt olmuş merkezlerden biridir. Çalışmanın araştırma sorusu “Sivas’ta bağlama yapım geleneği ne şekilde ve kimler tarafından devam ettirilmektedir?” üzerine kurgulanmıştır. Nitel araştırma yöntemleri ile alanda yürütülen bu çalışma, araştırmacı tarafından oluşturulan ve kaynak kişilerle yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu ve gözlem gibi veri toplama teknikleri ile hazırlanmıştır. Çalışma, 30.11.2014 ve 20.12.2014 tarihleri arasında Sivas merkezde bağlama yapım ustaları olarak tespit edilen ve görüşme yapılan üç kaynak kişi üzerinden yürütülmüştür. Kaynak kişilerin bilgisi dahilinde isimler açık olarak zikredilmiştir. Araştırma sonucunda, Sivas’ta bağlama yapım teknikleri hakkında geleneksel birtakım püf noktalara ulaşılmış olmakla birlikte, mesleğin en önemli iki sorunu ortaya konulmuştur. Bunlardan birincisi çırak yetiştirme sürecinin bitme noktasına geldiği ikincisi ise bağlama yapım ustalarının icraya yönelik bir birikime sahip olamamalarından dolayı, mesleğe sadece üretici olarak dahil olabilmeleridir. 

PRODUCTION OF ‘THE BAGLAMA’ AND ITS CRAFTSMEN IN SIVAS

The Baglama instrument which dates back to  Middle Asia orginally and has thousands years of historical back ground in Turkish Culture,has formed an exceptional place in performing and transmitting our traditional music. Nowadays,the Bağlama Instrument which has widely been known and performed among traditional instruments in Anatolia incontestable, lives and has still been  performed among Alevi-Bektashi music practices as well as Asıklık(Folk Pets with Bağlama) customs with hundred years of repertoire.In order to be continous of the performing customs in question and transmitting the Turku repertoire from generation to generations,The Balgama producing custom takes very important place.Thus when it is considered in this way,Sivas town has been one of the habitats for  aşıks/Folk Poets and performers with its music culture in Anatolia. The research question of this study focused on is “How do they carry on custom producing of The Bağlama and by Who? This study which has been carried on by means of qualitative research techniques has been achieved by using face to face surveying technique that was formed by the researcher and it was prepared via data collecting techniques with half completed surveying form and observation. The study was carried on three live sources who were stated as The Baglama making craftsmen and interviewed in Sivas center between November30th and December 20th, 2014. The names of the source people were also declared with their personal permission. As a result of the study,two important professional problems have been found out as well as having reached some certain detailed knowledge about the traditional Baglama pruducing techniques. First of them,the process of prentice training has almost ended up and second, The Baglama Craftsmen have only taken part in production phase of the profession since they donot have any gained experience of performing it before.

___

  • Hans De Zeuww (2011). Türkiye’de Müzik Kültürü, (Editör: O. Elbaş, M. Kalpaklı, O. Öztürk). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • Gazimihal, Mahmut, R., (2006). Anadolu Türküleri ve Musiki İstikbalimiz. Hazırlayan: Dr. Metin Özarslan, İstanbul: Doğu Kütüphanesi. Gazimihal, Mahmut, R., (1975). Ülkelerde Kopuz ve Tezeneli Sazlarımız. Kültür Bakanlığı Yayınları; Ankara Basımevi.
  • Thema Larousse, (1993). Cilt 6. Milliyet Yayınları.
  • Yıldırım ve Şimşek, (2014). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (9.baskı) İstanbul: Seçkin Yayınları.
  • İsa DEMİRKOPARAK, 1971, Sivas. (Kişisel görüşme, 15.12.2014)
  • Samet ELMAS, 1961, Sivas. (Kişisel görüşme, 30.11.2014)
  • Şentürk İYİDOĞAN, 1970, Sivas. (Kişisel görüşme, 20.12.2014)