MODERN TOPLUMDA BİREYLERİN DEĞİŞEN BOŞ ZAMAN AKTİVİTELERİ: ANKARA İLİ “HOBİ BAHÇELERİ” ÖRNEĞİ

19. ve 20. yüzyıllar arasında yükselen sanayileşme dalgası, toplumların yalnızca üretim ve tüketim alışkanlıklarını değiştirmemiş aynı zamanda insan hayatına birçok yeni kavram katmıştır. Bu kavramlardan biri de “boş zaman”dır. Genel olarak; çalışma saatleri dışında kalan, keyfi ve özgür zaman dilimleri şeklinde tanımlansa da, “boş zaman” çevresinde geliştirilen aktiviteler incelendiğinde tanım ile uygulama arasındaki tezat ortaya çıkmaktadır. “Boş zaman” kavramı, Türkiye özelinde ele aldığında bireylerin büyük bir çoğunluğunun boş zamanlarını kentin tüketim çarklarında harcadığı; “boş zaman”ın keyfi ya da bireysel bir tercihten ziyade kentin tekelinde bir pazar sahası olduğu görülmektedir. Modern toplumda “boş zaman”ın etkili olarak pazarlandığı alanlardan biri de “hobi”lerdir. Son dönemde hobi olarak kabul edilen ve boş zaman aktivitesi olarak ortaya çıkan “hobi bahçeleri” de bu alana girmektedir. Bireylerin şehir merkezi dışında; ekime müsait belli bir dönüm araziyi kiralayarak ya da satın alarak bu arazi üzerinde ürün yetiştirmesi olarak tanımlanabilecek hobi bahçeleri, çalışma kapsamında Ankara özelinde ele alınmıştır. Thorstein Veblen, J.L. Hemingway, George Ritzer, Theodor W. Adorno ve Max Horkheimer gibi kuramcıların boş zaman yaklaşımlarından yola çıkarak ele alınan ve anket çalışmasıyla desteklenen bu çalışmada amaç; hobi bahçelerine son dönemde artan ilginin nedenlerini ve bu yönelimin bireylerin demografik özellikleriyle bir ilişkisi olup olmadığını saptamak ve bu uğraşın kültür içindeki geleceği hakkında bilgi elde etmektir.

Anahtar Kelimeler:

Modernite, tüketim toplumu, boş zaman, hobi, hobi bahçeleri

CHANGING LEISURE ACTIVITIES OF INDIVIDUALS IN MODERN SOCIETY: THE CASE OF "HOBBY GARDENS" IN ANKARA PROVINCE

The rising industrialization wave between the 19th and 20th centuries not only changed the production and consumption habits of societies, but also added many new concepts to human life. One of these concepts is "leisure time". Although it is generally defined as free and arbitrary time periods outside of working hours, when the activities developed around "leisure time" are examined, the contrast between the definition and the application reveals itself. When the concept of "leisure time" is considered in the context of Turkish society, it is seen that the "leisure time" in which the vast majority of individuals spend their free time in the consumption wheels of the city, is a market area under the monopoly of the city rather than an enjoyment or an individual preference. One of the areas where "leisure time" is effectively marketed in modern society is "hobbies". Recently, "hobby gardens", which are accepted as hobbies and emerged as leisure activities, are also included in this area. Hobby gardens, which can be defined as individuals' cultivation of crops on this land by renting or purchasing a certain acre of land suitable for planting outside the city center, are discussed in the context of Ankara. The aim of this study, which is based on the leisure-time approaches of theorists such as Thorstein Veblen, J.L.Hemigway, George Ritzer, Theodor W. Adorno and Max Horkheimer and supported by a questionnaire, is to determine the reasons for the increasing interest in hobby gardens and whether this trend is related to the demographic characteristics of individuals and to obtain information about the future of this occupation in culture.

Keywords:

Modernity, consumer society, leisure, hobby, hobby gardens,

PDF

___

Adorno, T. W. (2009). Kültür endüstrisi kültür yönetimi. (Çev.: Nihat Ünler, Mustafa Tüzel, Elçin Gen), İstanbul: İletişim.
Aytaç, Ö (2004). Kapitalizm ve hegemonya ilişkileri bağlamında boş zaman. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 28(2) , 115-138.
Baudrillard, J. (2017). Tüketim toplumu. (Çev.: Nilgün Tutal, Ferda Keskin), İstanbul: Ayrıntı.
Horkheimer, M. - Adorno W.T (1996). Aydınlanmanın diyalektiği felsefi fragmanlar-II. (Çev.: O.Özgül), İstanbul: Kabalcı.
Işın, E. (1995). İstanbul’da gündelik hayat. İstanbul: İletişim.
Kef, F. Ş. (2015). Hobi bahçelerinin planlanması ve tasarımı: Konya Karatay Karaaslan Hobi Bahçesi. Bartın: Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kiziroğlu, A. M. (2017). Türkiye'nin nüfus değişimine göre il bazında kentleşmesine bir bakış (1965-2014). Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 153-183.
Omay, U. (2008). Boş zamanın manipülasyonu ve çalışma. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(3), 122-147.
Ritzer, G. (2016). Toplumun McDonaldlaştırılması çağdaş toplum yaşamının değişen karakteri üzerine bir inceleme. (Çev.: Akın Emre Pilgir), İstanbul: Ayrıntı.
Şentürk, Ü. (2012). Tüketim toplumu bağlamında boş zamanların kurumsallaştırdığı bir mekân: Alışveriş merkezleri (AVM). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 13, 63-77.
Veblen, T. (2014). Aylak sınıfın teorisi. (Çev.: Enver Günsel), Ankara: Tutku.
Yılmaz, Hasan – Turgut, H. – Demircan, N. (2006). Erzurum kent halkının hobi bahçesi hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1, 96-110.
URL-1: “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2020” https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 (Erişim: 10.03.2021)
URL-2: “Gıda, Tarım ve Orman Alanında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun” https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/11/20201104-5.pdf (Erişim: 10.03.2021)
URL-3: Yıldırım, A. E. “Tarım Arazisine Kurulan Hobi Bahçeleri Yıkılacak” https://www.tarimdunyasi.net/2020/11/11/tarim-arazisine-kurulan-hobi-bahceleri-yikilacak/ (Erişim: 12.04.2021)
KK-1: Neşe, Öztürk, Konya 1983, Muhasebeci/ Toplum Bahçeleri ve Hobi Bahçeleri Yaşatma Dayanışma Derneği Başkanı (Görüşme: 03.05.2021)