II. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA KARAÇAY-BALKARLI MÜLTECİLER TARAFINDAN YAZILMIŞ BİRKAÇ KÜY (AĞIT)

Karaçay-Balkar halkının sözlü edebiyat geleneğinin önemli bir bölümünü oluşturan Küy’ler (Küuler- Ağıtlar) genellikle bireysel olaylar etrafında oluşmasına rağmen tarihsel olayların da vurgulanmasıyla birlikte küuün söylendiği dönemdeki toplumsal olaylarla ilgili de bilgi vererek halkın tepkisini dile getirmektedir. Tarihsel süreç içerisinde Karaçay-Balkar halkı arasında söylenen “Kanamat”, “Tatarkan”, “Gapalau”, “Atabiyni Cırı”, “Bekbolatnı Cırı”, “Hacibiyni Cırı”, “Köçgünçülüknü Cırı” gibi küuler söylendikleri dönemin önemli olayları ile ilgili ayrıntılı bilgiler vermektedirler. II. Dünya Savaşı sırasında çeşitli nedenlerle ata yurtlarını terk ederek “mülteci” durumuna düşen Adige-Kabardey, Çeçen-İnguş, Dağıstanlı ve Osetler gibi diğer Kafkasyalılar ile birlikte bazı Karaçay-Balkarlılar, yaşadıkları olayları, duygu ve düşüncelerini sözlerine dökerek günümüze aktarmaya çalıştılar. Bu makalede II. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında yazılmış birkaç Küu ikinci kişilerden derlenerek ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Karaçay-Balkar cırları, Küy, Karaçay-Balkarlı mülteciler, II. Dünya Savaşı

Some Küy's (Lament) Song By Karachay-Balkar Refugees During The World War II

Küu's (laments) are a significant part of Karachay-Balkar peoples verbal literature traditions. They are generally about personal incidents but they also include historical events, so they give information about the social events and reactions of the people at the the time it was sung.In the historical process The küu's songs among the Karachay-Balkar people like, "Kanamat", "Tatarkari", "Gapalau", "Atabiyni Cırı", "Bekbolatnı Cırı", "Hacıbiyni Cırı, "Köçkünçülüknü Cırı" give detailed information about the important events of the period they were sung. During the II. World War, Karachay-Balkar's had to abandon their native country and became refugees with other Caucausus people like Adige-Kabardian, Chechen-Ingush, Daghestani and Ossetians. Some of these Karachay-Balkar's narrated their feelings and thoughts and the situation they were in and help them reach today. Some of the Küu's has been compiled from derivative people and adressed in this article.

Keywords:

Karachay-Balkar songs, Küy (laments), Karachay-Balkar immigrants, WW II.,

PDF

___

BÖHME, Kurt W. (1973) Die deutschen Kriegsgefangenen in amerikanischer Hand; Europa; Munich.
ELÇİN, Şükrü (1990) Türkiye Türkçesinde Ağıtlar, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara.
HADJİEVA, Tanzilya (1996) Karaçay – Malkar Folklor, Hrestomatiya, Red: Dodulanı Aminat, EL-FA Basma Ara, Nalçik.
ŞAHİN, Halil İbrahim (2011) Türk Halk Şiiri, Anadolu Üniversitesi, Açık Öğretim Fakültesi Yayını, No: 1379, Eskişehir.
TAVKUL, Ufuk (1993) Kafkasya Dağlılarında Hayat ve Kültür. Karaçay-Malkar Türklerinde Sosyo- Ekonomik Yapı ve Değişme, Ötüken Yayınları, İstanbul.
TAVKUL, Ufuk (2000) Karaçay-Malkar Türkçesi Sözlüğü, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları: 770, Ankara.
TAVKUL, Ufuk (2015) Türk Dünyasında Sürgün ve Göç, Haz. Nesrin Sarıahmetoğlu-İlyas Kemaloğlu, ss. 137-161, İstanbul.
VİŞNEVSKAYA, Liliya Alekseevna (2015). Severokavkazskaya Vokalnaya Polifoniya V Kontekste Muzikalnoy Agonistiki, http://www.21israel-music.com/Kavkaz_polyphony.htm, (21.12.2015 tarihinde ziyaret edildi).
BOTAŞ, Hamit (2017): kişisel web sayfası http://botash1.tripod.com/htala.htm (11.08.2017 tarihinde ziyaret edildi)