GÜNAH KEÇİSİ VE TOPLUMSAL ARINMA: HÜSEYİN RAHMİ’NİN MÜREBBİYE ROMANI

Hüseyin Rahmi Gürpınar, Türk Edebiyatı’nın en önemli roman ve oyun yazarlarından biri olup eserlerinde inanç, ahlak, alafrangalık vb. konuları işlemiş, bunların yanında, derin ahlâkî ve sosyal eleştirilere de yer vermiştir. Farklı tiplerle olayların gülünç tarafını anlatan yazarın üslûbu, oldukça canlıdır. Hüseyin Rahmi’nin üzerinde durduğu konulardan biri de “mürebbiye” ve akabinde gelecek “ahlak” konusudur. Kendisine çok yabancı olan Batı medeniyetine hem yabancılık hem de hayranlık duyan Türk toplumunun yaşadığı ikilem ve değerlerin zarar görmesi sonucu kadının cezalandırılması, toplumsal bir travma olarak romanda işlenen bir konudur. Aslında bu mizahın altında derin bir trajedinin de yattığını bizlere gösterir. Hüseyin Rahmi’nin eserleri, Tanzimat sonrası dönemi konu alır ve âdeta bir ayna görevi görür. Kültürel geçişin ve değişimin yaşandığı bu dönem, özellikle Batı’nın etkisi altındadır. Değişimlere karşı toplumun ve kişilerin gösterdiği tepkiler, Mürebbiye romanı baz alınarak değerlendirilecek; dönemin büyük eleştiri ve tabu kaynağı olan mürebbiyelere, kültürel değişim karşısında nasıl günah keçisi muamelesi yapıldığı ve bu kadınların nasıl bir işleve sahip olduğu bu bağlamda yorumlanmaya çalışılacaktır. 

SPACEGOAT AND SOCIAL PURIFICATION; HÜSEYIN RAHMİ’S NOVEL MÜREBBİYE

Hüseyin Rahmi Gürpınar is one of the most important novelist and playwrights of Turkish literature. In his works, he uses humor and irony by cartoonizing the realities of life. At the same time, in his works, he dealt with subjects such as faith, morality, as well as deep moral and social criticism. Using different types the author’s writing style is very lively. Hüseyin Rahmi, emphasizes tutoress and ethic issues. Turkish society is both scared and admired for the West. Then, woman with a symbol of punishment is duenna. There is criticism under humor and this is a social trauma. Author’s works tell the post Tanzimat period. The works are like mirror. In this period lives a cultural change. Because under the influence of the West. The public reaction will interpret for aganist changes. Duennas are like scapegoats. Therefore, taboo behaviors will debate.  

___

  • ELIADE, Mircea (2015). Ebedî Dönüş Miti. (Çev.: Ayşe Meral), İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • FRAZER, James George (2019). Günah Keçisi. (Çev.: İsmail Hakkı Yılmaz), İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
  • FREUD, Sigmund (2012). Totem ve Tabu. (Çev.: Akın Kanat), İzmir: Psikoloji Dizisi.
  • GÜRPINAR, Hüseyin Rahmi (2015). Mürebbiye. İstanbul: Everest Yayınları.
  • KAPLAN, Mehmet (2006). Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I, İstanbul: Dergâh Yayınları.