Ülkemizde yaygın olarak kullanılmakta olan nefesli halk çalgısı dilsiz kaval’ın benzerleri veya farklı çeşitleri, dünyanın hemen hemen tüm coğrafyalarında farklı isimlerle kullanılmaktadır. Dilsiz kaval, onbinlerce yıl geçmişi olan ve ülkemizin kültürel değerleri arasında hâlâ varlığını sürdürebilmesi açısından dikkate değer bir çalgı olma özelliği taşımaktadır. Bu çalışmada geleneksel dilsiz kaval çalgısının perde delikleri üzerinde koma seslerini parmak pozisyonları (perde deliklerinin yarım, çeyrek kapatılması) kullanmaksızın icrada kolaylık sağlaması açısından öneri niteliğinde hazırlanmıştır. Çalışmada, Hole Tuning (delik akortlama) ismi ile adlandırmış olduğum bu aparatın, dilsiz kaval çalgısının icrasında, eğitim ve öğretiminde sağladığı kolaylıklar açıklanmaktadır. Tampere seslerin de koma ses olarak icra edilmesine olanak sağlayan bu aparat, uluslararası geniş bir coğrafyada tampere sistemli dilsiz kavallarla da makamsal müzik icrasının kolaylıkla icra edilmesine imkân sağlayacaktır. Makalede, alan yazın taraması yapılarak, uzman görüşleri doğrultusunda dilsiz kaval icrasında koma seslerin icrasında yaşanan sorunlar ele alınmış ve bu konuda çözüm yolları ortaya konulmuştur. Araştırma süreci içerisinde, kullanıldığı coğrafyalardaki farklı dilsiz kavallarda incelenmiş ve göz önünde bulundurulmuştur. Karşılaştırma ve deneme yöntemleriyle elde edilen bulgular analiz edilmiş, yapılan çalışmalar doğrultusunda bu aparatın dilsiz kaval çalgısında kullanılmasıyla koma seslerin daha pratik şekilde elde edilmesinin mümkün olduğu sonucuna varılmıştır.

Similar or different varieties of the folk wind instrument rim-blown kaval, which is widely seen in our country, are used in almost all geographies of the world with different names. The rim-blown kaval is a remarkable instrument that has a history of tens of thousands of years and is still among the cultural values of our country. This study presents a suggestion for the convenience of performing the comma sounds on the fret holes of the traditional rim-blown kaval without using finger positions (closing the fret holes half or quarter). In this study, the facilities provided by this apparatus, which I named as Hole Tuning, in the performance, education system of the rim-blown kaval instrument are explained. This apparatus, which allows tempered sounds to be performed as comma sounds, will allow easy performance of makam music by rim-blown kavals, which are tuned according to the temperament system, in a wide international geography. In the article, after reviewing the related literature, the problems experienced in the performance of the comma sounds in the performance of the rim-blown kaval based on the interviews with the experts are discussed and the solutions are presented. During the research process, different rim-blown flutes from different musical cultures are examined and considered. The findings obtained by comparison and experimental methods are analysed and it is concluded that it is possible to obtain comma sounds more practically by using this apparatus in the rim-blown kaval. In the article, doing area scanning, in accordance with expert opinions, discussed issues in performing shepherd’s pipe and comma sounds, it is presented solutions about this matter. During the study, different end-blown flutes are analysed and considered that are used in geographic areas. The results are analysed by using comparison and essaying methods. Thanks to these studies, we understand that it is possible and it is concluded this apparatus that is used with shepherd’s pipe instrument provides having more functional comma sounds.