Selime ÇOLAK, Fatoş Neslihan ARĞUN, Meruyert KAYGUSUZ

ÇEVRE DOSTU TASARIMLI BİTKİSEL TABAKLANMIŞ DERİLERDEN MODAYA UYGUN DERİ ÜRÜNLER

Günümüzde sürdürülebilir, ekolojik ve özgün tasarımlar ile katma değeri yüksek ürünlere olan talebin artması nedeniyle, hayal gücünü ve yaratıcılığını kullanan doğal boya araştırmacıları, mühendisler, deri ve tekstil tasarımcıları malzemelerini boyamak ve tasarlamak için daha çevreci yöntemler aramaktadırlar. Doğada bol miktarda bulunan bitkilerden elde edilen doğal boyalar ile malzemeler üzerine yüzey tasarımı ve baskılar yapılabilmektedir. Doğal boyaların kullanımı uzun zamandır bilinmekte olup doğal kaynaklardan elde edildiğinden çevre dostu olarak kabul edilmektedir. Ekolojik baskıda çiçek, yaprak, bitki parçaları vb. kullanılarak malzeme yüzeylerinde doğal olarak birçok renkli tasarımlar elde edilebilmektedir. Deri üzerine ekolojik baskı ile ilgili çok az sayıda çalışma bulunmakta ve bu konudaki araştırmalar sınırlı ve yetersizdir. Bu çalışmada, bitkisel tabaklanmış deri üzerine uygulanan ekolojik baskı sırasında, metal mordan ve biomordan kullanımının oluşan desen üzerine etkisi araştırılmıştır. Buna ek olarak, elde edilen eko-baskılı deri, kadife bir kumaşla birlikte kullanılarak modaya uygun tasarım bir ceket üretilmiştir. Ayrıca aynı ekolojik baskılı deriden zincir ve tavus kuşu tüyüyle kombinlenerek bir kolye yapılmış ve böylece, ekolojik baskılı derinin farklı materyallerle, çeşitli ürünlerin tasarımında kullanılabilirliği ortaya konulmuştur. Çalışmada elde edilen sonuçlar ve ürünler değerlendirildiğinde, çalışmanın öne çıkan katkısı şu şekilde ortaya konulabilir; bu yöntemle deri üzerinde yapılan yüzey tasarımı ile geleneksel deri üretimi sırasında deriyi renklendirmek ve/veya yüzeyine desen vermek için kullanılan kimyasal boya ve apre işlemlerine gerek kalmayacaktır. Bu işlemler sırasında kullanılan kimyasallar ve boyarmaddeler hem insan sağlığı hem de çevre üzerindeki olumsuz etkilere sahiptir. Bu tür uygulamalar ile çevre ve insan sağlığı üzerine etkili olan, kirliliğin azaltılması ya da önüne geçilmesi mümkün olacaktır. Üstelik bitkilerin her birinin deriye verdiği farklı renk, desen ve şekillerin çekiciliği ve doğallığı nedeniyle eko baskılı deriden tasarlanan her ürünün tüketiciler için cazip olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ekolojik baskı, Biyolojik baskı, Deri, Bitkiler, Tasarım

FASHIONABLE LEATHER PRODUCTS FROM ECOFRIENDLY DESINGED VEGETABLE TANNED LEATHERS

Today, due to the increasing demand for sustainable, ecological and original designs and high value-added products, natural dye researchers, engineers, leather and textile designers who use their imagination and creativity are looking for more environmental methods of dyeing and designing of their materials. Surface design and prints on the materials can be done with natural dyes from plants which are abundant in nature. The use of natural dyes has long been known, and they are considered environmentally friendly since obtained from natural sources. In ecological printing, many colorful designs can be obtained naturally on the material surfaces by using flowers, leaves, plant parts etc. There are very few studies regarding the ecological printing on leather and researches in this field are limited and insufficient. In this study, the effect of the use of metal mordant and biomordant on the patterns formed during ecological printing on vegetable tanned leathers was investigated. In addition, the obtained eco-printed leather was used together with a velvet fabric to produce a fashionable design jacket. In addition, a necklace was made from the same ecologically printed leather combined with a chain and peacock feathers, thus demonstrating the usability of ecologically printed leather in the design of various products with different materials. When the results and products obtained in the study are evaluated, the prominent contribution of the study can be revealed as follow; with the surface design made by this method on the leather, there will be no need for chemical dyeing and finishing processes used to color the leather and/or give a pattern to the surface during traditional leather production. The chemicals and dyestuffs used during these processes have adverse effects on both human health and environment. With such practices, it will be possible to reduce or prevent pollution, which is effective on the environment and human health. Furthermore, it is thought that each product designed from eco-printed leather will be attractive to consumers due to the appeal and naturalness of different colors, patterns and shapes that each plant gives to the leather.

Keywords:

Ecological printing, Biological printing, Leather, Plants, Design,

PDF

___

Aydoğan Bayram, M. (2017). Eco printing tekniği ile çevre dostu ekolojik tekstil baskısı. II. Uluslararası Akdeniz Sanat Sempozyumu, 163-170, Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
Bilir, M. Z. (2018). Ekolojik boyama esaslı çok renkli yüzey tasarımı, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, S. 20, 63-73.
Bozacı, B. (2016). Doğanın şarkısı ekolojik baskı. İzmir.
Çolak S. - Arğun F. N. - Kaygusuz M. (2020). Ecological printing: Surface design of leathers tanned with different tanning materials. Academic Studies in Engineering II, Ankara: Gece Kitaplığı.
Flint, I. (2008). Botanical eyes for beautiful textiles. USA: Interweave Press.
Ismal Ö. E. (2016). Patterns from nature: Contact printing. Journal of the Textile Association 77(2), 81-91.
Işmal, Ö. E. - Yıldırım, L. (2019). Metal mordants and biomordants. The Impact and Prospects of Green Chemistry for Textile Technology.
IUPAC, (2019). Compendium of chemical terminology. 2nd ed. (the "Gold Book"). Compiled by A. D. McNaught and A. Wilkinson. Blackwell Scientific Publications, Oxford (1997). Online version (2019) created by S. J. Chalk.
Mansour, H. F. - Heffernan, S. (2011). Environmental aspects on dyeing silk fabric with Sticta coronata lichen using ultrasonic energy and mild mordants. Clean Technol. Envir. Policy, 13, 207-213.
Mathur, J. P. - Gupta, N. P. (2003). Use of natural mordant in dyeing of wool. Indian J. Fibre Text. Res., 3, 90-93.
Nurcahyanti D. - Septiana U. (2018). Handmade eco print as a strategy to preserve the originality of Ria Miranda’s designs in the digital age. MUDRA Journal of Art and Culture 33(3), 395 - 400.
Oyman, N. R. - Can, D. İ. (2017). Okaliptüs bitkisiyle ipek ve pamuklu kumaş üzerine eko-baskı uygulamaları. II. Uluslararası Akdeniz Sanat Sempozyumu, 191, Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
Öztürk, F. - Yılmaz Ege, J. (2019). Sürdürülebilir modanın, ekolojik baskı tekniği ile değerlendirilmesi ve bir örnek uygulama. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(5), 394-406.
Pop M. - Gaidau C. - Niculescu O. - Foiasi T. (2019). Ecology of matter and the surface design in the leather fashion industry. J Textile Sci & Fashion Tech. 4(1), 1-9.
Rather, L. J. - Shahid-ul-Islama, Shabbira, M. - Bukharia, M. N. - Shahida, M.- Khanb, M. A. - Mohammada, F. (2016). Ecological dyeing of Woolen Yarn with Adhatoda vasica natural dye in the presence of biomordants as an alternative copartner to metal mordants. Journal of Environmental Chemical Engineering, 4, 3041-3049.
Sivaram, N. M. - Barik, D. (2019). Toxic waste from leather industries. Energy from Toxic Organic Waste for Heat and Power Generation, Elsevier Ltd.
Sunerli Topan, E. - Tosun, C. C. - Erol, Ş. - Pamuk, B. - Ürel, S. (2019). Printing experiments on leather surfaces: Ecological printing example. V. International Leather Engineering Congress /Innovative Aspects for Leather Industry, 10-11 October 2019, Izmir.
Vankar, P. S. - Shanker, R. - Dixit, S. - Mahanta, D. - Tiwari, S. C. (2008). Sonicator dyeing of modified cotton, wool and silk with Mahonia napaulensis DC. and identification of the colorant in Mahonia, Ind. Crops Prod. 27, 371-379.