Dede korkut kitabı’nın çağdaş müzik sanatçıları üzerindeki tesiri

Bu incelemede; söz ve müziği Barış Manço’ya (1943-1999) ait “Nazar Eyle”, sözü Niyazi Yıldı- rım Gençosmanoğlu’na (1929-1992), müziği ise Esat Kabaklı’ya (1954-) ait “Dede Korkut”, yine söz ve müziği Musa Eroğlu’na (1944-) ait olan “Dedem Korkut” ile Gökhan Kırdar’ın (1970-) Dede Korkut Kitabı’ndaki bir manzumeyi bestelediği “Dede Korkut” eserlerinden hareket ile Dede Korkut Kitabı’nda yer alan anlatmaların ve kahramanların farklı müzisyenler ve onların eserleri üzerindeki tesiri ele alınmıştır. Söz konusu kitapta geçen anlatma ve kişilerin çağdaş müzisyenlere ne şekilde kaynaklık et- tiği hususu, yaratıcı ve eseri eş zamanlı düşünülerek değerlendirilmiştir. Öncelikle söz konusu eserleri yaratan yaratıcılar (şair veya bestekâr) genel hatlarıyla tanıtılmıştır. Ayrıca, günümüz sanatçılarının Dede Korkut Kitabı tesiri ile yarattıkları müzik eserlerinde, bu kitaptaki boyların hangi yönüne vurgu yaptıkları, hangi kahramanları nasıl ele aldıkları ve Dede Korkut’un figüründen etkilenerek oluştur- dukları eserlerinde Dede Korkut Kitabı’ndan nasıl yararlandıkları ve Korkut Ata’nın hangi vasıflarını işledikleri, tespit edilmiştir. Bu bağlamda, incelemede ilk olarak Dede Korkut Kitabı’nın nüshaları ve kitapta yer alan anlatmalar hakkında kısa bir bilgi verilmiş; ardından bahsi geçen sanatçıların söz konusu eserleri, kronolojik sıra ile metin ve bağlam merkezli olarak tahlil edilmiştir. İncelemede ayrıca sanatçıların eserlerini icrası esnasında nasıl bir tavır takındıkları, dinleyicileri eserlerine ha- zırlamak için nasıl bir ön hazırlık yaptıkları ve hangi müzik aletleriyle nasıl bir müzik icra ettikleri sorgulanmıştır.

Influence of the book of dede korkut on contemporary music artists

ns and their works were discussed with reference to “Nazar Eyle” which words and music belongs to Barış Manço (1943-1999), “Dede Korkut” which words belongs to Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu (1929-1992) and music to Esat Kabaklı (1954-), also “Dedem Korkut” which words and music belongs to Musa Eroğlu (1944-) and “Dede Korkut” which verses are from The Book of Dede Korkut and are set to music by Gökhan Kırdar.. The matter of how narratives and characters from the book at issue influenced on the contemporary musicians was evaluated simultaneously considering creator and his work. First of all creators (poet or composer), created the works at issue, have been introduced in gene- ral terms. Also, it was determined what aspect of tribes contemporary artists emphasized, which cha- racters they accented in their music works influenced by The Book of Dede Korkut and how the artists made use of The Book of Dede Korkut, what characteristics of Korkut Ata they treated in the works which they created with influence of the figure of Dede Korkut. In this context, in the analyze first of all it was given a short information about the transcripts of The Book of Dede Korkut and narratives in the book; after that it was done a text-context based analyze of the works of the artists in question in chronological order. Also by performing their works how artists assume an attitude, make preliminary preparation in order to accustom audience for their works and compose music with which musical ins- truments have been inspected in this essay.

PDF

___

Abalı, Nefise. “Türkiye’de Animasyonun Dünü ve Bugünü”, Bilişim Dergisi. S. 147, 2012: 106-111.
Aktulum, Kubilay. Metinlerarası İlişkiler. Anka- ra: Öteki Yayınevi, 1999. Aktulum, Kubilay. Folklor ve Metinlerarasılık. Konya: Çizgi Kitabevi, 2013.
Çobanoğlu, Özkul. “Barış Manço Araştırmaları- nın Önemi ve Yöntemi Üzerine Tespitler”, Milli Folklor Dergisi. S. 46, 2000: 40-46.
Çoruhlu, Yaşar. Türk Mitolojisinin Anahatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2002. Düzgün, Dilaver. “Âşıklık Geleneğinin Değişim ve Dönüşüm Sürecinde Barış Manço Olgu- su”, Milli Folklor Dergisi. S. 84, 2009: 42-50.
Ekici, Metin. “Dede Korkut Kitabı ve Sözlü Gele- nek”, Bilge Dergisi. S. 15, 1998: 18-23.
---------------. “Dirse Han Oğlu Boğaç Han Anlat- masında Bireysellik ve Toplumsal Bütün- lük”, Milli Folklor Dergisi. S. 52, 2001: 50-59.
Ergin, Muharrem. Dede Korkut Kitabı I (Giriş – Metin – Faksimile). Ankara: TDK Yayınları, 1997.
Ersoy, Ruhi. Sözlü Tarih Folklor İlişkisi. Anka- ra: Akçağ Yayınları, 2009.
Gençosmanoğlu, Niyazi Yıldırım. Dede Korkut’tan Salur Kazan Destanı. İstanbul: Ötüken Yayınları, 1976.
Gökçe, Emrah. “Asrımızın Dede Korkut’u: Musa Eroğlu”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. S. 51, 2009: 327-342.
Günay, Umay. “Cumhuriyet Terkibi ve Barış Manço”, Milli Folklor Dergisi. S. 13, 1992: 2-3.
Güvenç, Ahmet Özgür. “Kırk Sayısının Halk Edebiyatı Ürünlerinde Kullanımı Üzerine Bir İnceleme”, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. S. 41, 2009: 85-97, Erzu- rum. http://harunnihatozturk.blogcu.com/gokhan-kir- dar-dede-korkut-muzigin-atasidir/8727706 (Erişim tarihi: 06. 07. 2013) İnan, Abdülkadir. Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. 3. Baskı, Anka- ra: TTK Yayınları, 1986.
Oğuz, M. Öcal. “Dr. Barış Manço”, Milli Folklor Dergisi. S. 42, 1999: 97.
Öğüt Eker, Gülin. “Gelenekten Geleceğe Halk Edebiyatı”, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. (Editör: M. Öcal OĞUZ), Ankara: Grafiker Yayınları, 2008: 329-330.
Özay, Yeliz. “Metinlerarasılık ve Türk Halk Hikâyelerinde Ana-Metinsel Dönüşümler”, Milli Folklor Dergisi. S. 83, 2009: 6-18.
Reichl, Karl. Türk Boylarının Destanları (Ge- lenekler, Şekiller, Şiir Yapısı). (Çev. Metin Ekici). 2. Baskı, Ankara: TDK Yayınları, 2011. Schimmel, Annemarie. Sayıların Gizemi. (Çev. Mustafa Küpüşoğlu). 2. Baskı, İstanbul: Ka- balcı Yayınları, 2000. Selahaddin Bekki. “Türk Mitolojisi’nde Kurban”, Akademik Araştırmalar. Yıl I, S. 3: 1996, s. 16-28.
Uç, Himmet. “Dirse Han Oğlu Buğaç Han Hika- yesi”, Milli Folklor Dergisi. S. 60, 2003: 47- 56.
Uyanık, Seda. “Dede Korkut Anlatmalarında Metinlerarası Söylem”, Milli Folklor Dergisi. S. 83, 2009: 30-40.
Yangın, Birgün. Çağdaş Türk Ozanı Barış Man- ço. Ankara: Akçağ Yayınları, 2002. http://www.esatkabakli.com/index. php?option=com_content&view=article&id= 52:suerguen-2005&catid=40:albumler&Item id=93 (22. 06. 2012)