Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlerin İdari Yapısı: Ermeniler Örneği

Bu makalenin konusu Osmanlı hakimiyeti altındaki Ermeni Kilisesi’nin idari yapısı hakkında olacaktır. Kilisenin ruhani yapısı konunun dışındadır. Ancak Osmanlı hâkimiyetinde oluşan idari yapı içerisinde Ermeni Kilisesi’nin ruhani idaresine etki yapan durumlar bildirinin kapsamında yer alacaktır.Bu çalışmanın ana konusu iki farklı kurum kapsamında gelişmiştir. Birincisi Apostolik Ermeni Kilisesi ve bu kiliseden ayrılarak oluşan Katolik ve Protestan Ermeni Kiiliseleridir. İkinci kurum ise Osmanlı Devletinin Gayrimüslimleri idare sistemidir. Osmanlı Gayrimüslimleri idare sistemi bugüne kadar yapılan araştırmalarda zımmilik ya da millet sistemi şeklinde isimlendirilmiştir. Ancak bu sistemi Tanzimat dönemine kadar zımmi, sonrasında ise millet sistemi doğrultusunda iki dönemde ve iki farklı isim altında değerlendirmenin konuyu anlaşılır kılacağı kanaatindeyim.Bu çalışma iki kısımdan oluşmaktadır. Birincisinde Osmanlı Devletinde Gayrimüslimlerin idari sistemi genel olarak ortaya konacak. İkincisinde ise Süryani Kadim Kilisesi’nin idari yapısı ele alınacaktır.Sonuç olarak Osmanlı Devleti’nde yaşayan Gayrimüslimler İslam zımmi sistemi içerisinde değerlendirilmiş ve fethedilen bölgedeki vaziyetleri üzere kendi gelenekleri doğrultusunda serbest bırakılmışlardır. Ancak taleplerin karşılanması ve aksaklıkların giderilmesi için yürütülen çalışmalarla yapılan değişiklikler sistemin aksamasına neden olmuştur. Tanzimat dönemi siyasal ve hukuk alanındaki köklü değişikliklere paralel olarak Gayrimüslimlerin idare sistemi de değişime uğramıştır.

The Administrative Structure of the non-Muslims in the Ottoman Empire: Armenians

This article aims to analyze the administrative structure of the Armenian Church during theOttoman Empire. The religious-spiritual structure of the Church is outside of the scope of this presentation, as the administrative structure that influenced the religious-spiritual structure of the Church will be analyzed.The central theme of this article consists of two different institutions. On the one hand, it will cover the Apostolic Armenian Church, Catholic Armenian Church and ProtestantArmenianChurches. The second institution will be the Ottoman administrative system of. Until now, this administrative system has been conceptualized in academic research as zımmilik or the millet system. However, I believe this subject will become much clearer if the system is interpreted in two different concepts, namely as the zımmi system before, and the millet system after the Tanzimat era.This study is comprised of two parts. In the first part we will concentrate on a general overview of the Ottoman administrative system of non-Muslims. In the second part the administrative structure of the Armenian Church will be explored.Consequently, the non-Muslims of the Ottoman Empire have been evaluated according to Islamic zımmi law and were freely allowed to maintain their positions in conquered regions. But granting demands and obviating malfunctions paralysed the system. Together with the profound political and legal changes of the Tanzimat era, the administrative system of non-Muslims was also altered.