Eğirdir Gölü Havzası’ nda Yetiştirilen Bazı Sert Çekirdekli Meyve Türlerinde İlkbahar Donlarının Zarar Düzeyinin Tespiti
Birçok türü bünyesinde barındıran sert çekirdekli meyveler, lezzet, tat, aroma gibi unsurlara ilave olarak insan sağlığı üzerine olumlu etkilerinden ötürü tüm dünyada sevilerek tüketilmektedir. Bunlara ilave olarak üreticiler tarafından da kazançlı bir yatırım aracı olmasından dolayı rağbet görmektedir. Ancak yetiştiriciliğini etkileyen en önemli unsur şüphesiz ki ilkbahar donlarıdır. Önemli bir kiraz ve sofralık kayısı üretim merkezi olan Isparta bölgesinde de yıllara göre değişmekle birlikte bahsedilen sorun yaşanmaktadır. Bu çalışmada, 30 Mart 2014 akşamı bölgede yaşanan düşük sıcaklıkların kiraz, kayısı, erik ve şeftali türlerinde meydana getirdiği zararlar incelenmiştir. Araştırma sahasını Eğirdir Gölü Havzası’ nda bulunan Gelendost, Senirkent, Uluborlu ve Yalvaç ilçeleri oluşturmaktadır. Çalışma çıktılarına göre soğuk zararının genotipe, fenolojik döneme, hava akımına ve soğuk havaya maruz kalma süresine bağlı olarak değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Soğuktan en fazla zarar gören türün %95 zarar oranı ile Japon eriği olduğu saptanmıştır. Kiraz generatif organlarında, bölgeye ve çeşide göre değişmekle birlikte %15 ile %90 arasında zarar meydana gelmiştir. Tüm bölgelerde küçük meyve döneminde soğuk zararına maruz kalan kayısıda zarar oranının %55 ile %85 arasında olduğu görülmüştür. İnceleme yapılan alanlar bakımından ise Senirkent bölgesinde soğuk zararının, diğer ilçelere kıyasla nispeten daha az olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
İlkbahar donları, generatif organ, sert çekirdekli
Determination of Damage Ratios of Spring Frosts in Some Stone Fruit Species Grown in Eğirdir Lake Basin
___
- Anonim 2021. Meyve bahçelerinde don olayı. Erişim tarihi: Mayıs 2021. https://acikders.ankara.edu.tr
- Aygün A, Şan B, 2005. The late spring frost hardiness of some apple varieties at various stages of flower buds. Tarım Bilimleri Dergisi 11 (3): 283-285.
- Cain DW, Ridley JD, Newall WC, 1984. Fruit survival ratings of peaches and nectarines following late spring freezes during two years. Fruit Varieties Journal 38: 136-139.
- Erdem E, Aşkın MA, Sarısu HC, 2016. Kayısı ve kiraz çiçek tomurcukları üzerine kış donlarının etkileri. Meyve Bilimi 3 (1):45-50.
- Faust M, Erez A, Rowland LJ, Wang SY, Norman HA, 1997. Bud dormancy in perennial fruit trees: physiological basis for dormancy induction, maintenance and release. Hortscience 32: 623-629.
- Friesen LJ, Stushnoff C, 1985. Spring frost injury relative to phenophase bud development in Saskatoon berry. Hortscience 20: 744-746.
- Guy CL, 1990. Cold acclimation and freezing stress tolerance: role of protein metabolism. Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology 41: 187-223.
- Khorshidi S, Davarynejad G, Azmoode F, Kameli M, 2014. Evaluation of susceptibility of pear and plum cultivars to winter frost. Folia Horticulturae 26 (2): 103-108.
- Matzneller P, Götz KP, Chmielewski FM. 2016. Spring frost vulnerability of sweet cherries under controlled conditions. International Journal of Biometeorology 60: 123-130.
- Mazur P, 1969. Freezing injury in plants. Annual Review of Plant Physiology 20: 419-448.
- Okie WR, Werner DJ, 1996. Genetic influence on flower bud density in peach and nectarine exceeds that of environment. Hortscience 31: 1010-1012.
- Özkarakaş İ, 2002. Ege bölgesinde yetiştirilen bazı kayısı (P. armeniaca L.) çeşitlerinin çiçeklenme döneminde ilkbahar donları dayanımlarının belirlenmesi. Anadolu 12 (2): 35-48.
- Proebsting EL, Mills HH, 1978. Low temperature resistance of developing flower buds of six deciduous fruit species. Journal of American Society for Horticultural Science 103 (2): 192-198.
- Rieger M, Lu S, Duemmel M, 1991. Frost tolerance of some peach and japanese plum cultivars. Fruit Varieties Journal 45: 3-6.
- Rodrigo J, 2000. Spring frosts in deciduous fruit trees morphological damage and flower hardiness. Scientia Horticulturae 85: 155-173.
- Ryugo K, 1988. Protection against cold injury. In: Fruit Culture Its Science and Art. John Wiley and Sons Inc. New York, 184-185.
- Sarısu HC, Kaymak S, Aşkın MA, 2008. Effects of 2002-2003 winter freezes on ‘0900 Ziraat’ sweet cherry in Turkey. Acta Horticulturae 795 (2): 695-698.
- Schalau J, 2005. Freeze damage in fruit crops. Agriculture & Natural Resources Arizona Cooperative Extension, Yavapai County.
- Stergious BB, Howell GS, 1973. Evaluation of viability tests for cold stressed plants. HortScience 98 (4): 325-330.
- TÜİK 2020. Erişim Tarihi: Nisan 2021. https://ivd.gib.gov.tr
- Westwood MN, 1993. Temperate-zone Pomology: Physiology and Culture. Timber Press, Portland.
- ISSN: 2148-0036
- Başlangıç: 2013
- Yayıncı: Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Sayıdaki Diğer Makaleler
Meyve bahçelerinde başarı ve sürdürülebilirlik
Ömer KARAMÜRSEL, Melih AYDINLI, Gökhan ÖZTÜRK, Hasan Cumhur SARISU