20067

Mâturidî’de İlahi Fiillerde Kulların Maslahatı

İnsan yaratılışı gereği sonlu ve sınırlıdır. Ancak düşünce tarihi boyunca tanrı, evren ve insanadair anlama çabası süreklidir. Allah insan ilişkisinin ne tür bir zemine oturduğu, ilahi fiillerde insanadönük bir fayda ve maslahatın bulunup bulunmadığı klasik kelamcıların da tartıştığı bir konuolmuştur. Bu çerçevede biz bu çalışmamızda Ehl-i sünnet ekolünün önde gelen isimlerinden biriolan İmam Mâturîdî’de ilahi fiillerde kulların maslahatı konusunu araştırmaya çalışacağız. Mâturîdîevrenin yaratılmasından, peygamber ve kitap gönderilmesine, hatta zararlı ve şer gibi görünen varlıklarınyaratılmasına kadar bütün varlıkları hikmet anlayışı ile açıklamıştır. Ona göre Allah’ın yarattığıher şeyde, yaratıklarının fayda ve maslahatına yönelik sayısız hikmetler vardır.

Anahtar Kelimeler:

Tanrı, Maslahat, İlahi Fiiller, Mâturîdî

PDF

___

Bulut, Mehmet, “Hidâyet-Dalâlet ve İnsanın Sorumluluğu”, DEÜİFD, s:9, İzmir 1995 Can, Hüseyin, Ehl-i Sünnet Ekollerinden Eş’ari Ve Mâturîdîyye’ye Göre Allah’ ın Fiillerinde Hikmet, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2007
Coşkun, İbrahim, “Mâturidî Düşüncede Allah-İnsan İlişkisi”, Hikmet Yurdu, Sayı:4, www.hikmetyurdu.com, 2009
Çelebi, İlyas, “Lutuf”, DİA, İstanbul 2003, XXVII
Duman, M. Zeki, “Fıtrî Din, Akıl, Peygamber ve Kitap”, Usûl İslam Araştırmaları, s- 3,2005
Dönmez, İbrahim Kafi, “Maslahat”, DİA, İstanbul 2003, XXVIII
Ebu Zehra, Muhammed, İslam Hukuku Metodolojisi, çev. Abdulkadir Şener, Fecr Yayınları, Ankara 2005
Ekiz, Recep, İmam Mâturîdî’ye göre Husun ve Kubuh, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas 2010
Erüz, A.Salih, Kahraman Aksakal, Türkçe Sözlük, Şamil Yayınevi, İstanbul 1984 Gencer, Bedri, “On Dokuzuncu Asırda Yararcı İslam Anlayışının Doğuşu”, Bilimname XV, 2008
Gölcük, Şerafettin, Süleyman Toprak, Kelam, Tekin Kitabevi, Konya 2001 Günaydın, İbrahim, Mâturîdî’nin Te’vîlâtu’l-Kur’ân’ında Hikmet Kavramı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2012
Hacak,Hasan, “Menfaat”, DİA, İstanbul 2004, XXIX
Ö. Faruk Harman, “Cehennem”, DİA, c:7, 1993 İstanbul Hindi, Alaeddin Ali el- Mutteki, Kenzü'l-Ummal fi Süneni'l-Akvâl ve'l-Efâl 2.Baskı, 1969 Haydarabad, 1969
Işık, Kemal, Mâturîdî’nin Kelam Sisteminde İman Allah ve Peygamberlik Anlayışı, Fütüvvet Yayınları, Ankara 1980
İbn Manzur, Ebü'l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensari, Lisanü'l-arab, ed- Darü'l-Mutavassıtiyye li'n-Neşr, Beyrut 2005
Îcî, Adudüddin Abdurrahman ibn Ahmed, Kitab et-Ta'rifât, Dar'el Kitabü'l Arabî, Beyrut 2002
İsfahani, Ebü'l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed Ragıb, el-Müfredat fî garibi'l-Kur'ân, thk. Muhammed Seyyid Keylani, Dârü'l-Ma'rife, Beyrut 1990
Karanci, Murat, Kelâmî Açıdan İlâhi Adâlet, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 2007 Koca, Ferhat, , “İslam Hukukunda Maslahat-ı Mürsele ve Necmeddin et-Tüfı'nin Bu Konudaki Görüşlerinin Degerlendirilmesi”, İlim Araştırma Dergisi, c.1, s.1,Ocak- Haziran 1996
Mâturîdî, Ebu Mansur, Kitabü’t-Tevhid, İsam Yayınları, İstanbul 2003