KARADENİZ’İN YENİ GURBETÇİLERİ: MORİTANYA’DA TÜRK BALIK İŞÇİLERİ

Türkiye balıkçılığında son 20 yıllık süreçte önemli dönüşümler yaşanmaktadır. Bu makalede temel amacımız iki yönlüdür. Bunlardan ilki, son yıllarda Türkiye balıkçılığında yaşanan dönüşümleri ve bu dönüşümü sağlayan mekanizmaları ve dinamikleri ele almaktır. İkincisi ise bu dönüşümün sonuçlarından bir olarak son beş yıllık süreçte yeni bir olgu olarak ortaya çıkan Moritanya’da Türk endüstriyel balıkçı teknelerinin avcılık yapmasına odaklanarak burada çalışan Türk balık işçilerinin göç süreçleri, emek süreçleri, çalışma ve yaşam koşullarını incelemektir. Moritanya’da yaklaşık 50 Türk balıkçı gemisi avcılık yaparken bu gemilerde çalışan Türk balık işçilerinin sayısı 1000’e ulaşmıştır. Öte yandan farklı ülkelerle yapılan yeni anlaşmalarla balıkçılığın farklı ülkelere yayılması planlanmaktadır. Dolayısıyla önümüzdeki yıllarda başka ülkelerde çalışan göçmen balık işçilerinin sayılarının artması beklenebilir. Bu nedenle göçmen balık işçilerinin temel sorunlarının araştırılması önem kazanmaktadır. Bu çerçevede Moritanya’da çalışan 22 balık işçisi ile yüzyüze derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada bu araştırmanın bulguları ve gözlemlerimiz paylaşılarak, Moritanya’da gerçekleştirilen balıkçılığın çalışma ilişkileri boyutu tartışmaya açılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Moritanya, Balıkçılık, Göçmen Balık İşçileri, Göç, Karadeniz.

NEW EXPATRİATES OF THE BLACK SEA: TURKİSH FİSHWORKERS İN MAURİTANİA

In the last two decades significant changes are being experienced in Turkish fisheries. In this essay, our main aims are twofold. First, we attempt to document the dynamics and mechanism of structural changes on Turkish fisheries in the recent years. Second, we analyze migration and labour process, wor-king and living conditions of Turkish migrant fishworkers who work in Mauritiania by focusing on industrial fishing operations of Turkish purse-seiners. 50 Turkish fishing vessels are fishing in Mauritania and the in total over 1000 Turkish fishworkers are working in these vessels. Furthermore it is planned to spread fisheries to different countries through new agreements so the number of Turkish migrant fish workers who work in other countries may be expected to increase in the coming years. Therefore it is crucial to reveal migrant fishworkers problems. In this framework, in depth interviews were conducted with 22 fishworkers working in Mauritania. In this study, the findings of this research and our observations will be shared and the labour relations in industrial fishing in Mauritania will be discussed.

Keywords:

Mauritania, Fisheries, Migrant Fishworkers, Migration, Blacksea,

PDF

___

Adduci, Matilde, “Neoliberal Wave Rocks Chilika Lake, India: Conflict Over In- tensive Aquaculture From A Class Perspective”. Journal of Agrarian Change, C. 9, S. 4, 2009, s.484-511.
Baki, Nurettin, “Afrika’nın Egeli Balıkçıları”, http://ilksesgazetesi.com/haber- ler/guncel/afrikanin-egeli-balikcilari (04.05.2019)
BSGM, “Su Ürünleri İstatistikleri”, https://www.tarimorman.gov.tr/ (02.03.2019)
DEİK, “28.02.2018 Tarihli Basın Bülteni”, https://www.deik.org.tr/uploads/deik- basin-bulteni-afrika-ziyareti_moritanya-28022018.pdf (15.01.2019) DHA, “Başka Ülkelerde Balıkçılık https://www.dha.com.tr/ekonomi/baska-ulkelerde-balikcilik-icin-afrika- acilimi/haber-1610815 (10.01.2019) İçin Afrika Açılımı”
Campling, Liam, “The Tuna ‘Commodity Frontier’: Business Strategies and En- vironment in The Industrial Tuna Fisheries of The Western Indian Oc- ean”, Journal of Agrarian Change, C. 12, S. 2‐3, 2012, s. 252-278.
Clark, Brett ve Rebecca Clausen, “The Oceanic Crisis: Capitalism and The Deg- radation of Marine Ecosystems”, Monthly Review, C. 60, S. 3, 2008, s. 91- 111.
Ercan, Fuat, “Sermaye Birikiminin Çelişkili Sürekliliği Türkiye'nin Küresel Ka- pitalizmle Bütünleşme Sürecine Eleştirel Bir Bakış”, Neoliberalizmin Tah- ribatı Türkiye’de Ekonomi Toplum ve Cinsiyet, (Der. Neşecan Balkan ve Sungur Savran), Metis, İstanbul 2004, s.9-43.
Ertör, Irmak, “Meta Menzilinin Yeni Durağı Balık Çiftlikleri: Gıda Güvenliği Mi Çitleme Mi?” Toplum ve Bilim, C. 138, 2016, s. 51-66.
Ertör, Irmak ve Miquel Ortega‐Cerdà ,“The Expansion of Intensive Marine Aqu- aculture in Turkey: The Next‐To‐Last Commodity Frontier?”. Journal of Agrarian Change, C. 19, S. 2, 2018, s. 337-360.
EUFOMA, The EU Fish Market 2018, https://www.eumofa.eu/documents (02.05.2019)
EUFOMA, Case Study: Seabass in the EU, https://www.eumofa.eu/documents (02.05.2019)
Eyrice Tepeciklioğlu, Ali Onur Tepeciklioğlu Elem ve Betül Aydoğan Ünal, “Türkiye’nin Sahra-Altı Afrika’da Yürüttüğü Kamu Diplomasisi Faaliyet- leri”, Ege Academic Review, C. 18, S. 4, 2018, s. 605-618. FAO, Globefish (12.12.2018)
http://www.fao.org/3/BU674EN/bu674en.pdf
Ferhavi, Fuad, Moritanya: Afrika’da Yükselen Güçlerin Az Gelişmiş Bölge Dev- leti İle İlişki Biçimi Türkiye ve Çin, USAK, Ankara 2013.
Harkell, Louis, “Chinese Investment in West Africa’s Fishing Industry Fuels Food Security Fears”, https://www.undercurrentnews.com/2018/07/31/ (21.02.2019)
Harvey, David, Spaces of Global Capitalism, Verso 2006.
Hürriyet, “Moritanya’da 1000 Balıkçı 52 Türk Teknesi İle Avlanıyor”, http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/istanbul/moritanyada-bin-ba- likci-52-turk-teknesi-ile-av-40962627 (02.03.2019)
IOM, Göç Terimleri Sözlüğü, IOM 2009.
İçduygu, Ahmet ve Ayşem Biriz Karaçay, “The International Migration System Between Turkey and Russia: Project-Tied Migrant Workers in Moscow”, International Migration, C. 50, S. 1, 2012, s. 55-74.
İskenderun Haber, “Akdeniz Balıkçısı Gözünü Moritanya’ya Dikti” http://www.iskenderun.org/haber/akdeniz-balikcisi-gozunu-moritanyaya- dikti-h35465.html, (10.10.208).
Knudsen, Stole, Mustafa Zengin ve Hakan Koçak, “Identifying Drivers For Fis- hing Pressure A Multidisciplinary Study of Trawl and Sea Snail Fisheries in Samsun, Black Sea Coast of Turkey”, Ocean and Coastal Management, C. 53, S. 5-6, 2010, s. 252-269.
Knudsen, Stole ve Hakan Koçak ,“Through Boom and Bust: Coping With Poverty in Sea Snail Fisheries on The Turkish Black Sea Coast”, Poverty Mosaics: Realities and Prospects in Small-Scale Fisheries, (Ed. S.Jentoft ve A. Eide.), Springer, Dordrecht 2011, s. 221-249.
Marti-Dominguez, Carmen Paz, Research for PECH Committee-Fisheries in Ma- uritania and the European Union, European Parliament, Policy Depart- ment for Structural and Cohesion Policies, Brussels 2018.
Marx, Karl, Kapital I. Cilt, Sol, Ankara 2007.
Moore, Jason, “Amsterdam is Standing on Norway”, Part I: The Alchemy of Ca- pital, Empire and Nature in The Diaspora of Silver, 1545-1648”, Journal of Agrarian Change, C. 10, S. 1, 2010a, s.33-68.
Moore, Jason, “Amsterdam is Standing on Norway”, Part II: The Global North Atlantic in The Ecological Revolution of The Long Seventeenth Century, Journal of Agrarian Change, C. 10, S. 2, 2010b, s. 188-227.
Naylor, Rosamond, Rebecca J. Goldburg, Jurgenne H. Primavera, Nils Kautsky, Malcolm Beveridge, Jason Clay, Carl Folke, Jane Lubchenco, Harold Mooney ve Max Troell “Effect of Aquaculture on World Fish Supp- lies”, Nature, C. 405, S. 6790, 2000, s.1017-1024.
Ordu Olay, “Yeni Rota Moritanya”, http://www.orduolay.com/haber/yeni-rota- moritanya/40407 (10.10.2018)
Öztürk, Bayram, “Some Notes on The Turkish Fishing Fleet in The Islamic Re- public of Mauritania”, Journal of Black Sea/Mediterranean Environment, C. 23, S. 1, 2017, s.89-91.
Öztürk, Bayram, “Fisheries Investments and Economic Contribution to The Isla- mic Republic of Mauritania by The Turkish Fishing Industry”, Journal of Black Sea/Mediterranean Environment, C. 24, S. 2, 2018, s. 186-197.
Para Dergisi, “Geleceğin Süper İşi: Su Ürünleri”, 2014.
Ramos, Ana, Franz Ramil ve Jose Louis Sanz, Deep-Sea Ecosystems Off Mauri- tania Springer, Dordrecht 2017.
TCDB, “Türkiye-Afrika İlişkileri”, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-afrika-iliski- leri.tr.mfa (05.04.2019).
TÜDAV, “Türk Balıkçıları Afrika-Moritanya’da Balık Avlıyor” http://www.tu- dav.org (08.04.2019).
TÜİK, “Su Ürünleri İstatistikleri”, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBul- tenleri.do?id=30697 (08.06.2019)
Ulukan, Umut, “Balıklar, Tekneler ve Tayfalar: Türkiye’de Balıkçılık Sektöründe Çalışma ve Yaşam Koşulları”, Çalışma ve Toplum, C. 48, S. 1, 2016, s. 115-142.
Yavuzcan, Hijran, Serap Pulatsü, Nilsun Demir, Mine Kırkağaç, Süleyman Bek- can, Akasya Topçu, Levent Doğankaya ve Nadir Başçınar, “Türkiye’de sürdürülebilir Su Ürünleri Yetiştiriciliği”, TMMOB Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı-2, ZMO, Ankara 2010, s. 767-789.
Yenal, Zafer, “Türkiye’de Tarım ve Gıda Üretiminin Yeniden Yapılanması ve Uluslararasılaşması”, Toplum ve Bilim, C. 88, 2001, s. 32-54.