Keçiborlu İlçesi’nde Bulunan Phrygıa Pisidiası Kaya Mezarı Örnekleri

Keçiborlu İlçesi günümüzde Akdeniz Bölgesi’nde olup, Antik Dönem’de Pisidia Bölgesi sınırları içerisinde kalmaktaydı. Phrygia Pisidia’sı olarak adlandırılan bu bölgede bulunan ve Keçiborlu’ İlçesi’nin farklı köylerine dağılmış olan kaya mezarları makalemizin konusunu oluşturmaktadır. Keçiborlu İlçesi’ne bağlı Aydoğmuş Köyü’nde üç adet, Kaplanlı Köyü’nde bir adet, İncesu Köyü’nde bir adet ve Çukurören Köyü’nde bir adet olmak üzere toplam altı adet kaya mezarı ilk kez Mehmet Özsait başkanlığında yürütülen Isparta-Burdur yüzey araştırmalarında bahsedilmiştir. Bu kaya mezarları üzerine şimdiye kadar detaylı bir çalışma yapılmamış olup, bu eserler tarafımızdan gerçekleştirilen bir yüksek lisans tezi kapsamında değerlendirilmiş, kaya mezarlarının planları, kesitleri çizilmiş ve detaylıca fotoğraflanarak belgelenmiştir2 . Kuzeybatı Pisidia olarak da adlandırılan bölgede yer alan kaya mezarları yerleşim yeri ilişkileri, çevresinde ele geçen arkeolojik malzemelerin ve mimari değerlendirmelerin sonucunda Roma Dönemi’ne tarihlendirilmektedir. Pisidia’nın Phrygia’ya açılan kapısı konumundaki Keçiborlu’da yer alan bu kaya mezarları üçgen kırma çatı tavanı, basit ve sade girişleri, üçgen alınlıkları, dikdörtgen-kare girişleri, bir-üç arasında değişen kline sayıları, tek odalı olmaları gibi birçok başka Phryg etkili öğeyi kendi potasında eritip yerel özelliklerle kaynaştırarak bir mezar geleneği yaratmışlardır. Dolayısıyla bu kaya mezarlarının incelenmesi, Pisidia Bölgesi araştırmaları açısından önem arz eder.

Anahtar Kelimeler:

Pisidia Bölgesi, Phrygia, Keçiborlu, Kaya mezarı, Roma, Mimari

Phrygian Pisidian Rock Tombs Samples In Keçiborlu District

Keçiborlu in Mediterranean Region, was within the borders of Pisidia during Antiquity. Keçiborlu is located in the region known as Phrygian Pisidia. The tombs in this region, called Phrygian Pisidian are scattered in different villages in Keçiborlu district are the subject of this article. There are total six such rock tombs, including three in Aydoğmuş village, and one each in Kaplanlı, İncesu and Çukurören villages. The tombs were handled for the first time during Isparta-Burdur surface explorations presided by Mehmet Özsait. A detailed study on the tombs was yet to be realised; consequently, the author of hereby article treated them within the scope of a master thesis, providing their plans and sections, as well as elaborative photographs. Rock tombs in northwest Pisidia are dated to Roman Period in the wake of assessments regarding habitation relations and archaeological and architectural findings obtained in the vicinity. Keçiborlu served as door of Pisidia opening to Phrygia. Accordingly, the rock tombs in Keçiborlu blend many dominant Phrygian elements such as triangle hipped roof ceiling, simple entrance, triangle pediment, rectangular-square entrance, one to three clines, and one-room structure with local characteristics so as to create a peculiar local tomb tradition. Therefore analysis of these rock tombs is crucial within the scope of studies on Pisidia region.

Keywords:

Pisidia Region, Phrygia, Keçiborlu, Rock Tombs, Rome, Architecture,

PDF

___

Arıkan, Zeki (1988), XV-XVI Yüzyıllarda Hamid Sancağı, Ege Üniversitesi Edebiyat Fak. Yayınları, İzmir.
Belke, Klaus-Mersich, Norbert (1990), “Phrygien und Pisidien”, Tabula Imperii Byzantini 7, Wien, (1- ).
Brandt, Hartwin (1992), “Gesellschaft und Wirtschaft Pamphyliens und Pisidiens im Altertum”, Asia Minor Studien 7, (1-224).
Bracke, H ( 1993), “Pisidia in Hellenistic Times” (334-25 BC) Sagalassos I, First Gemeral Report on the Survey (1986-1989) and Excavations (1991-1991), M. Waelkens Ed. Acta Archaeologica Lovaniensia Monographiae 5, (15-36).
Hall, Alan, S (1968), “Notes and Inscriptions from Eastern Pisidia”, AnSt.18, (57-92).
Hürmüzlü, Bilge (2009), “Kuzeybatı Pisidia’da yeni Araştırmalar: Antik Dönem’de Konane (Conana) ve Çevresi”, CollAn. VIII, (246-248).
Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Isparta İl Yıllığı, (2003).
Labarre, Guy, vd. (2011), “D’ Askania á Aulutren Nouveles Inscriptions et Monuments de Pisidie”,
Anatolia Antiqua. XIX, (113-142). Levick, Barbara (1967), Roman Colonies in Southern Asia Minor, Clarendon Press, Oxford.
Mitchell, Stephen (1991), “The Hellenization of Pisidia” MeditArc 4, (119-145).
Özsait, Mehmet (1980), İlkçağ Tarihinde Pisidya, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
Özsait, Mehmet-Özsait, Nesrin (2011), “2010 Yılı Isparta ve Burdur İlleri Yüzey Araştırmaları”, 29.
Araştırma Sonuçları Toplantısı, II. Cilt, Malatya (281-304). Rott, Hans (1908), Kleinasiatische Denkmäler aus Pisidien, Pamphylien, Kappadokien und Lykien, Leipzig.
Sevin, Veli (2001), Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası I, Türk tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Turan, Osman (1984), Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi, Nakışlar Yayınevi, İstanbul.
Vandeput, Lutgarde (1997), “The Architectural decaoration in Roman Asia Minor”, Sagalassos a case
Study, Studies in Eastern Mediterranean Archaeology I, (ed. M. Waelkens), (1-353). Yücel, Yaşar - Ali, Sevim (1990), Türkiye Tarihi, Cilt: I, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
Zgusta, Ladislav (1964), Kleinasiatische Personennamen, Verlag der Tschechoslowakischen Akademie der Wissenschaften, Prag. ANTİK KAYNAKLAR
Ksenophon, Anabasis, Onbinlerin Dönüşü, çev. T. Gökçöl, Sosyal Yayınlar, İstanbul, 1998.
Nobbe, Fredrich August (ed), Claudii Ptolemaei Geographia, Lib.4-8, Leipzig, 1843-1845.
Strabon, Geographica, XII, XIII, XIV, çev. A. Pekman, İstanbul, 1987.