GÖSTERİŞÇİ TÜKETİM ÖRNEĞİ OLARAK POTLAÇ KÜLTÜRÜ VE GÜNÜMÜZÜN KÜRESEL KAPİTALİST DÜNYASINDAKİ YANSIMALARI

Potlaç kültürü günümüzdeki gösterişçi tüketimin ilk örnekleri sayılabilir. Potlaç kültüründe sosyal statü ve itibar kazanmak için yapılan gösterişçi harcamaların hem maddi hem manevi amaçları bulunmaktadır. Potlaç kültüründe sosyal itibarı kaybetmek ruhu kaybetmek anlamına gelmektedir. Aynı zamanda potlaç kültürünün vermek, karşılıklılık ve yeniden dağıtım gibi unsurlardan oluşmaktadır. Potlaç kültürü bir tür armağan ekonomisi olarak da adlandırılmaktadır. Esas köklerinde Amerikan Kızılderilileri’nin ritüelizminin olduğu potlaç kültüründe sosyal statü ve cömertlik her zaman birbirine özdeş olarak kabul edilmiştir. Modern yaşamda maddi ve manevi olan birbirinden ayrılırken potlaç kültüründe maddi ve manevi olan tek bir bütün halinde bulunmakta ve toplumsal yaşamın tüm alanları çağdaş yaşam açısından irrasyonel denilebilecek bir mantık tarafından belirlenmektedir. Bu çalışmada en ilkel çağlardan günümüzün küresel kapitalist dünyasına gelinen süreçte potlaç kültürünün gösterişçi tüketim anlayışının hangi biçimlere dönüştüğü ve ortaya çıkardığı farklı yansımaları anlatılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Potlaç Kültürü, Gösterişçi Tüketim

POTLATCH CULTURE AS AN EXAMPLE OF CONSPICUOUS CONSUMPTION AND THEIR REFLECTIONS IN TODAY’S GLOBAL CAPITALIST WORLD

Potlatch culture can be regarded as the first examples of present-day conspicuous consumption. In Potlatch culture, conspicuous spending to gain social status and reputation has both material and moral objectives. Losing social reputation in Potlatch culture means losing the spirit. It also consists of elements such as potlatch culture giving, reciprocity and redistribution. Potlatch culture is also called a kind of gift economy. Social status and generosity have always been regarded as identical to one another in a potlatch culture whose root is the Native American ritualism. While the material and the spiritual are separated from each other in the modern life, the material and the spiritual are present in a single whole in the potlatch culture and all areas of social life are determined by an irrational logic that can be called as contemporary life. In this study, in the process from the most primitive ages to the global capitalist world of the present day, it is tried to explain the different forms of potlatch culture and the reflections of the conspicuous consumption.

Keywords:

Potlatch Culture, Conspicious Consumption Gift, Capitalism,

PDF

___

ADANIR, O. (2015). Eski Dünyaya Yeni Bir Bakış, Baudrillard, Berkes, Mauss ve Ülgener Üzerinden Kuramsal Bir Deneme, Doğu Batı Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
AKAN, S. (2016). ‘Polanyi’nin Modern İktisatın İnsan Anlayışına Eleştirileri’, İnsan ve Toplum, 5 (10), 93-111.
BLOCK F., EVANS, P. (2013). ‘Devlet ve Ekonomi’, ss. 393-432, içinde: İktisat Sosyolojisi, Editörler: Neil J. Smelser, Richard Swedberg, Çeviri Editörü: Esma Gültüvin Gür Omay, Sentez Yayıncılık, Sosyal Teori: 12, Ankara.
BUĞRA, A. (2018). Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika, İletişim Yayınları: 1299, Araştırma-İnceleme Dizisi: 223, 9. Baskı, İstanbul.
BUĞRA, A. (2015). İktisatçılar ve İnsanlar, Bir Yöntem Çalışması, İletişim Yayınları: 283, Araştırma-İnceleme Dizisi: 53, 10. Baskı, İstanbul.
CASTLES, S., CUBAS, M. A., CHULHYO, K., KOLETH, E., OZKUL, D., WILLIAMSON, R. (2011). ‘Karl Polanyi’s Great Transformation as a Framework for Understanding Neo-Liberal Globalisation Social Transformation and International Migration in the 21st Century’ Working Paper 1, 1-19, https://pdfs.semanticscholar.org/505e/586b9b8d8199df432ce17d2411c8a4578809.pdf (15.07.2017).
COLLET, F. (2003). Economic Social Action and Social Network Influences: A Discussion Around Mark Granovetter Sociology of Economic Life, 6 the ESA Conference, https://www.um.es/ESA/papers/Rn6_14.pdf (28.4.2015).
DUMLUDAĞ, D. (2004). ‘Küreselleşmeyi Büyük Dönüşüm Üzerinden Okumak’, Marmara Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt, XIX, Sayı: 1, http://dspace.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/1794/5000007312-5000012062-1-SM.pdf?sequence=1&isAllowed=y (27.08.2017).
ERÖZ, M. (2014). İktisat Sosyolojisine Başlangıç, Ötüken Yayın No: 1058, Kültür Serisi: 584, 4. Basım, İstanbul.
FORSTATER, M. (2013). İktisat, Çeviren: Ahmet Uzun, Liman Kitapları: 17, 1. Baskı, Ankara.
GUDEMAN, S. (2001). The Anthropology of Economy, Community, Market and Culture Blackwell Publishers Ltd, Cowley Road Oxford.
GÜLER, E. (2012). ‘Geçiş Ekonomileri ve Yeni Kurumsal İktisat’ın Yeniden Yükselişi’, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13 (1), 52-68.
GÜNGÖR, F., ÖZUĞURLU, M. (1997). ‘İngiliz Yoksul Yasaları: Paternalizm, Piyasa ya da Sosyal Devlet’, No.03, 1-24, http://www.politics.ankara.edu.tr/tartisma_metinleri.php (27.05.2017).
HESS, M. (2004). ‘Spatial Relationships? Towards a Reconceptualization of Embeddedness Progress in Human Geography’ 165-186, https://journals.sagepub.com/doi/10.1191/0309132504ph479oa (15.05.2017).
LIN, X., KEDE, Q. (2011). Embeddedness, Social Network Theory and Social Capital Theory: Antecedents and Consequence, https://www.researchgate.net/publication/252037116_Embeddedness_Social_Network_Theory_and_Social_Capital_Theory_Antecedents_and_Consequence (15.08.2017).
ÖZATALAY C. (2014). Türkiye’de Ekonomi Sosyolojisi: Bilanço ve Perspektifler, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 29. Sayı, 2014/2 , 29-72.
ÖZEL, H. (2018). ‘Karl Polanyi’, ss. 269-302, içinde: İktisat Sosyolojisi, Kurucu Düşünürler ve İktisat Okulları Özelinde Bir Çalışma, Editörler: A. Arif Eren, Eren Kırmızıaltın, Heretik Yayınları, 1. Baskı, Ankara.
POLANYI, K. (1944). The Great Transformation, The Political and Economic Origins of Our time, Boston: Beacon Press.
POLANYI, K. (1971). ‘Our Obsolete Market Mentality’, pp. 109-117, in: Primitive, Archaic and Modern Economies, (Ed.) G. Dalton, USA: Beacon Press.
POLANYI, K. (1986). Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri, Çev. Ayşe Buğra, Alan Yayıncılık, İstanbul. POLANYI, K. (2000). Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri, Çev: Ayşe Buğra, İletişim Yayınları, İstanbul.
POLANYI, K. (2001). The Great Transformation: The Political and Economic Origins of Our Time, Boston, Mass., Beacon Press POLANYI, K. (2016). Büyük Dönüşüm, Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri, Çeviren: Ayşe Buğra, İletişim Yayınları: 667, Politika Dizisi: 35, 13. Baskı İstanbul.
PIETERS, B. J. (2016). ‘Community and the Economy: A Reformed Theological Reflection on a Social-Embedded Economy’ 1-72, https://researchspace.ukzn.ac.za/handle/10413/14376 (23.07.2017).
ROTSTEIN, A. (1990). ‘The Reality of Society: Karl Polanyi’s Philosophical Perspective’ in Polanyi-Lewitt (ed.) The Life and Work of Karl Polanyi, 98-110, Black Rose Books, Montreal.
SMELSER, N. J., SWEDBERG, R. (1994). ‘The Sociological Perspective on the Economy’ Nausner & Nausner Verlag, 1-45.
SWEDBERG, R. (2003). ‘The Classics in Economic Sociology’, 1-32, in: Principles of Economic Sociology, Princeton University Press.
NIEDERLE, P. A., RADOMSKY, G. F. W. (2008). ‘Social Actors, Markets and Reciprocity: Convergences Between the New Economic Sociology and the Paradigm of the Gift’ Teor. soc. vol.4, 1-26.
SWEDBERG, R. HIMMELSTRAND, U., BRULIN, G. (1987). ‘The Paradigm Of Economic Sociology Premises and Promises’, Theory and Society, 16, 169-213.
SWEDBERG, R. (2003). ‘The Classics in Economic Sociology’, 1-32, in: Principles of Economic Sociology, Princeton University Press.
SWEDBERG, R. (2006). ‘The Toolkit of Economic Sociology’ SOCIUS Working Papers No: 4, 1-21, http://www.economyandsociety.org/wp-content/uploads/2013/08/wp22_swedberg_toolkit04.pdf (29.05.2017).
SZANTO, Z. (1995). ‘Social Embeddedness of the Economy’, Revija za Sociologiju, Vol XXVI. No: 3-4: 205-208. TALMUD, I. (2013). ‘Economic Sociology’, https://www.academia.edu/28940611/Economic_Sociology
TRIGILIA, C. (2002). Economic Sociology, State, Market, and Society in Modern Capitalism, Blackwell Publishers.
TRIGILIA, C. (2004). ‘Unbalanced Growth: Why Is Economic Sociology Stronger in Theory Than in Policies?’ Center for European Studies Working Paper Series, 129, 1-12.
VESELOV, Y. (2013). ‘Economic Sociology: Historical Development, Analytical Issues and Current Situation Economic Sociology, Now And Before’, Journal Of Economic Sociology 40.
VAROUFAKIS, Y. (2019). Kızımla Ekonomi Sohbetleri, Epsilon Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul.