Batı Akdeniz Miyosen Dönem Giraffidae Buluntuları ve Anadolu İçin Önemi

Batı Akdeniz Miyosen Dönem zürafalarını (Giraffidae) konu alan çalışmamızda Türkiye’deki hominoid ve giraffid buluntularından yola çıkarak GB Anadolu (Batı Akdeniz) bölümünden kaydedilen Miyosen Dönem Giraffidae fosil buluntularının ve bunların Anadolu için öneminin gösterilmesi amaçlanmıştır. Çalışmamızın verileri, 2010 yılına kadar yapılmış paleontolojik, jeolojik, paleoantropolojik kazı ve araştırma sonuçlarına dayanmaktadır. Değerlendirilen bu rapor ve yayınlardan Giraffidae’nin cins/tür determinasyonu yapılmış örnekleri ve buluntu yerleri incelenmiştir. Türkiye genelinde Batı Anadolu’da 10, Güneybatı Anadolu’da (Batı Akdeniz) 6, Kuzeybatı Anadolu’da 13 ve Orta Anadolu’da 17 olmak üzere toplam 46 lokaliteden Giraffidae’ye ait 9 cins ve bu cinslere ilişkin toplam 21 türün varlığı saptanmıştır. Bölgelerden Batı Akdeniz’de Muğla Eski Bayırköy, Karaağaç (Salihpaşalar I), Kemiklialan (Salihpaşalar II), Madenler ve Şerefköy ile Burdur dolayları - Eşen Havzası fosil bulgu yerlerinden Helladotherium duvernoyi, Samotherium sp., Palaeotragus roueni, Palaeotragus sp. türleri kaydedilmiştir. Batı Akdeniz’den kaydedilen bu türlerin tamamı Geç Miyosen’e tarihlendirilmektedir. Batı Akdeniz’deki bu Giraffidae bulguları Avrupa, Asya ve Afrika’nın eşdeğer yaşlı fauna bulgularıyla karşılaştırılarak cins/tür düzeyinde zoocoğrafik ilişkiler kurulmuştur. Sonuçta, Anadolu Miyosen’inde çok sayıda giraffid türü var olmuştur. Miyosen insan evriminde de önemli bir zaman kesitidir ve Anadolu, hominoidlere de bu dönemde ev sahipliği yapmıştır. Batı Akdeniz’de, bugüne kadar yapılan araştırmalarda henüz insan evrimine ait Miyosen buluntuları ele geçmemiş olmasına rağmen bu bölgede 4 farklı tür Giraffidae yaşamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Giraffidae, Memeliler, Miyosen, Batı Akdeniz, Türkiye

Giraffidae Remains of Miocene Epoch of West Mediterrenean and Their Importance for Anatolia

It’s aimed to demonstrate Miocene Epoch Giraffidae fossil remains which were taken from West Mediterranean by following hominoid and giraffid remains which contains West Mediterranean Miocene Epoch Giraffidae. Our project’s data based on palaeontological, geological, and palaeoanthropological excavations and research results until 2010. Samples which were attiributed to genus/species of Giraffidae and localities were gathered from excavation reports and literature. All around Turkey , in West Anatolia 10, in Southwest Anatolia (West Mediterranean) 6, in Northwest Anatolia 13 and in Central Anatolia 17; totally from 46 locations, the existence of 9 species and totally 21 genus belonging to these species were reported. From the regions in West Mediterranean in Mugla Eski Bayirkoy, Karacaagac (Salihpasalar I), Kemiklialan (Salihpaşalar II), Madenler and Serefkoy with Burdur surroundings-Esen Basin fossils invention places Helladotherium duvernoyi, Samotherium sp., Paleotragus roueni, Paleotragus sp. were announced. These species have been dated Late Miocene. By comparing this Giraffidae remains of Anatolia with Europe’s, Asia’s and Africa’s equivalent old fauna inventions, zoogeographical relationships were established on the level of genus/species. As a result, in Anatolia Miocene, there have been lots of giraffids. In addition, Miocene is an important time part of human evolution and Anatolia hosted for hominoids in this term. In West Mediterranean, although Miocene remains that belongs human evaluation hadn’t been found so far, four different species of Giraffidae had lived in this region.

Keywords:

Giraffidae, Mammalia, Miocene, West Mediterranean, Turkey,

PDF

___

S. borissiaki) ilk iki cervikal vertebranın uzun yapılı olması seyrek ve yüksek ağaçların bulunduğu alanları
yansıtmakta, ikinci grupta ise (S. korotkevichae) aynı vertebraların kısa ve geniş yapılı olması küçük
ağaçların, çalı ve su bitkilerinin bulunduğu ormanlık alanlara işaret etmektedir. Sonuç
Anadolu Miyosen’inde çok sayıda giraffid türü var olmuştur. Fosil bulgulardan, Giraffidae’nin Anadolu’nun
özellikle Batı, Kuzeybatı, Güneybatı (Batı Akdeniz) ve Orta bölümlerinin coğrafyalarına adaptasyonda
başarılı olduğu anlaşılmaktadır.
Miyosen insan evriminde önemli bir zaman kesitidir ve Anadolu, hominoidlere bu dönemde ev sahipliği
yapmıştır. Diğer kıtalardaki bulgu yerlerinde olduğu gibi, Giraffidae ve Hominoidae Anadolu’da aynı
faunalarda yaşam bulmuşlardır. Bu, onların paylaştıkları ekoloji hakkında önemli ipuçları sağlar. Batı
Akdeniz’de, bugüne kadar yapılan araştırmalarda henüz insan evrimine ait Miyosen buluntuları ele
geçmemiş olmasına rağmen bu bölgede 4 farklı tür giraffid yaşamıştır.
Diğer yandan, Avrupa, Asya ve Afrika’daki eşdeğer yaşlı benzer bulgularla kurulabilen cins/tür birliği de
Anadolu’nun Giraffidae için bir göç yolu olduğunu gösterir. Batı Akdeniz Bölümüde bu göç yolunun önemli
bir kavşağı konumundadır. Bu çerçevede bakıldığında Batı Akdeniz Giraffidae fosil bulguları, Anadolu’nun
doğa tarihi ve insan evrimi konularındaki önemini vurgulamakta ve bu alanlarda gerçekleştirilecek
çalışmalara ağırlık verilmesi gerektiğini göstermektedir.
Agusti, J. (1999). Hominoid Evolution and Climatic Change in Europe. Agusti, J., L. Rook ve P. Andrews (Ed.), The Evolution of Neogene Terrestrial Ecosystems in Europe (s. 84-113), Cambridge University Press, New York.
Alan, N. (1997). MTA Tabiat Tarihi Müzesi Tersiyer Dönem Karasal Fosil Memeli Kataloğu Oluşturulması. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
Alçiçek, M. C. (2008). Eşen Çayı’nın Oluşumu ve Gelişimi: Eşen Zürafası. Atlas Dergisi, 183.
Alpagut, B. (1990). A short history of the excavation at the miocene site at Paşalar, Turkey. Journal of Human Evolution 19(4/5), 337-341.
Alpagut, B. Andrews, P. ve Martin, L. (1990). New hominoid specimens from the middle Miocene site at Pasalar, Turkey. J. Hum. Evol. 19, 397 - 422.
Alpagut, B. ve Fortelius, M. (1991). Survey results for the sinap project, Kazan and Çubuk Provinces. Ankara, Turkey, 1990, 9. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 333-357.
Alpagut, B., Fortelius, M. ve Kappelman, J. (1994). Survey report for the sinap formation Project. 10. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 177-199.
Alpagut, B., Fortelius, M., Kappelman, J. and Lunkka, J. P. (1995). Survey report for the sinap formation project (Ankara, Turkey) 1994. 13. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2, 5-9.
Alpagut, B., Andrews, P., Fortelius, M., Kappelman, J., Temizsoy, İ., Çelebi, H. ve W. Lindsay (1996). A new specimen of Ankarapithecus meteai from the Sinap Formation of Central Anatolia. Nature, 3 82(6589), 349-51.
Alpagut, B., Çelebi, H., Gençtürk, İ., Alpagut, A. ve Demirel, A. G. (2001). Paşalar Kazısı-2000. 23. Kazı Sonuçları Toplantısı 1, 151-162.
Alroy, J. (2005). Mammalian faunal lists of East Asia formatted for AEO analysis (Alroy, 1992, 1994, 1996, 1998, 2000), http://www.nceas.ucsb.edu/~alroy/ biochronology.html.
Atalay, Z. (1980). Muğla-Yatağan ve Yakın Dolayı Karasal Neojen’inin Stratigrafi Araştırması. T.J.K. Bülteni, 23 (1), 93-99.
Begun, D.R., Geraads, D. ve E. Güleç (2003). The Çandir hominoid locality: Implications for the timing and pattern of hominoid dispersal events. Ibid, 251-265.
Bernor, R. L., ve R. S. Scott (2003). New interpretations of the systematics, biogeography and paleoecology of the Sahabi Hipparions (latest Miocene), Libya. Geodiversitas, 25(2), 297-319.
Bernor, R. L. ve H. Tobien (1990). The mammalian geochronology and biogeography of Paşalar (Middle Miocene, Turkey). Journal of Human Evolution, 19, 551-568.
Bonis, L. De, G. Bouvrain, D. Geraads ve G. Koufos (1991). Composition and species diversity in Late Miocene faunal asemblages of northern Greece. Bull. Geol. Soc. Greece, 25(2), 395-404.
Bonis, L. De, G. Bouvrain, D. Geraads ve G. Koufos (1992). Diversity and paleoecology of Greek late Miocene mammalian faunas. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 91, 99-121.
Bonis, L. de ve G. D. Koufos (1999). The Miocene large mammal succession in Greece. In Agusti, J., L. Rook & P. Andrews (Eds.), Hominoid Evolution and Climatic Change in Europe, The Evolution of the Neogene Terrestrial Ecosystems in Europe (pp. 84-126). Cambridge Universty Press, New York.
Chow, M. (1978). Tertiary mammal faunas of the lantian region, Shaanxi Province. W. Downs, (Çev.), Professsional Papers on stratigraphy and Paleontology No. 7. Geological Publishing House, Peking, China, pp. 98-108.
Colbert, E. H. (1969). Evolution of the vertebrates: a history of the backboned animals through time. John Wiley & Sons, Inc., New York.
Demirsoy, A. (1999). Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası – Hayvan Coğrafyası. Meteksan Yayınları, Ankara.
Erdbrink, D.P.B. (1976). A fossil giraffine from the Maragheh Region in NW Iran. Mitt. bayer. Staatssamml. Palaont. Hist. Geol., 16, 29-40.
Gentry, A.W. (1990). Ruminant artiodactyls of Paşalar, Turkey. J.Hum.Evol. 19, 529-550.
Gentry, A. W. (2003). Ruminantia (Artiodactyla). M. Fortelius, J. Kappelman, S. Sen, R.L. Bernor (Eds.), Geology And Paleontology of The Miocene Sinap Formation, Turkey (pp. 332-379). Columbia University Press, New York.
Gentry, A. W., G. E. Rössner ve E. P. J. Heizmann (1999). Suborder Ruminantia. Rössner, G. & Heissig, K. (Eds.), The miocene land mammals of Europe (pp. 225-249), Verlag Dr. F. Pfeil, München.
Geraads, D. (1978). Les palaeotraginae (giraffidae, mammalia) du miocene superieur de la region de Thessalonique (Grece). Geologie Mediterraneenne, Tome V, 2, 269-276.
Geraads, D. ve F. Aslan (2003). Giraffidae from the middle Miocene hominoid locality of Çandir (Turkey). Ibid, 201-209.
Geraads, D. ve E. Güleç (1999). Üst Miyosen Kızılcahamam Kavakdere (Orta Anadolu) İstifinde Bulunmuş Olan Bir Bramatherium Kafatasının (Giraffidae, Mammalia) Biyocoğrafik ve Filogenetik Açıdan İrdelenmesi. M.T.A. Dergisi, 121, 217-223.
Godina, A. Ya. (2002). On the taxonomy and evolution of samotherium (giraffidae, artiodactyla), Paleontological Journal, 36(4), 395-402.
Görür, N., M. Sakınç, A. Barka ve R. Akkök (1995). Miocene to Pliocene palaeogeographic evolution of Turkey and its surroundings. Journal of Human Evolution, 28: 309-324.
Haile-Selassie, Y., G. Woldegabriel, T. D. White, R. L. Bernor, R. L. Bernor, D. Degusta, P. R. Renne, W. K. Hart, E. Vrba, A. Stanley ve F. C. Howell (2004). Mio-Pliocene mammals from the Middle Awash, Ethiopia Mammifères mio-pliocène du moyen Aouache. Éthiopie. Geobios, 37, 536–552.
Hamilton, W. R. (1978). Fossil giraffids from the Miocene of Africa and a revision of the phylogeny of the giraffoidea. Phil. Trans. Roy. Soc. London, Ser. B, 283 (996), 165-229.
İlhan, E. (1976). Türkiye Jeolojisi, ODTÜ Mühendislik Fakültesi Yayınları, 51, Ankara.
Kelley, J., Andrews, P. ve Alpagut, B. (2008). A new hominoid species from the Middle Miocene site of Paşalar. Turkey. Journal of Human Evolution, 54, 455-479.
Kurten, B. (1952) The Chinese Hipparion fauna. Commentationes Biologicae Helsinki, 13, 1-82.
Made, J. van der (1999). Intercontinental relationship Europe-Africa and the Indian Subcontinent. Rössner, G. & K. Heissig (Eds.), The Miocene Land Mammals of Europe, (s. 457-472). Verlag Dr. F. Pfeil, München.
McKenna, M. C. ve S. K. Bell (1997). Classification of mammals; above the species level. Columbia University Press, New York.
Morales, J., M. Nieto, M. Kholer ve S. Moya-Sola (1999). Large mammals from the Vallesian of Spain. Agusti, J., L. Rook ve P. Andrews (Eds.), Hominoid Evolution and Climatic Change in Europe 1, The Evolution of the Neogene Terrestrial Ecosystems in Europe, (s. 113-126). Cambridge Universty Press, New York.
Ozansoy, F. (1957). Türkiye Tersiyer Memeli Faunaları ve Stratigrafik Revizyonları. M.T.A. Dergisi, 49, 11-22, Ankara.
Ozansoy, F. (1969). Ege Fosil Omurgalı Faunaları ve Hipparion’lu Faunaların Dikey Yayılımı. M.T.A. Dergisi, 72, 189-193.
Öğrünç, G., K. Gürbüz ve A. Nazik (2000). Adana Baseni Üst Miyosen-Pliyosen İstifinde Messiniyen Tuzluluk Krizine Ait Bulgular. Yerbilimleri, 22, 183-192.
Romer, A. S. (1966). Artiodactyls, Paleontology. The University of Chicago Press, (pp. 273-290), London.
Saraç, G. (2001). Türkiye Omurgalı Fosil Yatakları. M.T.A. Raporu, Ankara.
Savage, R.J.G. ve M.R. Long (1986). Mammal evolution,an illustrated guide. Facts on File Publications, New York, s. 251.
Savage, D.E. ve D.E. Russell (1983). Mammalian paleofaunas of the World. Addision-Wesley Publishing Company; 432, Canada.
Sevim A. ve Kiper, Y. (2001). 2000 Yılı Çankırı/Çorakyerler Kazısı. 23. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1, 275- 284, Ankara.
Sevim, A. ve C. Pehlevan (2003). 2002 Yılı Çankırı Çorakyerler Kazısı. 25. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2, 317-326, Ankara.
Sevim, A., C. Pehlevan, A. Yiğit ve P. Gözlük (2004). 2003 Yılı Çankırı Çorakyerler Kazısı. 26. Kazı Sonuçları Toplantısı 2 (Ayrıbasım), 225-236, Konya.
Sickenberg, O., J.D. Becker-Platen, L. Benda, D. Berg, B. Engesser, W. Gaziry, K. Heissig, U. Staesche, P. Steffens, H. Tobien (1975). Die Gliederung des höheren Jungtertiars und Altquartars in der Türkei nach Vertebraten und ihre Bedeutung für die internationale Neogen-Stratigraphie. Geologisches Jahrbuch, B, 15, 1-167.
Solounias, N. ve B. Dawson-Saunders (1988). Dietary adaptations and paleoecology of the Late Miocene ruminants from Pikermi and Samos in Greece. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 65, 149-172.
Solounias, N., J. M. Plavcan, J. Quade ve L. Witmer (1999). The Paleoecology of the Pikermian Biome and the savanna myth. Agusti, J., L. Rook ve P. Andrews (Eds.), Hominoid Evolution and Climatic Change in Europe 1, The Evolution of the Neogene Terrestrial Ecosystems in Europe, (s. 436- 453). Cambridge University Press, New York.
Şenyürek, M. S. (1954). A study of the remains of Samotherium found at Taşkınpaşa. A.Ü. D.T.C.F. Dergisi, C. XII, 1-2, 1-32, Ankara.
Şenyürek, M. S. (1960). The Pontian ictitheres from the Elmadağ District. Anatolia, I, 1-223, Ankara.
Tekkaya, İ. (1974). Türkiye’de Yeni Bulunan Omurgalı Fosiller ve Fosil Yatakları. M.T.A. Dergisi, 83, 109- 112, Ankara.
Tekkaya, İ., Z. Atalay, M. Gürbüz, E. Ünay ve M. Ermumcu (1975). Çankırı-Kalecik Bölgesi Karasal Neojeninin Biostratigrafi Araştırması. T.J.K. Bülteni, 18(1), 77-80 Ankara.
Tuna, V. (1986). Çanakkale ve Çevresi Artiodactyla Fosilleri (Paleontoloji, Biyostratigrafi, Paleoekoloji ve Paleobiyoloji). Basılmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi.
Tuna, V. (1999). Yukarısazak (Kale-Denizli) Geç Miyosen Artiodactyl’leri (Mammalia). M.T.A. Dergisi, 121, 73-82.
Yılmaz, N. D. (2005). Anadolu’nun Geç Miyosen Zürafaları (Mammalia-Giraffidae). Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.