Işıl KALAYCI, Metin ÖZKUL, Meyrem TUNA UYSAL

YAŞLI BAKIM İSTİHDAMINDA YAŞLANMA VE YAŞLILIK ALGISI

Bakım hizmeti verenlerde yaşlı ve yaşlanmaya ilişkin olumsuz algıların ortaya çıkması, yaşlıların bakım ihtiyacının karşılanmasında sorunlara neden olmaktadır. Yaşlılara bakım hizmeti sunanların algılarının tanımlanması, yaşlılara yönelik olumlu algıları teşvik eden yeni eğitim stratejilerinin düzenlenmesi ve yaşlılara sunulan bakım kalitesinin artırılması için önemlidir. Araştırmanın amacı yaşlı bakım istihdamında yer almak maksadıyla eğitim alan bireylerin yaşlanmaya ve yaşlılara yönelik algılarını betimlemek ve araştırmanın bulguları ile literatürdeki benzer çalışmaları dikkate alarak yaşlı bakımıyla ilgili davranışların toplumsal nedenlerini belirlemek ve anlamsal içeriklerini tanımlamaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma “Öz bakıma destek elemanı kursu”nu tamamlayıp sertifika alan 26 bireyden oluşmaktadır. Araştırmada, katılımcıların “yaşlı hissetme, yaşlanmaktan korkma, dış görünüşlerinde ortaya çıkan değişikliklerden rahatsız olma” temaları çerçevesinde kendi yaşlanmalarına yönelik algıları değerlendirilmiştir. Aynı zamanda katılımcıların genel yaşlılık algıları “yaşlılık kelimesinin anlamı, yaşlılık yaşı, yaşlıların giyim tarzı, yaşlıların sosyal yaşamı, yaşlıların üretkenlikleri, bakıma muhtaçlık ve yaşlılara saygı gösterme” temaları kapsamında ele alınmıştır. Katılımcıların büyük bir kısmının yaşlılıktan korkmadıkları, görece ileri yaşta olanların yaşın ilerlemesiyle birlikte dış görünüşlerinde ortaya çıkan değişikliklerden rahatsızlık duydukları, “emeklilik, düşkünlük, muhtaçlık, yalnızlık, ömrün bitmesi” gibi kavramlara yer vererek yaşlı kelimesine ve yaşlılık dönemine olumsuz anlamlar yükledikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlanma, Yaşlılık, Yaşlı Bakımı, Algı, İstihdam

AGING AND OLD AGE PERCEPTION IN ELDERLY CARE EMPLOYMENT

The fact that negative perceptions of elderly and aging occur in those providing care services causes problems in meeting the elderly's need for care. Defining the perceptions of those who provide care services to the elderly is important for organizing new educational strategies that encourage positive perceptions for the elderly and increasing the quality of care offered to the elderly.The aim of the research; To describe the perceptions of individuals who are trained to take part in elderly care employment towards aging and elderly individuals, to identify the social reasons of elderly care-related behaviors by considering the findings of the research and similar studies in the literature, and to define their semantic content. Qualitative research method was used in the research.The research consists of 26 individuals who have completed the "Self-care support staff course". In the research, participants' perceptions of their own aging were evaluated within the framework of the themes of "feeling old, afraid of aging, being uncomfortable with changes in their appearance". At the same time, the participants' general perceptions of old age were discussed within the scope of the themes of “the meaning of the word old age, old age, clothing style of the elderly, social life of the elderly, productivity of the elderly, need for care and respect for the elderly”. It was determined that the majority of the participants were not afraid of old age, those who were of relatively advanced age were disturbed by the changes in their external appearance with the advancement of age, and they gave negative meanings to the word “old age” and “old age” by including concepts such as retirement, indulgence, neediness, loneliness.

Keywords:

Aging, Old age, Elderly care, Employment,

PDF

___

Ayalon, L. (2015). Perceptions of old age and aging in the continuing care retirement community. International Psychogeriatrics, 27(4), 611-620. doi: 10.1017/S1041610214002415.
Bahçecik, A. N. (t.y.). Yaşlılık Ve Etik. R. P. Bölüktaş (Ed.), Temel Gerontoloji (Ss. 190-216) İçinde. Erişim 14 Mart 2020, http://Auzefkitap.İstanbul.Edu.Tr/Kitap/Yasli_Bakimi_Onlisans_Ao/Temel_Gerontoloji.Pdf#Page=196.
Beja, M. J., Franco, G., Sousa, J. M., Candeias, A. A. ve Aveiro, S. (2018). Ageing perception in seniors’ formal caregivers. MOJ Gerontology & Geriatrics, 3, 142-144. doi: 10.15406/Mojgg.2018.03.00102.
Bertogg, A. ve Strauss, S. (2020). Spousal caregiving arrangements in europe. the role of gender, socio-economic status and the welfare state. Ageing & Society, 40, 735-758. doi: 10.1017/S0144686X18001320.
Bertram, S. (1989). The ashes and the flame: passion and aging in classical poetry. T. M. Falkner ve J. De Luce (Ed.), Old age in Greek and latin literature içinde (157-172). Albany: State Universty Of New York Press.
Blomé, M. W., Borell, J., Håkansson, C. ve Nilsson, K. (2020). Attitudes toward elderly workers and perceptions of i̇ntegrated age management practices. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 26(1), 112-120. doi: 10.1080/10803548.2018.1514135
Breheny, M. ve Severinsen, C. (2018). Is social i̇solation a public health i̇ssue? a media analysis in Aotearoa/New Zealand. Critical Public Health, 28(4), 484-493. doi: 10.1080/09581596.2017.1400162
Ceylan, H. (2015). Yaşlanan Türkiye’de Yaşlı Bakım Personeline Duyulan İ̇htiyaç Ve Yaşlı Bakım Programlarının Önemi [Özel Sayı]. Electronic Journal Of Vocational Colleges, 5(5), 61-68
Chasteen, A. L., Pichora-Fuller, M. K., Dupuis, K., Smith, S. ve Singh, G. (2015). Do negative views of aging influence memory and auditory performance through self-perceived abilities?. Psychology And Aging, 30(4), 881-893. Doi: 10.1037/A0039723
Chonody, J. M. ve Teater, B. (2016). “Why do i dread looking old?: a test of social i̇dentity theory, terror management theory, and the double standard of aging. Journal Of Women & Aging, 28(2), 112-126. Doi: 10.1080/08952841.2014.950533
Çayır, K. (2012). Yaşçılık/Yaşa Dayalı Ayrımcılık. Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, 163-174.
Durkheim, E. (1962). Meslek Ahlakı. M. Karasan (Çev.). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
El Haj, M., Jardri, R., Larøi, F. ve Antoine, P. (2016). Hallucinations, loneliness, and social isolation in alzheimer's disease. Cognitive Neuropsychiatry, 21(1), 1-13. Doi:10.1080/13546805.2015.1121139
Faronbi, J. O., Adebowale, O., Faronbi, G. O., Musa, O. O. ve Ayamolowo, S. J. (2017). Perception knowledge and attitude of nursing students towards the care of older patients. International Journal Of Africa Nursing Sciences, 7, 37-42. doi:10.1016/J.İjans.2017.06.004
Fee, A., Mcılfatrick, S. ve Ryan, A. (2019). When i̇t faded i̇n her… i̇t faded i̇n me’: a qualitative study exploring the i̇mpact of care-giving on the experience of spousal i̇ntimacy for older male care-givers. Ageing & Society, 1-22. doi:10.1017/S0144686X19000850
Feng, J., Chuai, X., Lu, Y., Guo, X. ve Yuan, Y. (2020). Who Will do more? the pattern of daily out-of-home activity participation in elderly co-residence households i̇n urban china. Cities, 98(102586), 1-10. doi:10.1016/J.Cities.2019.102586
Fernández-Ballesteros, R., Zamarrón, M. D., Díez-Nicolás, J., López-Bravo, M. D., Molina, M. Á. ve Schettini, R. (2011). Productivity in old age. Research On Aging, 33(2), 205-226. doi:10.1177/0164027510395398
Görgün Baran, A., Kalınkara, V., Aral, N., Baran, G., Akın, G. ve Özkan, Y. (2005). Yaşlı Ve Aile İ̇lişkileri Ankara Örneği. Ankara: Aile Ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları.
Görgün Baran, A. (2018). Yaşlanma. E. B. Sağlam, A. Öğün Boyacıoğlu, A. Gelgeç Bakacak, (Ed.). Sosyoloji içinde (586-615). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Gürşahbaz, N., Özelmas Kahya, S. ve Arga Şahinoğlu, M. (2009). Yaşlı Kadın Tüketicilerin Hazır Giyim Ürün Tercihlerini Etkileyen Unsurların Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2(2), 146-157.
Higgs, P. ve Jones, I. R. (2009). Medical sociology and old age: towards a sociology of health in later life. New York And London: Routledge.
Kaçar, N. (2019). Yaşlı Tüketiciler Ve Giyim Estetiği: Sosyal Ve Psikolojik Etkenlerin Davranışa Etkileri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 12(1), 52-59.
Kalaycı, I. ve Özkul, M. (2017). Geleneksel Kalabilsem Modern Olabilsem: Modernleşme Sürecinde Yaşlılık Deneyimleri̇. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(18), 90-110. doi:10.21076/Vizyoner.308309
Kalaycı, I. ve Özkul, M. (2018). Old Age in Theories. B. Yenihan, D. Başar, G. Cerev, (Ed.), A Critical Review Of Social Sciences Theory And Practice içinde (429-437). India: Frontpage.
Kalınkara, V. (2011). Temel Gerontoloji Yaşlılık Bilimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kalınkara, V. ve Kalaycı, I. (2017). Yaşlıya Evde Bakım Hizmeti̇ Veren Bireylerde Yaşam Doyumu, Bakim Yükü Ve Tükenmişlik. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 10(2), 19-39.
Kim, Y. B. ve Lee, S. H. (2018). Effects of the elderly's health statuses, health behavior, and social relations on their health-related quality of life: focusing on family types. Journal of Korean Academy of Community Health Nursing, 29(3), 310-321. doi: 10.12799/Jkachn.2018.29.3.310
Kim, J. H. (2019). Productive Aging of korean older people based on time use. Social Science & Medicine, 229, 6-13. doi: 10.1016/J.Socscimed.2018.04.020
Kotter-Grühn, D., Neupert, S. D. ve Stephan, Y. (2015). Feeling old today? Daily health, stressors, and affect explain day-to-day variability in subjective age. Psychology & Health, 30(12), 1470-1485. doi: 10.1080/08870446.2015.1061130
Löckenhoff, C. E., De Fruyt, F., Terracciano, A., Mccrae, R. R., De Bolle, M., Costa, P. T., ... ve Allik, J. (2009). Perceptions of aging across 26 cultures and their culture-level associates. Psychology and Aging, 24(4), 941–954.
Malik, R. T., Ayaz, A. ve Hussain Bhutto, Z. (2016). Interrelation of perception of old age and respect toward old people among young adults. Bahria Journal of Professional Psychology, 15(2), 95-112.
Mathur, S. (2015). Social support network analysis of the elderly: gender differences. International Journal Of Humanities & Social Science Studies, 2(1), 168-175.
Mendoza-Núñez, V. M., Sarmiento-Salmorán, E., Marín-Cortés, R., Martínez-Maldonado, M. D. L. L. ve Ruiz-Ramos, M. (2018). Influence of the self-perception of old age on the effect of a healthy aging program. Journal of Clinical Medicine, 7(106), 1-11. doi:10.3390/Jcm7050106
Nazlıer-Keser, E.N. (2020). Yaşlı Bakım Uygulamalarındaki Etik Sorunlar Üzerine Bir Değerlendirme. Toplum Ve Sosyal Hizmet, 31(1), 303-333. Doi: 10.33417/Tsh.681896
Özcan, G. (2013). Yaşlılık Ve Din. N. Akyüz Ve İ. Çapcıoğlu (Ed.), Din Sosyolojisi içinde (253-267). Ankara: Grafiker Yayınları.
Özkul, M., Kalaycı, I. ve Atasoy, M. (2019). Yaşlıların Toplumsal İlişki̇ Kurma Biçimleri̇: Sorunlar Ve İmkânlar. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(37), 77-97. doi: 10.16990/SOBIDER.5051
Penninx, B. W., Messier, S. P., Rejeski, W. J., Williamson, J. D., Dibari, M., Cavazzini, C., ... ve Pahor, M. (2001). Physical exercise and the prevention of disability i̇n activities of daily living i̇n older persons with osteoarthritis. Arch Intern Med, 161(19), 2309-2316.
Salar, S., Günal, A., Pekçetin, S., Huri, M., Mehr, B. K, Katırcıbaşı, G. ve Uyanık, M. (2018). Yaşlılarda Aktivite, Çevre Ve Yaşam Memnuniyeti İlişkisi. Ergoterapi Ve Rehabilitasyon Dergisi, 4(2), 89-96.
Shahar, S. (1998). Old age i̇n the high and late middle ages: image, Expectationand status. P. Johnson Ve P. Thane, (Eds.), Old age from antiquity to postmodernity içinde (43-64). London And New York: Routledge.
Stephan, Y., Sutin, A. R. ve Terracciano, A. (2016). Feeling older and risk of hospitalization: evidence from three longitudinal cohorts. Health Psychology, 35(6), 634-637. doi: 10.1037/Hea0000335
Şenol, D. ve Erdem, S. (2017). Yaşlılık Ve Yaşlı Kadınlarda Huzurevi Algısı: Nitel Bir Araştırma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 31-50.
Thyagarajan, B., Shippee, N., Parsons, H., Vivek, S., Crimmins, E., Faul, J. ve Shippee, T. (2019). How does subjective age get under the skin? The association between biomarkers and feeling older or younger than one’s age: the health and retirement study. İnnovation i̇n Aging, 3(4), 1-11. doi: 10.1093/Geroni/İgz035
Timurturkan, M. ve Demez, G. (2018). Bir Toplumsal İ̇Ktidar Alanı Olarak Beden Ve “Yaşlanan Bedenin” Yeniden İ̇nşası. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 441-456. doi: 10.30798/Makuiibf.402090
Türkbeyler, İ. H., Öztürk, Z. A., Kalem, A. ve Abiyev, A. (2018). Gelişen Ve Yaşlanan Toplumumuzda Yaşlılık Algısı. Nobel Medicus, 14(2), 17-21.
Türkiye İstatistik Enstitüsü. (2016). Aile Yapısı Araştırması, 2016. Erişim 08 Temmuz 2020, http://Www.Tuik.Gov.Tr/Prehaberbultenleri.Do?İd=21869.
Türkiye İstatistik Enstitüsü. (2020) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2019). Erişim 04 Temmuz 2020, http://www.Tuik.Gov.Tr/Prehaberbultenleri.Do?İd=33705.
United Nations (2017). Ageing. Erişim 05 Ağustos 2020, https://www.Un.Org/En/Sections/İssuesdepth/Ageing/
Viana Medeiros, D., Santos, W. N. D., Das Graças De Melo Sousa, M., De Cássia Dias Da Silva, T., Silva, P., Teles, P. ve De Fátima Ferreira De Castro, S. (2016). Elderly's perception of old age. journal of nursing UFPE, 10(10), 3851-3859. doi: 10.5205/Reuol.9667-87805-1-ED1010201617
Wolff, J. L., Spillman, B. C., Freedman, V. A. ve Kasper, J. D. (2016). A National Profile Of Family And Unpaid Caregivers Who Assist Older Adults With Health Care Activities. JAMA Internal Medicine, 176(3), 372-379. doi:10.1001/Jamainternmed.2015.7664
Yazıcı Özbek, S., Kalaycı, I., Kaya, E. ve Tekin, A. (2015). Yaşlı Bakım Programı Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 8(2), 77-87.
Yazıcı Özbek, S., Kalaycı, I., Kaya, E. ve Tekin, A. (2016). Attitudes Of Students Studying In Health Related Departments Towards The Elderly. Gaziantep University Journal Of Social Sciences, 15(2), 601-614. doi: 10.21547/Jss.256713