LKOKUL 3. SINIFTA İNSAN HAKLARI FARKINDALIĞI GELİŞTİRMEYE YÖNELİK BİR EYLEM ARAŞTIRMASI

Bu çalışmanın amacı ilkokul 3. Sınıf öğrencilerine verilen insan hakları eğitimi aracılığıyla insan haklarıyla ilişkili kavramlara yönelik farkındalık geliştirmek ve çalışmanın sonunda öğrencilerin insan hakları eğitimine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu nedenle nitel araştırma desenlerinden eylem araştırması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu farklı akademik başarılardaki 14 öğrenci oluşturmuştur. Bu öğrencilerin 6’sı erkek 8’i kızdır. Veri toplama araçları olarak kamera kayıtları (yapılandırılmamış gözlem) ve yarı yapılandırılmış görüşmeler kullanılmıştır. Uygulama süreci tamamlandıktan sonra tüm veriler bütün olarak değerlendirilip çözümlenmiştir. Görüşmelere ilişkin ses kayıtları ve gözlemlere ilişkin kamera kayıtları yazıya aktarılmış daha sonra içerik analizi yapılmıştır. Araştırmanın gözlem sonuçları incelendiğinde öğrencilerin üzerinde en fazla durdukları değerin saygı değeri olduğu, yaşadıkları çevrenin farkında olma becerilerinin yüksek olduğu görülmüştür. Öğrencilerin hak kavramıyla ilgili olarak en iyi sergileyebildikleri davranışın, temel haklara örnekler verme olduğu gözlenmiştir. Görüşme sonuçlarına göre ise öğrencilerin insan hakları eğitimi uygulamasının sevdikleri yönü kendilerine temel hakları öğretmesi olmuştur. Yöntem olarak somut ve oyuna dayalı, içerik olarak da daha fazla örnek olay etkinlikleri olan bir uygulama istediklerini ifade eden öğrenciler insan hakları eğitimi uygulamasının yaşamlarında kullanabilecekleri bilgileri kazandırdığını düşünmektedir.

AN ACTION RESEARCH TO DEVELOP HUMAN RIGHTS AWARENESS IN THE THIRD GRADE

The aim of this study is to develop awareness in the 3rd grade students regarding human rights concepts through human rights education, and to determine the students’ views as to human rights at the end of the study. For this reason, action research, a type of qualitative research designs, was used. The study group consisted of 14 students, 6 boys and 8 girls, with different academic achievement levels. Video camera recordings (unstructured observation) and semi-structured interviews were used as data collection tools. After the implementation process was completed, all data were evaluated and analysed as a whole. Video recordings of observations and audio recordings of interviews were transcribed and then content analysis was performed. When the observation results of the research are examined, it is seen that the value that the students most emphasize is respect and the skills of being aware of the environment they live in are high. It has been observed that the behaviour students could demonstrate best related to the concept of rights is exemplifying basic rights. According to the results of the interview, students think that their favourite aspect of human rights education practice is that it teaches them basic rights. Students expressed that they wanted a practice whose method is concrete and game-based and whose content includes more case studies. They also stated that human rights education practice provided information they can use in their daily lives.

PDF

___

Aslan, S. ve Aybek, B. (2018). Sınıf öğretmenlerinin ilkokul 4. sınıf insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersi öğretim programına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 233-262.
Ayan, C. (2018). İlkokul 4. sınıf insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersi öğretim programının CIPP modeli ile değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
Başaran, İ. E. ve Çınkır, Ş. (2011), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Ekinoks Yayınevi
Bağlı, M.T. (2013). Ara-disiplin olarak vatandaşlık ve insan hakları eğitimi: İlköğretim öğrencilerinin insan haklarına ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 38(169), 296-310
Balbağ, N. L., Gürdoğan Bayır, Ö ve Ersoy, A. F. (2017). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersini öğretmenler ve öğrenciler nasıl algılıyor? Sakarya University Journal of Education, 7(1), 223-241.
Budak, L. ve Budak, Ç. (2014). Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne ilkokul programları (1870-1936). Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(1), 51-68
Çelikkaya, T. ve Seyhan, O. (2016). Değerlerin kazanılmasındaki etkili faktörler (Öğrenci görüşleri). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36), 167-191.
Demir, T.G. ve Erdemli, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin hak ve sorumluluk kavramına ilişkin algıları. 7. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Deveci, H. ve Ay, T. (2009). İlköğretim öğrencilerinin günlüklerine göre günlük yaşamda değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 168-181.
Doğan, İ. (2007). Vatandaşlık demokrasi ve insan hakları. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Flowers, N. (2007). Compasito: Manuel on Human Rights Education For Children. http://www.eycb.coe.int/compasito/chapter_0/pdf/3.pdf, adresinden 10.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E. (2012). Etkili vatandaşlık eğitimi için bir öneri. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 39-54.
Howe, R. B. & Covell, K. (2005). Empowering children: children’s rights education as a pathway to citizenship. London: University of Toronto Press.
Johnson, A. (2014). Eylem araştırması el kitabı. (Y. Uzuner, M. Özten Anay, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
Kaçar, H. ve Kaçar, M. (2016). İlkokul dördüncü sınıf öğretmenlerinin dördüncü sınıf insan hakları yurttaşlık ve demokrasi dersine ilişkin görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(8), 182-196.
Kale, N. (2003). Nasıl bir insan? Nasıl bir öğretim? Ankara: Ütopya Yayınevi.
Karagözoğlu, N. (2017). İnsan hakları eğitiminde gazetelerden yararlanma. Ahi Evran Universitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 64-79
Karaman-Kepenekci, Y. (1999a). İnsan hakları eğitiminde okul ve sınıf havasının rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19, 353–361.
Karaman Kepenekci Y. ve Aslan C. (2013). Ortaöğretim okullarına önerilen 100 temel eser’deki romanlarda insan hakları üzerine bir çözümleme, Eğitim ve Bilim, 38(168), 183-197.
Karatekin, K. ve Elvan, Ö. (2016). 8. Sınıf öğrencilerinin demokrasi kavramına ilişkin bilişsel yapıları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, (USBES Özel Sayı II).
Kuş, Z. ve Çetin, T. (2014). İlköğretim Öğrencilerinin Demokratik Ülke Algıları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi,1(3),
Lohrenscheit, C. (2002). International approaches in human rights education. International Review of Education, 48(3-4), 173-185.
MEB, (2018). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersi öğretim programı (ilkokul 4. sınıf). http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018120202622474 adresinden 02.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
Mugali, S. S. (2014). A perspective study of human rights in India. International Journal of Research–Granthaalayah, 2(1), 47-54.
Oğuz Haçat, S. ve Demir, F. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersine ilişkin görüşleri. Türkiye Bilimsel araştırmalar Dergisi, 2(1), 1-17.
Öztürk, M. ve Palancı M. (2015). Demokrasi ve İnsan Hakları Eğitimi: Kavramsal Çerçeve.
Öztürk, M., Saydam, A. ve Palancı, M. (eds.) Demokrasi, Yurttaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi: İlkokul 4. Sınıf için Etkinlik Örnekleri. Kayseri: Orka Yayıncılık.
Stanišić, J. & Maksić, S. (2014). Environmental education in serbian primary schools: Challenges and changes in curriculum, pedagogy, and teacher training. The Journal of Environmental Education. 45 (2), 118–131.
Swimelar, S. (2009). Visual culture as a pedagogical tool toward human rights and global citizenship. American Political Science Association Annual Conference. September 2-6, Toronto, Canada
Turan, R. (2017). İnsan hakları ve demokrasi eğitimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Uçuş, Ş. (2014). Çocuk hakları eğitimi programının hazırlanması ve değerlendirilmesi: Uygulama öğretmeninin ve katılımcıların görüşleri. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 3(2), 1-24.
Ulubey, C. ve Gözütok, F.D. (2016). Yaratıcı Drama ve Diğer Etkileşimli Öğretim Yöntemleri ile Geleceğin Vatandaşlık, Demokrasi ve İnsan Hakları Eğitimi. Eğitim ve Bilim, 40(182), 87-109
Uygun, O. (1996). Türkiye'de demokrasi ve insan hakları. Ankara: Todai Yayınları.
Üste, R.B. (2007). İnsan hakları eğitimi ve ilköğretimdeki önemi. Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review, 7(1), 295–310.
Vavla, L. (2009). Benefits of using newspapers, magazines and books in classroom. LCPJ Publishing, 2(2), 12-17.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.