Yaşam Döngüsü Süreçlerinde Yapı Ürünü-Çevre Etkileşimi

Çevre, yaşam içinde yer alan ilişkiler ve yaşamın oluştuğu ortamlar bütünüdür. Yapı, kullanıcının gereksinimlerini gidermek üzere tasarlanmış ve üretilmiş bir yapma çevredir ve kullanıcılarının gereksinmelerini kendisini oluşturan yapı ürünlerinin özellikleri ile karşılar. Yapı ürünlerinin yaşam döngüsü; ürünü oluşturan hammaddelerin edinimi ile başlayan, ürünün kullanımının sona ermesi sonucu yok edilmesi ile biten, birbirini izleyen ve birbiri ile ilişkili süreçler bütünüdür. Yapı ürünlerinin yaşam döngüsü süreçleri; •Hammadde edinimi, •Yapı ürününün üretimi, • Yapı ürününün yapıya uygulanması, • Yapı ürününün kullanımı, bakım ve onarımı, kullanımının yinelenmesi, • Yapı ürününün geridönüşümü, • Yapı ürününün yok edilmesi dir. Yapı ürünleri; yaşam döngüsü süreçleri boyunca çevre ile doğrudan ya da dolaylı bir etkileşim içerisindedir. Tasarımcıların doğru ürün kararı verebilmesi için; yaşam döngülerinde yapı ürünü-çevre etkileşimine ilişkin bilgileri edinmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

kirleticiler, çevresel etki

The Effect of Building Product and Environment in Life Cycle Process

Consisting of the relations occuring in life, environent is the complete whole where life itself formed. A building is an artifical environment designed and built to meet the user’s needs. These needs are fulfilled with the properties of building products that form the building. Life cycle of building products is a whole sequence of processes related with each other beginning with the extraction of the raw materials that form the product and ending with the disposal of the product. Life cycle processes of building products are; •Raw materials extraction, •Production, • Application, • Usage, • Recycle, • Disposal. Building products are directly or indirectly in interaction with environment during life cycle process. In order for the designers to give the correct product decision, the information of the effects of the building products to the environment during the life cycle processes have to be obtained.

Keywords:

pollutants, environmental impact,

PDF

___

1.Balanlı, A., 1997, Yapıda Ürün Seçimi, YÜMFED Yayınları, İstanbul.
2.Arıoğlu, N., 1993, “Yapı Ürünlerinin Seçimi İçin Bir Yöntem”, Doktora Tezi,Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (yayımlanmamış), İstanbul.
3.Balanlı, A. ve Öztürk, A., 1993-4, Yapı Biyolojisi-Kavram; Sistem Yaklaşımı ile Yapı Biyolojisi, yayınlanmamış araştırma-ders notu, Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
4.Keleş, R. ve Hamamcı, C., 2005, Çevre Politikası, İmge Kitabevi, Ankara.
5.Çepel, N., 1992, Doğa Çevre Ekoloji ve İnsanlığın Ekolojik Sorunları, Altın Kitapları, İstanbul.
6.Kışlalıoğlu, M. ve Berkes, F., 2001, Ekoloji ve Çevre Bilimleri, Remzi Kitabevi, İstanbul.
7.Lippiatt, B. C. ve Boyles, A. S., Using BEES to Select Cost-Effective Green Products”, Int. Journal LCA, Volume: 6 (2), 2001, pp: 76-80.
8.Spiegel, R. ve Meadows, D., 1999, Green Building Materials A Guide to Product Selection and Specification, John Wiley & Sons, Inc., USA.
9.Müezzinoğlu, A., 2000, Hava Kirliliği ve Kontrolünün Esasları, Dokuz Eylül Yayınları, İzmir.
10.Özey, R., 2001, Çevre Sorunları, Aktif Yayınevi, İstanbul.
11.Scheuer, C.W. ve Keoleian, G.A., 2002, Evaluation of LEEDTM Using LCA Methods, National Institute of Standards and Technology, NIST GCR 02-836.
12.Keleş, R. ve Ertan, B., 2002, Çevre Hukukuna Giriş, İmge Kitabevi, Ankara.
13.Curran, M. A., 1996, Environmental Life-Cycle Assessment, McGraw – Hill, USA.
14.EBN (Environmental Building News), “Life-Cycle Assessment for Buildings: Seeking the Holy Grail”, Volume 11, Number: 3, 2002.
15.EPA (United States Environmental Protection Agency), 1994, Design for the Environment: Product Life Cycle Design Guidance Manual, Government Institutes, Inc., USA.
16.Keoleian, G. A., Menerey, D., Vigon, B. W., Tolle, D. A., Cornaby, B. W., Latham, H. C., Harrison, C. L., Boguski, T. L., Hunt, R. G., ve Sellers, J. D., 1994, Product Life Cycle Assessment to Reduce Health Risks and Environmental Impacts, Noyes Publications, USA.
17.Nyman, M. ve Simonson, C. J., “Life Cycle Assessment of Residential Ventilation Units in a Cold Climate”, Building and Environment, 40, 2005, pp: 15-27.
18.Tanaçan, L., 2002, “Ekolojik Yapı Malzemelerinin Tanımlanmasındaki Sorunlar”, 1. Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi ve Sergisi, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, İstanbul, ss: 719-730.
19.Trusty, W. B. ve Meil, J. K., 2000, “Building as Products: Issues and Challenges for LCA”, In LCA, International Conference on LCA: Tools for Sustainablity, April 25-27, 2000, Virginia.
20.Trusty, W. B. ve Meil, J. K., 2002, “Integrating LCA Tools in Green Building Rating Systems”, USGBC Green Building International Conference & Expo, November 15.
21.TSE (Türk Standartları Enstitüsü), 1998, Çevre Yönetimi – Hayat Boyu Değerlendirme – Prensipler ve Çerçeve (TS EN ISO 14040), Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
22.Vigon, B. W. , Tolle, D. A., Cornaby, B. W., Latham, H. C., Harrison, C. L., Boguski, T. L., Hunt, R. G., Sellers, J. D. ve U.S.E.P.A. Risk Reduction Engineering Laboratory, 1994, Life – Cycle Assessment Inventory Guidelines and Principles, Lewis Publishers, USA.
23.Anderson, J., Shiers, D. E. ve Sinclair, M., 2002, The Green Guide to Specification an Environmental Profiling System for Building Materials and Components, 3rd edition, Blackwell Science Ltd., Oxford.
24.EC (European Communities), 1997, Guidelines for the Application of Life Cycle Assessment in the EU Eco-Label Award Scheme, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
25.Harris, D. J., “A Quantitive Approach to the Assessment of the Environmental Impact of Building Materials”, Building and Environment, 34, 1999, pp: 751-758.
26.Jensen, A. A., Hoffman, L., Moller, B., Schmit, A., Christiansen, K., Elkington, J. ve Dijk, F. V., 1997, Life Cycle Assessment, A Guide To Approaches, Experiences and Information Sources, European Environment Agency, Denmark.
27.Jönsson, A., “Quantitative methods Is It Feasible to Address Indoor Climate Issues in LCA?”, Environmental Impact Assessment Review, 20, 2000, pp: 241-259.
28.Lawson, B., 1996, Building Materials Energy and the Environment, The Royal Australian Institute of Architects, Australia.
29.Wu, X., Zhanga, Z. ve Chenb, Y., “Study of the environmental impacts based on the ‘green tax’ – applied to several types of building Materials”, Building and Environment, 40, 2005, pp: 227-237.
30.Roaf, S., Fuentes, M. ve Thomas, S., 2004, Ecohouse 2: a Deign Guide, Architectural Press, UK.
31.Chiras, D. D., 2004, The New Ecological Home, A Complete Guide to Green Building Options, Chelsea Green Publishing Company, USA.
32.Vural, S. M., 2004, “Yapı İçi Hava Niteliği Risk Süreci Modeli Belirlenmesi”, Doktora Tezi,Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (yayımlanmamış), İstanbul.
33.Howard, N., Edwards, S. ve Anderson, J., 1999, BRE Methodology for Environmental Profiles of Construction Materials, Components and Buildings, BRE Report, UK.
34.Balanlı, A., ve Tuna Taygun, G., 2002, “Polivinil Klorürün Çevreye Etkilerinin Yapı Biyolojisi Açısından İrdelenmesi”, 1.Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi ve Sergisi, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, İstanbul, ss: 403-413.
35.Balanlı, A., ve Tuna Taygun, G., Yapı Biyolojisi ve Asbest, Mimar.ist, 16, 2005, ss: 107-110.
36.Balanlı, A., Vural, S. M. ve Tuna Taygun, G., 2004, “Yapı Ürünlerindeki Radonun Yapı Biyolojisi Açısından İrdelenmesi”, 2.Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi ve Sergisi, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, İstanbul, ss: 378-386.
Çizelge 1; 32, 34, 35, 36 kaynaklarından uyarlanmıştır.