CEMAL CENK HAMAMCIOĞLU, Funda KERESTECİOĞLU

4736

Akdenizde Topoğrafyasını Koruyan Ortaçağ Limanları ve Turizmin Çevresel Etkileri: Alanya Hisariçi Mahallesi Antalya İçkale Mahallesi, Girne Tarihi Liman Mahallesi

Makale; Doğu Akdeniz'de üç farklı topografyaya sahip, bugünkü ekonomilerini büyük ölçüde turizme bağlamış, biçimlerini Ortaçağ'da almış liman kentleri olan Alanya Hisariçi Mahallesi, Antalya İçkale Mahallesi, Girne Tarihi Liman Mahallesi'nde turizmin çevresel etkilerini araştırmıştır. Turizmin çevresel etkileri; • topografya verileri, • kütle ve kütleleri oluşturan yüzeylerdeki değişimin incelenmesi, • işlevsel değişimin belirlenmesi, • iklim-ölçek ilişkilerinin incelenerek; insan, sokak, kütle ve su yüzeyi oranlarına dikkat çekilmesi, • yöre halkının ve işletme sahiplerinin turizme katılım şekilleri başlıklarını kapsamaktadır. Turizmin çevresel etkilerinin sınıflandırmasında H. Green - C. Hunter (1995) ve Funda Kerestecioğlu'nun (1999) oluşturduğu modelden yararlanılmıştır. Doğal yapı ve yapılı çevre; fiziksel verileri oluştururken; sosyal çevre; işletme sahiplerinin ve yöre halkının ekonomik aktiviteye -turizme- katılım şekillerinin sorgulanması başlıklarında gelişmiştir. Topografyasını ve liman olma halini büyük oranda koruyan, çeşitli dönemlere tanıklığını bina hafızaları ile yaşatan, su ile ilişkisini sürdürerek Ortaçağ'dan günümüze (ticari aktivite türü değişse bile) coğrafyasının sunduğu ayrıcalığını yaşanması gerekli bir tecrübe olarak sunmaya devam eden liman yerleşmeleri tüm fiziksel, sosyal verileri ile birer "kültürel mirasdır". Araştırma; varolan kültür miraslarını gelecek kuşaklara iletmek ilkesi ile yerleşmenin turizm açısından çekiciliğinin devamını sağlayacak bulgulara sahiptir. Bu çalışma Akdeniz'deki Ortaçağ limanlarının turizm amaçlı koruma kullanma dengesi hakkında yatırımcılara, işletmecilere, mimarlara, politikacılara ve yaşayanlara bilgi verecektir.
Anahtar Kelimeler:

kültürel miras, çevresel etki, topoğrafya, Antalya, arazi kullanımı

The Medievel Harbours Conserving Their Topographies in the Mediterranean and the Environmental Impacts of Tourism: Alanya Hisariçi District, Antalya İçkale District and Kyrenia Ancient Harbour District

This article ascertains the environmental impacts of tourism on three different Medieval harbour settlements; Alanya Hisariçi District, Antalya İçkaie District and Kyrenia Old Harbour District which are situated on distinctive topographies and currently based drastically on tourism in East Mediterranean. The investigations on the environmental impacts of tourism performed at the medieval harbour settlements mentioned above. Environmental impacts of tourism comprise the titles below; • topography, • analyzing the changes on the blocks and their facades, • determining the modifications on functions of plans, • investigating the climate and scale relations among the human, path, block, and water surface, • questioning the interest of the local community and the entrepreneur's participation in tourism. The classification of environmental impacts of tourism is drawn upon the model of H. Green - C. Hunter (1995) and Funda Kerestecioğlu (1999). While the natural and built environments are consisted as the physical data, social environment develops in the title as the question of the entrepreneurs and local communities' participation in tourism economy. . The harbour settlements which mostly conserve their topography, waterfront features, built heritage and their relations with water surface (although the trade function is retreated) since the Medieval Ages are the elements of "cultural heritage". The outcome of this research possesses the determinants which will provide the settlement's permanence of tourism and the principles in order to convey the existing cultural estate to future generations.
Keywords:

cultural heritage, environmental impact, topography, Antalya, land use,

PDF

___

  • [1] Donald Huhges, J., (2005) The Mediterranean: An Environmental History, ABC-CLIO Inc, California, p.248.
  • [2] Hudson, B. , (1996) Cities on the Shore, Pinter, London, p.21-37.
  • [3] Kılıç, A., (2001) "Kent Kıyılarının Dönüşümünde Endüstriyel Miras Kavramı: İstanbul İstinye Tersanesi", Türkiye'nin Kıyı ve Deinz Alanları III. Ulusal Konferansı 2001, Kıyı Alanları Yönetimi Milli Komitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara, ss.129-131.
  • (4) Hamamcıoğlu, C, (2005) "Kentlerin Suyolu Girişlerinde Geçmişten Günümüze Yaşanan Aşamalar ve Kentsel Tasarım", Planlama Dergisi, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, Ankara, s:2005/3, ss.104-114.
  • [5] Kuban, D., (2000) Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu, Yem Yayınları, İstanbul, s.149.
  • [6] Butler, R.W., (1980) The Concept of A Tourism Area Cycle of Evaluation: Implications for Management of Resources, The Canadian Geographer, p.16.
  • [7] Butler, R.W., (1991) Environmental Conservation, Tourism, Environment and Sustainable Development, vol.18, no.3, Switzerland, p.202.
  • [8] Butler, R.W., (2004) The Tourism Area Life Cycle in the Twenty-first Century, A. Lew, M. Holland, A. Williams, editors, A Companion to Tourism, Blackwell, Oxford, p.160.
  • [9] Coccössis, H., Parpairis, A., (1991) The Relation Between Historical/Cultural Environment and Tourist Development: Some Lessons of the Impact of Saturation in two Greek Case Studies, International Symposium on Architecture of Tourism in the Mediterranean-Policies-Planning-Design, Z. Yenen, F. Öztürk, vol.2, Erdini Basımevi, Istanbul, p.333.
  • [10] Eralp, Z., (1974) Turizmin Toplumsal Değişme Sosyal-Ekonomik Etkisi Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları:334, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, s.300.
  • [11] Holder, J.S., (1988) Pattern and Impact of Tourism on the Environment of the Carribean, Tourism Management, vol.9, no.2, p.120.
  • [12] Hunter, C, Green, H. (1995) Tourism and Environment - A Sustainable Relationship?, Routledge, London, p.45.
  • [13] Mathieson, A., Wall, G., (1982) Tourism: Economic, Physical and Social Impacts, Singapore, p.50.
  • [14] Milan, A., Pizzam, A., (1988) Annals of Tourism Research, Social Impacts of Tourism on Central Florida, v.15, no.4, p.200.
  • [15] Yenen, Z. (1992) "Impacts of Tourism on Cultural / Historical / Natural Environments -Policies for Soft Tourism", Architecture of Soft Tourism Seminar, 3-6 September, Trabzon, Turkey, Önder, D.E., Öztürk, F., ed., Proceedings Printed at The Yıldız University Faculty of Architecture Press, İstanbul.
  • [16] Sönmez, C, (1991) (ed.Z.Yenen ve tech. ed.F. Öztürk), "The Relationship Between Historical / Cultural / Physical Environments an Tourism Planning", International Symposium on Arvhitecture of Tourism in the Mediterranean ,Policies, Planning, Design, Yıldız Üniversitesi: İstanbul, p.234.
  • [17] Kerestecioğlu Öztürk, F.,2001, (ed.E.Özhan), "A Method for Preventing Environmental Impact of Tourism Development" MEDCOAST 01, Proceedings of the fifth International Conference on the Mediterranean Coastal Environment, 23-27 October 2001, Hammamet Tunisia, Middle East Technical University, Ankara, Turkey, Vol.1.p:315.
  • [18].Vallega, A., (1993) "Waterfronts Redevelopment: A Central Objective for Coastal Management", Waterfronts, Rinio Bruttomesso, editor, Cities on Water, Venice, p.25.
  • [19] Orbaşlı, A., (2Ö00) Tourists in Historic Towns: Urban Conservation and Heritage Management, London, E F&N Spon, p.123.
  • [20] Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2007) Turizm İstatistikleri, www.kultur.gov.tr
  • [21] Jansen-Verbeke, M., (1995) "Cultural Tourism: Resource and Visitor Management Issues", Planning For A Broader Europe, VIII th. AESOP Congress, (24-27 August'94), Proceedings, v.1, 1995, Yıldız Technical University, İstanbul, p.218.
  • [22] Bartuska, T.J., Young, G.L., editors, (1994) The Built Environment - A Creative Inquire into Design and Planning, Crisp Publications, Inc. California, p.36.
  • [23] Inskeep, E., (1991) Tourism Planning, Van Nostrand Reinhold, New York, pp. 340-374.
  • [24] Schaller, D.T., (1996) Indigenous Ecotourism and Sustainable Development: The Case of Rîo Blanco - Ecuador, Department of Geography University of Minnesota. http://www.eduweb.com/schaller/Section3RB'sprojec t.html.
  • [25] Öztürk, F., (2001) Turizm Mimarlığının Yarattığı Çevresel Etkilerin Değerlendirilmesi İçin Bir Yöntem, Doktora Tezi, Üniversite Yayın No:YTÜ.EN.DR-98.0386, YTÜ Basım-Yayın Merkezi, İstanbul, ss. 39-130.
  • [26] Jansen-Verbeke, M., (1995) "Cultural Tourism: Resource and Visitor Management Issues", Planning For A Broader Europe, VIII th. AESOP Congress, (24-27 August'94), Proceedings, v.1, 1995, Yıldız Technical University, İstanbul, p.214.
  • [27] Enön, Z., (1989) "Kent İçi Tarihi Sit Alanlarının Turistik Amaçlı Değerlendirilmesi", Türkiye'de Son On Yılda Turizm Yapıları Uygulamaları Sempozyumu, Z.Yenen ve F.Öztürk, ed., Yıldız Üniversitesi, Net-yapı:İstanbul, s.145.
  • [28] Lawson, F., (1993) "Turizm GelişmeshMücadele ve Fırsatlar Temel Esaslara Dayalı Bildiri", 2000 Yılına Doğru Turizm Mimarlığı Paneli, M. Korzay ve P.Akan, ed., Boğaziçi Üniversitesi-Yıldız Üniversitesi: İstanbul, s:8.
  • [29] Kerestecioğlu, F. , (2005) "Kıyılarımızda Turistlerin Eko-turizm Eğilimleri Var mı?, Tasarım Mimarlık İçmimarlık ve Peyzaj Mimarlığı Dergisi, sayı2005/3, Şan Qfset:İstanbul, s.65.
  • [30] Kerestecioğlu, F., (2006) "Kekova Çıralı Arasındaki Kıyı Mekanı - Turizm - Çok Küçük Ölçekli İşletmeler", Türkiye Kıyıları 06, Türkiye'nin Kıyı ve Deniz Alanları VI. Ulusal Konferansı, E. Özhan, ed., Muğla Üniversitesi, Kıyı Alanları Yönetimi Türkiye Milli Komitesi, c.1, s.307.
  • [31] Sancar, F., (1991) Turizm ve Çevre Sürdürülebilir Kalkınma ve Turizm: Özgün Değerlerin Korunması ve Geliştirilmesi, Turizm ve Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara, s.100.
  • [32] Yenen, Z., (1992) "Evaluation on the International Symposium on Architecture of Tourism in the Mediterranean From the Cultural Point of View", Conclusions Of UIA Mediterranean Conferences: Leisure Architecture in the Mediterranean Culture, 7-10 October'92, Palma de Mallorca Spain, pp. 32-35.
  • [33] Inskeep, E., (1991) Tourism Planning, Van Nostrand Reinhold, New York, p.58.
  • [34] Tekeli L, (1995), Habitat 2'nin (1996) Gündemini Oluşturan Temel Kavramların İrdelenmesi, yayınlanmamış metin, s.2.
  • [35] Le Corbusier, (2001) Bir Mimarlığa Doğru, çev.:Serpil Merzi, 2. Baskı, Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık, İstanbul, ss.48-58.
  • [36] Lefkoşa Şehir Planlama Dairesi, Girne Tarihi Liman Mahallesi, 1993.
  • [37] Kültür ve Turizm Bakanlığı, (1984) Alanya Kaleiçi'ndeki Tarihsel Dokunun Korunması ve Turizm Amaçlı Kullanımı, Turizm Planlama veYatırım Dairesi Başkalığı, Ankara, s.43.
  • [38] Oral, Ö., (1996) Antalya Kaleiçi'nde Hakkı Misistreli Evi ve Tekeli Evi Restorasyon Projeleri, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İTÜ, İstanbul, s.14.
  • [39] Sunar, A., (1991) Antalya Kaleiçi Yapılarının Günümüzdeki Durumu, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İTÜ, İstanbul, ss.9-10.
  • [40] Bektaş, C, (1992) Antalya, Özal Basımevi, Antalya, s.95.
  • [41] Sunar, A., (1991) Antalya Kaleiçi Yapılarının Günümüzdeki Durumu, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İTÜ, İstanbul, ss.11-13.
  • [42] Rızaoğlu,B., (1993) Yerel Açıdan Turizm Planlaması ve Geliştirilmesi, Turizm Yıllığı, Türkiye Kalkınma Bankası,s.142-158.
  • [43] WTO (World Tourism Organization), (1993) Sustainable Tourism Development: Guide for Local Planners, Madrid.
  • [44] World Conference, Sustainable Tourism, (1995) The World Charter on Sustainable Tourism, Spain.
  • [45] Earth-Summit, Agenda 21, (1992) A Blueprint for Action for Global Sustainable Development into the 21st. Century, United Nations, Brazil.
  • [46] Özel Çevre Koruma, 1992,sayı 4,RIO:7
  • [47] Alanya, Ticaret ve Sanayi Odası-ALTSO, (2001), Alanya Ekonomik Rapor 2000, Alanya, s.45.
Megaron-Cover
  • ISSN: 1305-5798
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: Kare Yayıncılık
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Aydınlatma Tasarımı Laboratuvarı

İPEK FİTOZ, Önder KÜÇÜKERKMAN, Aydın ESEN

Akdenizde Topoğrafyasını Koruyan Ortaçağ Limanları ve Turizmin Çevresel Etkileri: Alanya Hisariçi Mahallesi Antalya İçkale Mahallesi, Girne Tarihi Liman Mahallesi

CEMAL CENK HAMAMCIOĞLU, Funda KERESTECİOĞLU

Kitle Turizmi ve Ekolojik Turizmin Kavram, Mimari ve Çevresel Etkiler Bakımından Karşılaştırılması

PINAR KISA OVALI

Türkiye'de Konut Üretimine Yönelik Kaynak Oluşturma Model Yaklaşımları

RÜVEYDA KÖMÜRLÜ, Hakkı ÖNEL, Hakkı ÖNEL, Hakkı ÖNEL