Türkiye’de örtüaltı meyve yetiştiriciliği

Dünyada hızlı nüfus artışı ve iklim değişikliği nedeniyle yaşanan felaketler, insanların yeterli çeşit ve miktarda, güvenilir gıda maddelerine erişimini güçleştirmektedir. Türkiye coğrafi konumu nedeniyle dünyadaki birçok ülkeden şanslı olmasına rağmen, nüfus artışı, tarım alanlarının amaç dışı kullanımı, birim alandan alınan ürün miktarı ve kalitesinin yeterli olmaması gibi nedenlerle ülkemizde tarımsal üretimde verimlilik giderek azalmaktadır. İklim koşullarının kontrol altında tutulması ile yıl boyunca üretimin gerçekleştirilebildiği örtüaltı tarım teknikleri verimlilik ve karlılığı artıran en önemli uygulamalardan birisidir. Türkiye‟de yoğun olarak Akdeniz ve Ege Bölgelerinde gerçekleştirilen örtüaltı yetiştiricilikte sebze üretimi ilk sırayı almakta, bunu süs bitkileri ve meyve üretimi izlemektedir. Ülkemizde örtüaltı meyve yetiştiriciliğinin geçmişi çok eski olmamakla beraber, özellikle son on yıllık dönemde büyük bir gelişme göstermiştir. Örtüaltında muz ve çilek başta olmak üzere üzüm, kayısı, bazı bodur meyve türleri, subtropik ve tropikal meyveler yetiştirilmektedir. Türkiye‟nin coğrafi şartları, konumu ve bunların sonucu olarak da örtüaltı meyve yetiştiriciliğindeki yüksek potansiyeli göz önüne alındığında, gelecekte örtüaltı meyve üretiminin miktar ve çeşit açısından hızla artarak ihracatımızda önemli bir yer tutabileceği söylenebilir. Bu çalışmada, ülkemizde örtüaltı meyve yetiştiriciliğinin gelişimi, üretim alanları, dağılımı, yetiştirilen meyve türleri istatistiksel verilere dayanarak incelenmiş; gelecekte örtüaltı meyve üretiminde çeşit, miktar ve kalitenin arttırılmasına yönelik olarak önerilerde bulunulmuştur.

Protected fruit cultivation in Turkey

Rapid population growth and climate change make it difficult to access reliable foodstuffs in the world. Despite being lucky due to its geographical location, Turkey’s agricultural productivity is dwindling due to population growth, agricultural land use for their intended purposes, the product per unit area. One of the most important applications of protected production is that climatic conditions can be controlled year-around which would increase productivity and profitability. Vegetable production is followed by ornamental plants and fruit production in protected cultivation, which has shown a great improvement in the last decade mostly in the Mediterranean and Aegean regions of Turkey. Under the protected cultivation, mainly bananas and strawberries, apricot, subtropical and tropical fruits, and some dwarf type fruits are grown. Turkey’s geographical conditions, location, and high potential for protected fruit cultivation, greenhouse-grown fruit exports increased rapidly. In this study, development in protected cultivation of fruit, production areas, the distribution of fruit species grown were analyzed, and future perspective of fruit protected cultivation for variety, quantity and quality are discussed.

___

  • Akdeniz İhracatçı Birlikleri (2009) Dünya ve Türkiye Çilek Üretimi ve Ticareti. Araştırma Serisi 61, Antalya.
  • Alapınar F (1964) Anamur‟da ananas yetiştirme denemeleri. Ayrı baskı: Türk Bioloji Dergisi 14: 24–25.
  • Balcı Akova S (2002) Akdeniz Kıyılarında Coğrafi Araştırmalar. Çantay Kitabevi, İstanbul.
  • Demirkol A, Bayram S, Baktır İ (2004) Adaptation and performance of 15 avocado cultivars grown in Antalya province in southern Turkey. Acta Horticulturae 632: 45–52.
  • FAO (2011) Agriculture Statistics. Food and Agriculture Organizations Statistical Yearbook, Italy.
  • Kendirli B, Çakmak B (2007) Economics of cut flower production in greenhouses: Case study from Turkey. Agricultural Journal 2: 499– 502.
  • Kozak B (2003) Muz Yetiştiriciliği. Genişletilmiş 2. Baskı, Burcu Ofset, Ankara.
  • Küden A, Küden A, Bayazit S, Irmak B, Çömlekçioğlu S, Tümer MA (2007) Örtü altında sert çekirdekli meyve yetiştiriciliğinin erkencilik üzerine etkileri. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Erzurum, s. 702 – 706.
  • Pınar H, Türkay C, Denli N, Ünlü M, Bircan M (2011) Türkiye‟de muz üretim potansiyeli. GAP VI. Tarım Kongresi, Şanlıurfa, s.1–3.
  • Polat İ (2006) Akdeniz Bölgesi‟nde açık arazi ve örtüaltında bağcılık. Tarımın Sesi 12: 19–22.
  • Şahin G (2011) Türkiye‟de örtüaltı yetiştiriciliği. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Taşlıgil N (2010) Türkiye Ziraatının Problemleri, Çantay Kitabevi, İstanbul.
  • TÜİK (2011) Tarım istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr. Erişim 26 Ağustos 2011.
  • Tüzel Y, Özçelik A (2004) Recent trends and developments of the protected cultivation in Turkey. International Workshop: The Production in the Greenhouse after the Era of the Methyl Bromide, Comiso – İtalya, pp. 167 – 175.
Mediterranean Agricultural Sciences-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1988
  • Yayıncı: Akdeniz Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Türkiye’de yetiştirilen bazı yerel koyun ırklarında BMP-15 genindeki (FecXG, FecXI, FecXH, FecXB) mutasyonların araştırılması

T. KARSLI, E. ŞAHİN, B. Argun KARSLI, S. ALKAN, M. S. BALCIOĞLU

Tuz (NaCl) stresinin bazı silajlık sorgum (Sorghum bicolor) çeşitlerinin çimlenme ve erken fide gelişimi üzerine etkileri

K. AYDINŞAKİR, C. ERDURMUŞ, D. BÜYÜKTAŞ, S. ÇAKMAKCI

Bazı altıntop (Citrus paradisi) ve adak şadoklarda (Citrus maxima) genetik akrabalık ve farklılıklarının SSR markırlarıyla tanımlanması

İ. POLAT, E. TURGUTOĞLU

Japon Bıldırcını (Coturnix coturnix japonica) yumurtalarına uygulanan farklı çevirme sıklığının kuluçka sonuçlarına ve civciv çıkış ağırlığına etkileri

S. ALKAN, T. KARSLI, Hürriyet Sinem TUNA, H. S. TUNA, M. ALTAN, Murat Gökçe EREN, M. G. EREN, H. İ. YOLCU

Türkiye’de örtüaltı meyve yetiştiriciliği

G. ŞAHİN, B. KENDİRLİ

Kara pas (ug99), küresel bir tehdit olarak görülmektedir

M. AYDOĞDU, N. BOYRAZ

Antalya ve ilçelerinden toplanan Bemisia tabaci (Gennadius) (Hemiptera: Aleyrodidae) populasyonlarının Acetamiprid, Chlorpyrifos-ethyl ve Cypermethrin’e karşı duyarlılık düzeyleri

Ş. Ünal BAHŞİ, F. DAĞLI, C. İKTEN, H. GÖÇMEN

Yetiştirme ortamlarının Alnus orientalis fidanlarının büyüme özellikleri ve yaprak besin elementi içeriklerine etkileri

S. KÖSA, O. KARAGÜZEL

Tuzlu sulama suyunun farklı tekstürdeki toprakların verimlilikleri üzerine etkileri

D. S. ÜRAS, S. SÖNMEZ

Spektral yansıma değerlerinin yem bezelyesinde (Pisum sativum) fosfor düzeylerinin belirlenmesi amacıyla kullanımı

Y. ÖZYİĞİT, M. BİLGEN