TÜRKİYE’DE KESME ÇİÇEK ÜRETİM VE İHRACAT YAPISI

Kesme çiçek yetiştiriciliği, dünyada yeni olmasına karşın sürekli büyüyen bir faaliyettir. Dünya kesme çiçek üretim ve ihracatında Hollanda ve Kolombiya en önemli ülkeler olup dünya pazarının yarısından fazlasına sahiptir. Türkiye’de ise kesme çiçek üretimi ve ihracatı henüz gelişme aşamasındadır. Özellikle Antalya ili Türkiye kesme çiçek ihracatının önemli bir bölümünü gerçekleştirmektedir. Karanfil en fazla ihraç edilen kesme çiçek türüdür. Türk kesme çiçeğinin temel pazarı İngiltere’dir. Son yıllarda kuzey ülkeleri ile birlikte pazar genişlemeye başlamıştır. Türkiye’de doğrudan kesme çiçek üretiminin geliştirilmesine yönelik bir destekleme programı uygulanmamaktadır. Ancak 2001 yılından sonra uygulanmaya başlayan ihracata yönelik devlet yardımları ile tarım ürünleri ihracatına da destek sağlanmış ve bu kapsamda kesme çiçek ihraç eden firmalar ve üreticiler de bu teşvik amaçlı uygulamadan yararlanmaya başlamıştır. Çalışmada, dünyadaki gelişmeler ışığında Türkiye’nin kesme çiçek üretimi ve ticareti ile izlenen politikalar ve sözleşmeli yetiştiricilik modeli incelenmiştir. Araştırma kapsamındaki firmalar, “tarımsal ürünlere yönelik ihracat iadesi yardımları” kapsamında üreticilerle sözleşmeli yetiştiricilik yapmaktadırlar. İade kapsamında sözleşmeli yetiştiricilik yapan kesme çiçek üreticilerinin %85.3’ü ihracatçı firmalar ile yaptıkları yazılı sözleşmeden memnun olduklarını belirtmişlerdir. Ayrıca firmalar, üreticilerin de ihracata yönelik devlet yardımlarından yararlandırılmasının üretimi teşvik edeceği ve kaliteli ürün elde edilmesine de katkı sağlayacağı düşüncesindedirler. Bu duruma göre sözleşmeli yetiştiricilik modeli ve ihracat iade yardımlarının sektörün gelişmesine olumlu katkı yaptığı söylenebilir

Anahtar Kelimeler:

Kesme Çiçek Ticareti, Antalya, Sözleşmeli Yetiştiricilik, İhracat İade Yardımları

The Structure of Cut Flower Production and Export in Turkey

Despite the cut flower growing is a new sector, it is one of the continual enlarging sector in the world. The Netherlands and Colombia are the most significant countries in the worldwide cut flower export and import that they have more than the half of world market share. Cut flower production and export activities are newly developing in Turkey. Especially, big proportion of the cut flower export has realized in Antalya province in Turkey. Carnation is the most exported one among cut flower varieties. Target market is England for Turkish cut flower sector. In recent years, market has expanded with in the Nordic Countries. There is not any direct subsidy program applied for cut flower export development. However, after the year 2001 agricultural products exports are began to implemented by government export intencive program and in this context cut flower exporter firms and growers benefited from these programs. In this study, Turkish cut flower production, export and policies regarding with them and contractual growing production model are investigated by the world wide developments. Firms are making contractual agreement with the producers in the context of “incentive subsidy program for refund payment”. The percentage %85.3 of producers is satisfied with making contractual agreement in the scope of refund payment for exporter firms. Beside this, firms are supposed to be encourage production and contribute high quality production with the government subsidies. Therefore, it can be concluded that contractual growing model and refund export payment may contribute positively development of the sector.

Keywords:

Cut flower trade, Antalya, contract growing, export intensive program,

PDF

___

AİB, 1999. Antalya İhracatçılar Birliği Web Adresi. http://www.aib.org.tr.
AİB, 2003. Antalya İhracatçılar Birliği Web Adresi. http://www.aib.org.tr.
AİB, 2005. Antalya İhracatçılar Birliği Web Adresi. http://www.aib.org.tr.
Anonim, 2000-a. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Antalya Tarım İl Müdürlüğü 2000 Yılı Çalışma Raporu, Antalya.
Anonim, 2000-b. Exporting Cut Flowers and Foliage, EU Market Survey, CBI Profound, June, Holland.
Anonim, 2003-a. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Antalya Tarım İl Müdürlüğü Kayıtları. Antalya.
Barrett, J. and Neil, T.A., 1991. Floricultural Production Data Florida Ornamental Growers Association Inc. Newsletter July-August Vol.14, Nr.4, USA.
Brumfield, R., Özkan, B., Karagüzel, O., 1998. Contract Growing For The Export Oriented Cut Flower Industry In Turkey. Hortscience Vol.33 (3):530.
Candemir, M. 1998. Kesme Çiçek İhracat Sorunları ve Çözüm Önerileri. İzmir Ticaret Odası Yayınları Yayın No: 43, İzmir.
Ceylan, C. 1998. Sözleşmeli Tarımda Yayım Eğitimi ve Çiftçi Katılımı. Türkiye Ziraat Odaları Yayınları, Ankara.
DPT, 1996. Kesme Çiçekler Raporu (Süs Bitkileri Grubu). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Yayın No. DPT 2464- ÖİK:515, Ankara.
DPT, 2000. Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyonu, Süs Bitkileri Alt Komisyonu Kesme Çiçekler Raporu. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, ÖİK: 653, Ankara.
Groot, S.P., 1998. Floriculture Worldwide Trade and Consumption Patterns, World Conference on Horti Research, 17-22 June 1998, Roma.
Gürsan, K. ve Erkal, S, 1998. Dünyada ve Türkiye’de Süs Bitkileri Üretim ve Ticaretindeki Gelişmeler. I. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, 6-9 Ekim, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova.
İGEME, 2003. Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Web Adresi. http://www.igeme.org.tr.
İTO, 2001. I. Kesme Çiçekçilik Sempozyumu, İzmir Ticaret Odası Yayınları Yayın No: 101, Mayıs, İzmir.
Korut, A., 1990. Türkiye’de Kesme Çiçek Yetiştiriciliğinde Sorunlar ve Öneriler. Türkiye Ziraat Mühendisliği 3. Teknik Kongresi, Ankara.
Özkan, B. ve Karagüzel, O., 1997. Antalya'da Kesme Çiçek Üretiminin Mevcut Durumu. Derim Dergisi, 14 (2): 50-61 ss. Antalya.
Özkan, B. ve Karagüzel, O., 1999. Türkiye'de Dışsatıma Yönelik Kesme Çiçek Üretimi ve Sorunları. Hasad Dergisi, 14(164): 20-23 ss. Antalya.
Pertwee, J., 1998. The International Floriculture Quarterly Report March 1998. Volume: 6, Number: 4.
RG, 1995. 26 Ocak 2001 Gün ve 242999 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
RG, 2005. 15 Mart 2005 Gün ve 25756 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
Sayın, C., Ozkan, B., Karaguzel, O., Taşcıoglu, Y., 2002. Production, Marketing Of Cut Flowers And Policies Pursued In Turkey, Journal Of Agricultural Research, Tanta University, Special Issue Vol: 28 (3/11): 1020-1031. Egypt.
Sayın, C. 2003. Tarım Ürün Dış Ticaret Politikaları Yüksek Lisans Ders Notları. (Yayınlanmamış), Antalya.
Sayın, B. ve Sayın, C., 2004. Türkiye Süs Bitkileri Üretim ve Pazarlama Yapısının Avrupa Birliği’ne Uyumu Açısından Değerlendirilmesi. Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, 16-18 Eylül, Tokat.
Taşcıoğlu, Y., 2003. Antalya İlinde İhracata Yönelik Kesme Çiçek Üretimi ve İhracat Yapısının İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
Türkay, C., 2000. Kesme Çiçek Dış Pazar Araştırması. Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı Tarım Dairesi Yayınları, Ankara.
Yurdakul, O., 1989. Tarımsal Pazarlamaya Giriş. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:9, Adana.