İlker SÖNMEZ, Ahmet Şafak MALTAŞ, Hilal Şerife SARIKAYA, Adem DOĞAN, Mustafa KAPLAN

Tavuk gübresi uygulamalarının domates (Solanum lycopersicum L.) gelişimi ve verim üzerine etkilerinin belirlenmesi

Bu çalışma farklı tavuk gübresi dozlarının (0 kg da-1, 600 kg da-1, 1200 kg da-1) domates (Solanum lycopersicon cv. Tayfun F1) gelişimi ve verimi üzerine olan etkilerini belirlemek amacıyla sera koşullarında gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla domates meyvesinde gelişme (meyve çapı, meyve ağırlığı, meyve sayısı, pH, asitlik, sertlik, SÇKM: Suda çözünebilir kuru madde, vitamin C) ve verim değerleri ile bitki-meyve ve toprakta besin elementi konsantrasyonları (N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn, Cu) belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre domateste ortalama meyve ağırlığı ve verim değerlerinde 600 kg da-1 uygulaması en uygun doz olarak belirlenirken, meyve ve bitki besin elementi konsantrasyonlarında 1200 kg da-1 uygulaması daha iyi sonuçların elde edilmesini sağlamıştır. Toprakların makro besin içeriklerinde 600 kg da-1 uygulaması, mikro besin içeriklerinde ise 1200 kg da-1 uygulaması en yüksek değerlerin elde edildiği uygulamalar olarak belirlenirken, en düşük değerler kontrol uygulamalarından elde edilmiştir. Tavuk gübresi uygulamalarının temel kimyasal gübrelerle birlikte uygulanmasının verim ve kalite parametrelerinde önemli katkılar sağladığı görülmüş olup, bu çalışmada düşük doz olan 600 kg da-1 uygulamasının uzun süreli kullanımlarda toprak tuzluluğu problemi oluşumunda risk oluşturmayacağı ve ekonomik doz olarak değerlendirilebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Tavuk gübresi, Domates (Solanum lycopersicum L.), Organik gübre, Verim

Determination of the effects on tomato (Solanum lycopersicum L.) growth and yield of poultry manure application

This study was conducted to investigate the effects of different poultry manure application (0 kg da-1, 600 kg da-1, 1200 kg da-1) on growth and yield of tomatoes cultivation in greenhouse conditions. For this purpose, the values of growth (fruit diameter, fruit weight, number of fruit, pH, acidity, fruit firmness, total soluble solids, vitamin C), yield and the mineral concentrations of fruit-plant-soil (N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn, Cu) were determined. As a result of this study, the application of 1200 kg da-1 at fruit and plant nutrient concentrations ensures better results while the average fruit weight and yield values are determined as the most suitable dosage for application of 600 kg da-1. The application of 600 kg da-1 at soil macro nutrient concentrations has the best value while the soil micro nutrient contents are determined as the most suitable dosage for application of 1200 kg da-1 and the minimum values of mineral nutrient contents were obtained control application (0 kg da-1). It has been observed that the chicken manure application with basic chemical fertilizers provides significant contributions in yield and quality parameters and it is considered that the dose of 600 kg da-1 will not be a risk for soil salinization problem and can be evaluated as an economic dose over a long period of use

Keywords:

Poultry manure, Tomato (Solanum lycopersicum L.), Organic manure, Yield,

PDF

___

Abdollah F (2008) Organik ve konvansiyonel domates ürünlerinin ayırt edilme yöntemleri ve kalite farklarının incelenmesi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Adekiya AO, Ojeniyi SO (2002) Evaluation of tomato growth and soil properties under methods of seedling bed preparation in an alfisol in the rainforest zone of southwest Nigeria. Soil and Tillage Res. 64: 275-279.
Adekiya AO, Agbede TM (2009) Growth and yield of tomato (Lycopersicon Esculentum Mill) as influenced by poultry manure and NPK fertilizer. Emirates Journal of Food and Agriculture 21(1): 10-20.
Akalan İ (1987) Toprak Bilgisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1025, Ankara, s. 309.
Alagöz Z, Yılmaz E, Öktüren F (2006) Organik materyal ilavesinin bazı fiziksel ve kimyasal toprak özellikleri üzerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 19(2): 245-254.
Anonim (1988) Meyve, sebze ve mamulleri-nitrit ve nitrat tayini-moleküler absorpsiyon spektrofotometrik metot. Türk Standardı, ICS 67.080, TS 6183/Aralık 1988.
Bellitürk K (2016) Sürdürülebilir Tarımsal Üretimde Katı Atık Yönetimi İçin Vermikompost Teknolojisi. Çukurova Tarım ve Gıda Bil. Dergisi 31(3): 1-5, Adana.
Bender D, Erdal İ, Dengiz O, Gürbüz M ve Tarakçıoğlu C (1998) Farklı Organik Materyallerin Killi Bir Toprağın Bazı Fiziksel Özellikleri Üzerine Etkileri. International Symposium On Arid Region Soil. International Agrohydrology Research And Training Center, Menemen, İzmir, s. 506-510.
Black CA (1957) Soil-plant relationships. John Wiley and Sons, Inc., New York.
Black CA (1965) Methods of Soil Analysis Part 2, Amer. Society of Agronomy Inc., Publisher Madisson, Wilconsin, U.S.A., pp. 1372-1376.
Bouyoucos GJ (1955) A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of the soils. Agronomy Journal 4(9): 434.
Brohi AR, Karaman MR, Aktaş A (1995) Residual effect of some organic fertilizers on dry matter yield and NP content of maize crop grown on a calcareous and non-calcareous soil. Sil Fertility and Fertilizer Managemen 9th International Symposium of CIEC, 25-30 Sept. 1995, Kuşadası, Turkey.
Cemeroğlu B, Yemencioğlu A ve Özhan M (2007) Gıda analizleri kitabı. Bizim Grup Basımevi, s. 45-84, Ankara.
Ceyhan Ş, Yoldaş F, Mordoğan N, Çakıcı H (2000) Domates yetiştiriciliğinde farklı hayvansal gübrelerin verim ve kaliteye etkisi. II. Sebze Tarımı Sempozyumu, 11- 13 Eylül, Isparta, s. 51-55.
Demir H (2002) Bazı sebze türlerinin organik tarım yöntemleri ile yetiştirilmesi, verim ve kalite analizlerinin yapılması üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
Doğan A, Selcuk N, Erkan M (2016) Comparison of pesticide-free and conventional production systems onpostharvest quality and nutritional parameters of peppers in differentstorage conditions. Scientia Horticulturae 207: 104-116.
Doğan A, Kurubaş MS, Erkan M (2017) Farklı dozlarda 1-Metilsiklopropen (1-MCP) uygulamalarının ‘Hass’ avokado çeşidinin depolanması üzerine etkileri. Mediterranean Agricultural Sciences 30(2): 71-78.
Duyar H (2007) Yeşil gübrelemenin serada organik sebze üretimine etkileri. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Evliya H (1964) Kültür bitkilerinin beslenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Sayı: 10, Ankara.
Ewulo BS, Ojeniyi SO, Akanni DA (2008) Effect of poultry manure on selected soil physical and chemical properties, growth, yield and nutrient status of tomato. African Journal of Agricultural Research 3(9): 612-616.
Gamliel A, Stapleton JJ (1993) Effect of chicken compost or ammonium phosphate and solarization on pathogen control, rizosphere microorganisms, and lettuce growth. Plant Disease 77(9): 886-891.
Güler S (2004) Tavuk gübresi ve inorganik gübre uygulamasının domateste verim, kalite ve yaprağın besin element içeriği üzerine etkileri. Derim 21(1): 21-29.
Güneş A (2007) Alüviyal materyaller üzerinde oluşan topraklarda yetiştirilen mısır bitkisinin verim ve besin içeriği üzerine organik ve mineral gübre uygulamalarının etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Haynes RJ, Naidu R (1998) Influence of lime, fertilizer and manure application on soil organic matter content and soil physical conditions: A review. Nutrient Cycling in Agroecosystem 51: 123-137.
Jackson ML (1967) Soil chemical analysis. Prentice Hall of India Private Limited, New Delhi.
Kacar B (1972) Bitki ve toprağın kimyasal analizleri. II. Bitki Analizleri, A.Ü. Ziraat Fak. Yayınları: 453, Ankara.
Kacar B, Katkat V (2007) Bitki besleme. Nobel Yayınları, ISBN: 9789515918345.
Kacar B, İnal A (2008) Bitki analizleri. Nobel Yayınları, s. 1241.
Kaplan M, Sönmez S, Polat E, Demir H ve Sönmez İ (2006) Kan unu ve tavuk gübresi uygulamalarının toprak özellikleri üzerine etkisi, Türkiye III. Organik Tarım Sempozyumu, 1-4 Kasım, Yalova, s. 533-541.
Kocabaş I, Sönmez İ, Kalkan H, Kaplan M (2007) The effects of different organic manure applications on essential oil ratio and nutrient contents of sage (Salvia fructicosa Mill.) Akdeniz Univ. Journal of the Faculty of Agriculture 20(1): 105-110.
Lindsay WL, Norvell WA (1978) Development of a DTPA soil test for Zinc, Iron, Manganese and Copper. Soil Science Society of America Journal 42(3): 421-428. Madisson, Wilconsin, USA, 1372-1376.
Masarirambi MT, Hlawe MM, Oseni OT, Sibiya TE (2010) Effects of organic fertilizers on growth, yield, quality and sensory evaluation of red lettuce (Lactuca sativa L.) ‘VenezaRoxa’. Agriculture and Biology Journal of North America 1(6): 1319-1324.
McGuire RG (1992) Reporting of objective colour measurements. HortScience 27: 1254 1255.
Mehdizadeh M, Darbandi EI, Naseri-Rad H, Tobeh A (2013) Growth and yield of tomato (Lycopersicon esculentum Mill.)as influenced by different organic fertilizers. International Journal of Agronomy and Plant Production 4(4): 734-738.
Moreira MA, Dos Santos CAP, Lucas AAT, Bianchini FG, De Souza IM, Viegas PRA (2014) Lettuce production according to different sources of organic matter and soil cover. Agricultural Sciences 5: 99-105.
Morlat R, Chaussod R (2008) Long-term additions of organic amendments in a loire valley vineyard. I. Effects on Properties of a Calcareous Sandy Soil. American Journal of Enology& Viticulture 59(4): 353-363.
Ogbadu GH, Easmon J (1989) Influence of inorganic and organic fertilizers on the chemical composition of three Department of Biochemistry, eggplant cultivars. Ahmadu Bello University, Zaira, Nigeria.
Olsen SR, Sommers EL (1982) Phosporus soluble in sodium bicarbonate, methods of soil analysis, part 2, Chemical and Microbiological Properties. Edit: A.L. Page, P.H. Miller, D.R. Keeney, 404-430.
Önal MK, Topçuoğlu B, Arı N (2003) Toprağa uygulanan kentsel arıtma çamurunun domates bitkisine etkisi* 2. gelişme ve meyve özellikleri ile meyvede mineral içerikleri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 16(1): 97-106.
Rynk R (1992) On farm composting handbook (NRAES-54) Northeast Regional Agricultural Engineering Service. Ithaca, New York. pp. 186. Shirani H, Hajabbasi MA, Afyuni M and Hemmat A (2002) Effects of farmyard manure and tillage systems on soil physical properties and corn yield in central Iran. Soil and Tillage Research 68: 101-108.
Smith JH and Peterson JR (1982) Recycling of nitrogen through land application of agricultural, food, processing, and municipal wastes. In: Nitrogen in Agricultural Soils (Ed. F. J. Stevenson), 791-831.
Soil Survey Staff (1951) Soil survey manuel. Agricultural Research Administration, U.S Depth. Agriculture, Handbook No: 18, pp. 340-377.
Soltanpour PN, Workman SM (1981) Use of inductively-coupled plasma spectroscopy for the simultaneous determination of macro and micro nutrients in NH4HCO3-DTPA extracts of soils. In Barnes R.M. (ed). Developments in Atomic Plasma Analysis, USA, pp. 673-680.
Sönmez İ, Kaplan M (2011) The Effects of Some Agricultural Wastes Composts on Carnation Cultivation. African Journal of Agricultural Research 6(16): 3936-3942.
Steiner C, Teixeria WG, Lehmann J, Nehls T, De Macedo JLV, Blum WEH, Zech W (2007) Long term effects of manure, charcoal and mineral fertilization on crop production and fertility on a highly weathered Central Amazonian upland soil. Plant and Soil 291(1-2): 275-290.
Şahin G. (2013) Organik Zeytin Yetiştiriciliğinde Farklı Gübre Dozlarının Toprak Özellikleri, Yaprak Besin Elementi içeriği ve Yağ kalitesi Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
Tavalı İE, Uz İ, Orman Ş (2014) Vermikompost ve tavuk gübresinin yazlık kabağın (Cucurbita pepo L. cv. Sakız) verim ve kalitesi ile toprağın bazı kimyasal özellikleri üzerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 27(2): 119-124.
Topçuoğlu B, Önal MK, Arı N (2001) Toprağa kentsel katı atık kompostu ve kentsel atıksu arıtma çamuru uygulamalarının sera domatesinde kuru madde miktarı ve bazı bitki besin içerikleri üzerine etkisi. GAP II. Tarım Kongresi, 24- 26 Ekim, Şanlıurfa.
Yılmaz E, Alagöz Z (2010) Effects of short-term amendments of farmyard manure on some soil properties in the Mediterranean Region-Turkey, Journal of Food Agriculture&Environment 8: 859-862.
Yurtsever N (1984) Deneysel istatistik metotları. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, No: 56, Ankara.