Süt toplama merkezlerinin, sokak sütçülüğünü önlemedeki rollerinin belirlenmesi: Antalya ili örneği

İnsan beslenmesi için önemi tartışılmaz olan sütün çabuk bozulan bir yapıya sahip olması nedeniyle üretiminden tüketimine kadar geçen aşamada uygun koşullar altında muhafaza edilmesi gerekmektedir. Ayrıca süt, hijyen koşulları nedeniyle pazarlama kanalları bakımından da diğer ürün piyasalarından farklılıklar göstermektedir. Türkiye’de süt ve süt ürünleri pazarlamasının arz tarafında; küçük aile işletmeleri, süt toplama merkezleri (kooperatiflere, mandıra veya fabrikalara ait), birlikler ve özel sektör (fabrika, mandıra) yer almaktadır. Son yıllarda sayıları giderek artan süt toplama merkezleri, üretici ile süt işleyen işletmeler arasında bir köprü görevi görmekte ve sütün modern işleme tesislerine taşınmasında önemli rol üstlenmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de gıda güvenliğine dayalı bir süt piyasasının oluşturulmasına katkı sağlanması ve Antalya ilindeki süt toplama merkezlerinin; gıda güvenliğini sağlama, sokak sütçülüğünü önleme ve çiğ süt pazarlamadaki rollerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın ana materyalini, belirtilen hedef kitleden yüz yüze anket görüşmesi yoluyla elde edilmiş birincil veriler oluşturmuştur. Çalışmada Antalya ilindeki toplam sayısı 54 olan süt toplama merkezlerinin tamamı ile görüşülmüştür. Araştırmada; modern süt merkezlerinin teşvik edilmesi, süt üretici gelirinde devamlılığın sağlanması, pazarlamada üretici rekabet gücünün arttırılması, üretici örgütlenmesinin teşvik edilmesi, çiğ süt pazarlama zincirinin kayıt altına alınarak izlenmesi, denetim ve kontrolünün sağlanması yoluyla sokak sütçülüğünün önlenmesi bulguları öne çıkmıştır. Tüketici sağlığının korunması amacıyla belirtilen süt politikası önlemleri üzerinde önemle durulmalıdır. Özellikle süt toplama merkezleri, sokak sütçülerine göre daha rekabetçi ve üretici tarafından da daha fazla tercih edilebilir bir konuma getirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Çiğ süt pazarlaması, Süt toplama merkezleri, Sokak sütçülüğü, Antalya

Evaluating the roles of milk collecting facilities against milk roundsman system

The fact that, the milk, a vital nutrient for human, goes bad easily-, should be preserved under highly strict health circumstances during the period of production and consumption stage. In addition, the milk shows many differences from other market products in a marketing manner because of its highly hygienic state. In the supply side of milk and the other dairy products marketing structure in Turkey, small family companies, milk collecting centers (belonging to cooperatives, dairy farms and factories), unions and private sectors (factories, dairy farms) take place. Rapidly increasing milk collecting centers plays a very important role in the process of linking milk to the modern facilities and taking over the control for being a bridge between the producer and raw milk processing companies. This study aimed to help the creation of a milk market, based on food safety and assigning a role to the milk collecting centers, to determine the role of milk rounds man system and providing food safety in Antalya raw milk market. The primary data gathered by -face to face- interviews consists of the main material of this research. In the research, interviews were made with milk collecting centers that count 54 at total in Antalya province. Promoting the modern milk facilities, enabling a continuing milk producer income, increasing the competitive power of production, inciting organizing of the producers, gaining control over and observing the raw milk marketing by registering it, thus enabling to prevent milk rounds man system, was highlighted in the study. Milk policy precautions should be developed for serving the customers more healthy milk and dairy products. Especially, seeking an alternative solution efforts for how the facilities can be turned into a more competitive and preferable state than the milk rounds man, is needed.

Keywords:

Raw milk marketing, Milk collecting centers, Milk roundsman system, Antalya,

PDF

___

Ataman P (2007) Ülkemizde gıda güvenliği. Süt Dünyası Dergisi, Sayı 6.
Bülbül M, Turan A, Albayrak M, Sayın C (1998) Hayvansal üretimde üretici örgütlenmesi (kooperatif ve şirketler). TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Hayvansal Üretimi artırmada Yeni Yaklaşımlar Sempozyumu, Ziraat Bankası Yayınları 34, 7-9 Ocak 1998, Ankara.
FAO (2007) FAOSTAT Statistical Database Archieve, Livestock Primary. http://faostat.fao.org/site/412/default.aspx. Erişim Tarihi: 19.03.2010.
FAO (2009) FAOSTAT Statistical Database Archieve, Livestock Primary. http://faostat.fao.org/site/412/default.aspx. Accessed 19 March 2010.
Gönç S, Oysun G, Ergüllü E (1993) Süt üretiminde sorunlar ve destekleme politikaları. Türkiye 5. Sütçülük Kongresi, Ankara.
Sayın C (1998) Türkiye’de hayvancılığa yönelik destekleme ve dış ticaret politikalarının ülke hayvancılığına etkileri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sayın C (2003) Türkiye’de Tarımsal Destekleme Politikaları Reform Arayışları, IMF, GATT ve AB Yansımaları. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yayınları, Ankara.
Sayın C, Mencet MN, Karaman S (2007a) The impact assessment on milk iIncentive policies in Turkey: Antalya province case, European Association of Agricultural Economists 104th Seminar http://purl.umn.edu/7793. Accessed 1 April 2010. Sayın ve ark. /Akdeniz Univ. Ziraat Fak. Derg. (2010) 23(2): 117-125 © Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi 125
Sayın C, Mencet MN, Taşcıoğlu Y (2007b) Süt pazarlama ve dağıtım yapısında kooperatiflerin rolü ve önemi: Antalya ili örneği. I. Ulusal Kooperatifçilik Sempozyumu, Gazi Üniversitesi Kooperatifçilik Araştırma ve Uygulama Merkezi (KOOP-MER), 25-26 Mayıs 2007, Ankara.
Sayın C, Taşcıoğlu Y, Mencet MN (2008) Süt Toplama Merkezlerinin, Gıda Güvenliğini Sağlama ve Sokak Sütçülüğünü Önlemedeki Rollerinin Belirlenmesi: Antalya İli Örneği, TÜBİTAK 106 O 011 no’lu Hızlı Destek Projesi, Ankara.
Tan S, Ertürk YE (2002) Peynir. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Bakış Sayı 1, Nüsha 11.
TKB (2006a) Ortak Piyasa Düzenleri Alt Çalışma Grup Raporları”, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Bakanlığı, Ankara.
TKB (2006b) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Antalya İl Müdürlüğü Kayıtları, Antalya.
TÜİK (2009) T. C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu web sayfası, Veritabanları, Ankara. (http://www.tuik.gov.tr/jsp/duyuru/upload/ vt/ vt.htm). Erişim 3 Ağustos 2009.
TÜİK (2010) T. C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu web sayfası, Veritabanları, Ankara. (http://www.tuik.gov.tr/jsp/duyuru/upload/ vt/vt.htm). Erişim 7 Temmuz 2010.