Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Tritikale Hat/Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi

Isparta ekolojik koşullarında iki yıl süreyle yürütülen bu çalışmada, 31 tritikale genotipi (CIMMYT kaynaklı 30 hat/çeşit ile Tatlıcak 97 çeşidi), 1 ekmeklik (Kutluk-94), 1 makarnalık (Kunduru 1149) buğday çeşidi ve Tokak 137/37 arpa çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Araştırma; tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak, 1,2 x 8 m boyutlarındaki parsellere 20 cm sıra aralığında, m2’ye 475-500 tohum gelecek şekilde parsel ekim mibzeri ile ekilmiştir. Araştırmada, iki yıllık ortalama sonuçlara göre; bitki boyu, başak uzunluğu, başakçık sayısı, başakta tane ağırlığı, metrekarede başak sayısı, biyolojik verim, tane verimi, hasat indeksi, protein oranı, 1000 tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı yönünden genotip ve çeşitler arasında önemli farklılıklar belirlenmiştir. Tritikale hatlarında tane verimi 229,5 -357,1 kg/da, protein oranı % 10,3-12,7 arasında değişmiş olup, verim ve kalite yönünden 4, 5, 7, 12, 20, 21, 23, 26, 27, 28, 29, 43, 61 ve 68 nolu tritikale hatlarının kontrol çeşitlerini geçtiği belirlenmiştir. Isparta koşullarında buğday ve arpadan ekonomik seviyede verimin alınamadığı yörelerde tritikalenin yetiştirilmesi daha uygun olacaktır

Anahtar Kelimeler:

Tritikale, Buğday, Arpa, Verim , Verim Öğeleri

Determination of Yield and Yield Components in Some Triticale Lines/Genotypes under Isparta Ecological Condition

In this trial which was conducted for (2002-2004) under Isparta ecological conditions, 31 triticale genotypes (CIMMYT source 30 line/cultivar and Tatlıcak 97 cultivar), 1 cultivar of bread wheat, 1 cultivar of durum wheat and cultivar of Tokak 137/37 were used. This research was conducted in randomized complete blocks desing with three replications. Plots’ length was 8 m and width was 1.2 m. Spacing between the rows were 20 cm and 475-500 seeds were planted with drills for per square meter. In this research, according to mean results for 2 years; significant differences were obtained among genotyp and cultivar in with regard to plant height, spikelets number, grain number per spike, spike number per square meter, total yield, grain yield, harvest index, protein ratio, thousand kernel weight, test weight. It was found in this research that grain yield and protein ratio were 229.5-357.1 kg/da and 10.3-12.7%, respectively. With regard to yield and quality 4, 5, 7, 12, 20, 21, 23, 26, 27, 28, 29, 43, 61 and 68 numbered ones of triticale lines were highest than control cultivars. Triticale can be sown in Isparta conditions in which there were no economically yield from wheat and barley.

Keywords:

Triticale, wheat, barley, yield, yield components,

PDF

___

Akgül, M. ve Başayiğit, L., 2005. Süleyman Demirel Üniversitesi çiftlik arazisinin detaylı toprak etüdü ve haritalaması. SDÜ Fen Bilimleri Enst. Derg. 9 (3), 54-63.
Akgün, I., 2006. Aneuploidy, germination rate and seed shriveling in 6x-tritikales (x triticosecale wittmack). Yayınlanmamış.
Akgün, İ., Tosun, M. ve Sağsöz, S., 1997a. Erzurum ekolojik koşullarında bazı tritikale hat ve çeşitlerinin verim ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Derg.,28(1), 103-119.
Akgün, İ., Tosun, M. ve Sağsöz, S., 1997 b. Heksaploid tritikalede verim ve verim unsurlarının path analizi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kong., 22-25 Eylül 1997, Samsun, s 564-568.
Anonim, 2000., T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), Ankara.
Anonymous, 1976., Today, wheat x rye= Tritikale. CIMMYT, 5: 15 pp. Mexico.
Behl, R.K., Taneja, S. and Dhindsa, K.S., 1984. Grain quality attributes of some hexaploid tritikale lines. Wheat ınformation Service, Kihara Inst. For Biological Research Yokohama, Japan, No: 58 pp 25-27.
Demir, İ., Aydın, N., ve Korkut, K. Z., 1981. İleri tritikale hatlarının bazı agronomik özellikleri üzerine araştırmalar. Ege Üniv. Zir. Fak. Derg., 18:227-238.
Dodge, B.S., 1989. Food and Feed Uses. In; Tritikale- Apromising addition to the world’s cereal grains. National Academy Pres, Washington, D.C., pp 42-52.
Gebre-Mariam, H. and Larter, E.N., 1979. Effect of plants density on yield, yield components and quality in tritikale and Glenlea wheat. Can.J. Plant Sci., 59:679-683.
Genç, İ., Ülger, A. C., Yağbasanlar, T., Kırtok, Y., ve Topal, N., 1988. Çukurova koşullarında tritikale, buğday ve arpanın verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Çukurova Üniv. Zir .Fak. Derg., 3: 1-13.
Genç, İ., Yağbasanlar, T., Ülger, A.C. ve Kırtok, Y., 1987. Çukurova koşullarında tritikalenin, verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma Türkiye Tahıl Simpozyumu 6-9 Ekim 1987. Bursa. Tarım ve Ormancılık Araş.Grubu. 103-114.
Kochetova, A., Levitskii, A. and Federova, T., 1987. Tritikale. Nutr. Abst. 57(3) 936 p.124.
Löffler, C., M., Rauch, T. L., Busch, R. H., 1985. Grain and plant protein relationships in hard red spring wheat. Crop. Sci., 25: 521-524.
Martin, C. A., and Maurer, O. R., 1974. Introduction, adaptation and selection of tritikale at Apodaca, Nueve Leon. Field Crops Abst. 17: 6102.
Sencar, Ö., Gökmen, S., Sakin, M.A. ve Aslan, İ., 1997. Tokat Artova koşularında Tritikale, Buğday, ve Çavdarın verim ve verim unsurları üzerinde bir araştırma. Türkiye II. Tarşla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, s 113- 117, Samsun.
Sing, H.B. and Sethi, G.S., 1974. Path and regression analysis in tritikale. Plant Sci., 6:10-16.
Tosun, M., Akgün, İ., Sağsöz, S. ve Taşpınar, M., 2000. Yazlık ekilen tritikale genotiplerinde verim ve verim ögelerinin belirlenmesi. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Derg., 31 (1) 1-10..
Tosun, M., Haliloğlu, K., Taşpınar, S.M. ve Sağsöz, S., 2003. Test weight, kernel shrivelling, and aneuploidy frequency in tritikale. New Zealand J. Agricultural Research, 46:27-30.
Tuah, A. K., Lufadeju, E., Orskov, E. R. and Blackett, G. A., 1986. Rumen degradation of straw 1. Untreated and ammonia- treated barley, oat and wheat straw varieties and tritikale straw. Anim. Prod. 43: 261-269.
Varughese, G., Barker, T. and Isaari, E., 1987. Tritikale. CIMMYT, Mexico. p.32.
Yağbasanlar, T., Ülger, A.C. ve Genç, İ., 1989. Çukurova koşullarında bazı tritikale (x Triticosecale Wittmack) hatlarının uyum yetenekleri üzerinde bir araştırma. Çukurova Üni. Zir. Fak. Der., 4:83-90.
Yağbasanlar, T., Çölkesen, M. ve Genç, İ., 1990. Çukurova ve Şanlıurfa koşullarında bazı tritikale hatlarının verim ve verim unsurları üzerinde bir araştırma. Çukurova Üni. Zir. Fak. Der., 5(2):125-140.
Zobell, D.R., Groonewar-Dene, L.A. and Engsrom, D.F., 1990. Potential of tritikale as a feed for finishing heifers. Can. J. Anim. Sci., 70: 325- 328.