Bu çalışmada, 52 adet Türk orijinli yerel susam (Sesamum indicum L.) çeşitlerinin genetik farklılığı, agro-morfolojik özelliklere dayanarak çok değişkenli analiz ile tahmin edilmiştir. Populasyonlar çiçeklenme zamanı, dallanma, yaprak koltuğundaki kapsül sayısı, kapsüldeki karpel sayısı, tohum kabuğu rengi, kapsül tüylülüğü, kapsül dizilişi, ilk kapsül yüksekliği, bitki boyu, kapsüldeki tohum sayısı, ana saptaki tohum sayısı, tüm bitkideki kapsül sayısı ve 100 tane ağırlığı kullanılarak değerlendirilmiştir. Bu veri seti toplam varyansın % 79 ‘unun açıklandığı 6 temel bileşen (PC) skoruna dönüştürülmüştür. Kalan 6 PC skoru, hierarşikıl kümeleme analizinde (Ward’sın minimum varyans metodu) veri olarak kullanılmıştır. Populasyonlar benzerlik düzeylerine göre 4 ana grupta kümelenmiştir. Kümeleme analizinde, Güney, Güneydoğu ve Batı bölgelerine ait populasyonların pekçoğu adapte oldukları bölgelerin dışında kümelenme göstermişlerdir. Bununla birlikte Kuzeybatı (Trakya) bölgesi populasyonları coğrafik orjinlerine göre bir dağılım göstermişlerdir. Bu çalışma Türk susam populasyonlarının genetik yapısı hakkında ıslahcıya bilgi vererek bitki islahında ebeveny seçiminde kullanabilmesi için yardımcı olabilir.

In this study, genetic diversity for agro-morphological traits in 52 landraces of sesame (Sesamum indicum L.) originated from Turkey was estimated through multivariate analysis. Populations evaluated for time to flowering, branching, capsule number per axil, carpel number per capsule, seed coat colour, capsule pubescence, capsule order, plant height to first capsule, plant height, number of seeds per capsule, number of capsules on main stem, total number of capsules per plant and 100 seed weight. This data set was reduced to 6 significant principle components (PCs) that cumulatively explained 79% of the variance. The 6 retained PC scores were used as input for hierarchical cluster analysis (Ward’s minumum variance). The populations were clustered in 4 different major groups according to their similarity levels. In cluster analysis most of the populations of the South, Southeast and West regions tended to cluster as outliers outside their region of adaptation. However, the distribution of Nortwest region populations was according to their geographic origin. This study can help breeders better understand the genetic structure of Turkish sesame populations which can be used for parental selection.