Atık mantar kompostunun domates fidelerinin gelişimi ve besin içerikleri üzerine olan etkilerinin belirlenmesi

Bu çalışma farklı yetiştirme ortamlarında atık mantar kompostu kullanımının domates (Solanum lycopersicon cv. Sedef F1) fidesi gelişimi ve besin içeriğine etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla taze ve bekletilmiş atık mantar kompostu, torf ve perlit kullanılarak fidelerde gelişim parametreleri ile besin kapsamları incelenmiştir. Fide gelişim parametreleri olarak tohumların çimlenme yüzdeleri, fidelerin gövde çapları, gerçek yaprak sayıları, boy uzunlukları ve yaş ağırlıkları, besin içeriği bakımından ise N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn ve Cu içerikleri belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre yetiştirme ortamlarının fide gelişimi üzerine etkileri çimlenme yüzdesi hariç tüm parametrelerde istatistiksel olarak önemli bulunmuş, fide gelişimi üzerine bekletilmiş atık mantar kompostu uygulamaları (% 100 BMK ve % 30 Perlit + % 70 BMK) etkili olurken, besin elementi içeriklerinde taze atık mantar kompostu uygulamaları (% 100 TAMK ve % 30 Perlit + % 70 TAMK) daha etkili olmuştur. Çalışma sonunda atık mantar kompostu uygulamalarının torfa alternatif olabileceği belirlenmiş, özellikle taze kompostların yüksek tuz içeriklerinden dolayı olası risklerinden kurtulmak için bekletilmelerinin gerektiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Fide gelişimi, Atık mantar kompostu, Domates, Çimlenme

Determination of the effects on growth and nutrient content of tomato seedlings of spent mushroom compost

In this study, the effects of spent mushroom compost utilization with the mixture of different growing media on the seedling quality and nutrient contents of tomatoes (Solanum lycopersicon cv. Sedef F1) were determined. For this purpose, fresh and aged spent mushroom compost, turf and perlite were used and the seedlings of growth parameters and nutrient contents were investigated. Effects of these substances on the seed germination, seedling height, stem diameter, leaf number, seedling fresh weight and N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn and Cu contents were studied. As a result of this study, the effects of growing media on the seedling growth were found to be significant except for germination percentage, while the aged spent mushroom compost applications (100% ASMC and 30% Perlite + 70% ASMC) on seedling growth were effective, fresh spent mushroom compost applications (100% FSMC and 30% Perlite + 70% FSMC) on nutrient contents were more effective. Consequently, it was determined that spent mushroom compost mixtures could be used as alternative media instead of turf and spent mushroom composts should be kept for a long time for get rid of potential risks because of the high salt contents of fresh composts.

Keywords:

Seedling growth, Spent mushroom compost, Tomatoes, Germination,

PDF

___

Abak K, Yanmaz R, İlbay ME (1992) Kullanılmış Mantar Kompostunun Sera Biber Yetiştiriciliğinde Kullanılması. Türkiye I Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi Cilt II, İzmir, s. 367-370.
Anonim (2016a) Sebze fidesi yetiştiriciliği. http://www.tarimkutuphanesi.com/SEBZE_FIDESI_YETISTIRICILIGI_00437.html. Erişim. 14 Mart 2015.
Anonim (2016b) Sebze Yetiştiriciliğinde Fide Kullanmak Neden Önemlidir? http://www.etarim.net/bilgi-bankasi/bahce-bitkileri-notlari/sebze-yetistiriciliginde-fide-kullanmak-neden-onemlidir. Erişim: 17 Şubat 2015.
Anonymous (1978) Torf für Gartenbau und Landwirtschaft (DIN11542 Standarts).
Benito M, Masaguer A, De Antonio R, Moliner A (2005) Use of Pruning Waste Compost as a Component in Soilless Growing Media. Bioresource Technology 96: 597–603.
Birben H, Çaycı G, Kütük C (1999) Atık Mantar Kompostunun Begonya (Begonia semperflorens) Bitkisinin Gelişimi Üzerine Etkisi. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Ankara, s. 187-191.
Çiçek N, Kütük C, Arıcı Y, Bilgili BC (2012) Krizantem (Chrysanthemum morifolium)’in Gelişim Parametreleri Üzerine Farklı Atık Mantar Kompostu ile Hazırlanan Değişik Yetiştirme Ortamlarının Etkisi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 5(2): 68-75.
Demir H, Polat E, Sönmez I, Yilmaz E (2010) Effects of Different Growing Media on Seedling Quality and Nutrient Contents in Pepper (Capsicum annuum L. var longum cv. Super Umut F1). Journal of Food, Agriculture & Environment 8(3&4): 894-897.
Dura S, Sakınç Z, Günay A (2000) Kullanılmış mantar kompostunun fide yetiştiriciliğinde kullanım olanakları üzerine bir araştırma. Türkiye VI. Yemeklik Mantar Kongresi, Bergama-İzmir, s. 79-82.
Fidanza MA, Samfond DL, Beyen DM, Aurentz DJ (2010) Analysis of Fresh Mushroom Compost. Hort Technology 20: 449–453.
Kacar B (1972) Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri. II. Bitki Analizleri, A.Ü. Ziraat Fak. Yayınları: 453, Ankara.
Kacar B, Kovancı İ (1982) Bitki, Toprak ve Gübrelerde Kimyasal Fosfor Analizleri ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No: 354, İzmir.
Kacar B, İnal A (2008) Bitki Analizleri. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Kütük C (2000) Çay Atığı Kompostu ve Atık Mantar Kompostunun Yetiştirme Ortamı Bileşeni Olarak Süs Bitkisi Yetiştiriciliğinde Kullanılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 5(1-2): 75-86.
Lohr IV, Wang H, Wolt JD (1984) Physical and Chemical Characteristics of Fresh and Aged Spent Mushroom Compost. Hortscience 19(5): 681-683.
Medina E, Paredes C, Pérez-Murcia MD, Bustamante MA, Moral R (2009) Spent Mushroom Substrates as Component of Growing Media for Germination and Growth of Horticultural Plants. Bioresource Technology 100: 4227–4232.
Polat E, Onus AN, Demir H (2004) Atık Mantar Kompostunun Marul Yetiştiriciliğinde Verim ve Kaliteye Etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 17(2): 149-154.
SAS (1995) SAS System for Windows, Release 6.11. Cary, NC: SAS Institute.
Sönmez İ, Kaplan M, Demir H, Yılmaz E (2010) Effects of Zeolite on Seedling Quality and Nutrient Contents of Tomato Plant (Solanum lycopersicon cv. Malike F1) Grown in Different Mixtures of Growing Media. Journal of Food, Agriculture & Environment 8(2): 1162-1165.
Sönmez İ, Kaplan M (2011) The Effects of Some Agricultural Wastes Composts on Carnation Cultivation. African Journal of Agricultural Research 6(16): 3936-3942.
TOBB (2013) Türkiye Tarım Sektörü Raporu 2013. http://www.tobb.org.tr/Documents/yayinlar/2014/turkiye_tarim_meclisi_sektor_raporu_2013_int.pdf. Erişim. 08 Şubat 2016.
Tomov T, Rachovsky G, Kostadinova S, Manolov I (1999) Manual for Agrochemistry (Blg.). Academic Press of Higher Agricultural Institute, Plovdiv.
TÜİK (2014) Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001. Erişim. 07 Şubat 2015.
Yilmaz E, Sönmez İ, Demir H (2014) Effects of Zeolite on Seedling Quality and Nutrient Contents of Cucumber Plant (Cucumis sativus L. cv. Mostar F1) Grown in Different Mixtures of Growing Media. Communications in Soil Science and Plant Analysis 00: 1–11.
Zhang RH, Duan ZQ, Li ZG (2012) Use of Spent Mushroom Substrate as Growing Media for Tomato and Cucumber Seedlings. Pedosphere 22(3): 333–342.