Antalya ili yayla koşullarında örtüaltında yetiştirilen hıyarlarda yeni bir zararlı; Chrysodeixis chalcites (Lepidoptera: Noctuidae)’in tanınması ve zararı

Antalya ili, %37'lik bir örtüaltı alan varlığı ile Türkiye örtüaltı üretiminin lideri durumundadır. Yoğun üretim potansiyeline sahip olan Antalya, son zamanlarda hızlı bir artışın görüldüğü yayla üretimi ile de öne çıkmaktadır. Sahil üretim sezonunun sonlarına doğru başlayan yayla seracılığında üretim, Nisan-Kasım ayları arasında gerçekleşmektedir. Bu çalışmada, Antalya ili, Elmalı ve Korkuteli ilçelerinde örtüaltı alanlarda karşılaşılan Chrysodeixis chalcites (Esper)’in morfolojik olarak tanıtılması, mitokondriyal sitokrom oksidaz I (mtCOI) gen bölgesine göre moleküler yöntemlerle tür teşhisinin yapılması ve zarar şeklinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ülkemizde ilk kez 1980 yılında Adana ve İçel’de domates ve biber seralarında saptanmış olan C. chalcites için bu çalışma Antalya ili örtüaltı sebze alanlarında ilk kayıt niteliğindedir.

A new pest in cucumbers grown in a greenhouse under highland conditions in Antalya province; Recognition and damage of Chrysodeixis chalcites (Lepidoptera: Noctuidae)

Antalya is take first place with %37 of greenhouse area in Turkey. Antalya, which has an intense production potential, stands out with its highland production, where there has been a rapid increase recently. The highland greenhouse production, which started towards the end of coastal production season, takes place between April and November. In this study, morphological introduction of Chrysodeixis chalcites (Esper) encountered in covered areas in Elmalı and Korkuteli districts of Antalya province, species identification according to mitochondrial cytochrome oxidase I (mtCOI) gene region and determination of damage pattern were aimed. For C. chalcites, which were first detected in tomato and pepper greenhouses in Adana and İçel (1980) in Turkey, this study is the first record in the greenhouse vegetable fields of Antalya province.

___

  • Alami S, Naseri B, Golizadeh A, Razmjou J (2014) Age-stage, two-sex life table of the tomato looper, Chrysodeixis chalcites (Lepidoptera: Noctuidae), on different bean cultivars. Arthropod-Plant Interactions 8(5): 475-484.
  • Bulut E, Göçmen H (2000) Pests and their natural enemies on greenhouse vegetables in Antalya (Turkey). IOBC/WPRS Bulletin 23(1): 33-38.
  • CABI (2013) Crop Protection Compendium. Wallingford, UK: CAB International.
  • Del Pino M, Carnero A, Cabello T, Hernández E (2011) La lagarta o bichocamello, Chrysodeixis chalcites (Esper, 1789), una plaga emergente en loscultivos de platanera de Canarias. Phytoma 225: 21–24.
  • Felsenstein J (1985) Confidence limits on phylogenies: An approach using the bootstrap. Evolution 39: 783-791.
  • Gaumont R, Moreau R (1961) Observations on the bionomics of Plusia chalcites Esp. (Lepidoptera: Noctuidae). Agricultural Zoology Reviews 60: 31-36.
  • Goodey B (1991) Chrysodeixis chalcites - observations on the life cycle in captivity. Entomologists Record 103: 111-118.
  • Güncan A, Madanlar N, Yoldaş Z, Ersin F, Tüzel Y (2010) İzmir ilinde örtüaltı organik sebze üretiminde toprak üstü zararlılarının durumu. Türkiye Entomoloji Dergisi 34(4): 503-513.
  • Harakly FA, Farag SS (1975) Biological studies on the tomato looper Chrysodeixis chalcytes (Esper) in Egypt. Bulletin de la Societe Entomologique d'Egypte 59: 295-299.
  • Kaya K (2008) Hatay ilinde önemli yazlık ve kışlık sebze alanlarında bulunan zararlı lepidopter türleri, populasyon yoğunlukları ve parazitoitleri üzerinde araştırmalar Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
  • Keçeci M, Ceylan S, Kahveci L, Ülker Y, Topakcı N (2007) Antalya ilinde örtüaltı biber yetiştiriciliğinde zararlı türler ve populasyon yoğunlukları üzerinde araştırmalar. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi, Isparta, s. 216.
  • Kimura M (1980) A simple method for estimating evolutionary rate of base substitutions through comparative studies of nucleotide sequences. Journal of Molecular Evolution 16: 111-120.
  • Kornoşor S (1987) Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Noctuinae ve Plusiinae (Lep; Noctuidae) türlerinin yayılışları ve sistematiği üzerinde araştırmalar. Türkiye I. Entomoloji Kongresi Bildirileri, İzmir, p. 649-659.
  • Kumar S, Stecher G, Li M, Knyaz C, Tamura K (2018) MEGA X: Molecular Evolutionary Genetics Analysis across computing platforms. Molecular Biology and Evolution 35: 1547-1549.
  • Lecheva I, Loginova T (1988) Plusia chalcites - a pest of glasshouse crops in Bulgaria. Rasteniev"dni Nauki 25(6): 87-94.
  • Madanlar N, Öncüer C (1994) İzmir ilinde sera domatesi zararlısı olarak Aculops lycopersici (Massee) (Acari, Eriophyidae). Türkiye Entomoloji Dergisi 18: 237-240.
  • Murillo H, Hunt DWA, Van Laerhoven SL (2013) First records of Chrysodeixis chalcites (Lepidoptera: Noctuidae: Plusiinae) foreast-central Canada. The Canadian Entomologist 145(3): 338-342.
  • Napiorkowska-Kowalik J, Gawowska J (2006) Chrysodeixis chalcites (Esper 1789) (Lepidoptera, Noctuidae, Plusiinae) a new pest on tomatoes in glasshouses in Poland. Progress in Plant Protection 46(1): 295-299.
  • NCBI (2019) http://www.ncbi.nlm.nih.gov. Erişim 15 Şubat 2019.
  • Nouri-Ganbalani G, Mardani-Talaee M, Haji-Ramezani MR (2015) Age-stage, two-sex life history of the golden twin spot moth, Chrysodeixis chalcites (Lepidoptera:Noctuidae), on six commercial tomato cultivars under laboratory conditions. Canadian Entomologist 00: 1–10.
  • Okyar Z, Tezcan S (2001) On the noctuid fauna (Lepidoptera: Noctuidae) of ecological cherry orchards in western Turkey. Zoology in the Middle East 22(1): 95-102.
  • Rashid FF, Hammad SM, Hassan SM (1971) The biology of Autographa chalcites L. in Alexandria region (Lepidoptera: Noctuidae). Bulletin de la Societe Entomologique d'Egypte 55: 419-426.
  • Riccucci M, Lanza B (2014) Bats and insect pest control: A review. Vespertilio 17: 161–169.
  • Saitou N, Nei M (1987) The neighbor-joining method: A new method for reconstructing phylogenetic trees. Molecular Biology and Evolution 4: 406-425.
  • Sannino L, Espinosa B, Vicidomini S, Rotellini F, Caricato G (2005) Chrysodeixis chalcites (Esper) harmful to greenhouse ornamental plants. Informatore Fitopatologico 55(9): 34-37.
  • Shepard BM, Hammig MD, Carner GL, Ooi PAG, Smith JP (2009) Implementing integrated pest management in developing and developed countries, in Integrated Pest Management: Dissemination and Impact, ed. By Peshin R and Dhawan AK. Springer, Dordrecht, The Netherlands, pp. 275–305.
  • Simon C, Frati F, Bechenbach A, Crespi B, Liu H, Flook P (1994) Evolution, weighting, and phylogenetic utility of mitochondrial gene sequence and compilation of conserved polymerase chain reaction primers. Annals of the Entomological Society of America 87: 651-701.
  • Tatlı E, Göçmen H (2011) Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)] (Lepidoptera: Gelechidae)’nin Batı Akdeniz Bölgesi domates üretim alanlarında yayılışının ve popülasyon değişiminin izlenmesi, 271. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, Kahramanmaraş, s. 496.
  • Tıraş Z, Yaşar B (2017) Antalya İlinde Kesme Çiçek Seralarında Bulunan Zararlı Böcek ve Akar Türleri Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 21(1): 1‐8.
  • Tunç İ, Göçmen H (1995) Antalya’da bulunan iki sera zararlısı Polyphago tarsonemuslatus (Banks) (Acari,Tarsonmeidae) ve Frankliniella occidentalis (Pergande) (Thysanoptera, Thripidae) üzerine notlar. Türkiye Entomoloji Dergisi 19: 101-109.
  • TUİK (2017) Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www. tuik.gov.tr. Erişim 15 Ocak 2019.
  • USDA (2018) Golden Twin Spot Moth. http://www.dem.ri.gov/programs/agriculture/documents/pests_goldentwinspotmoth.pdf. Erişim 25 Aralık 2018.
  • USDA (2019a) Chrysodeixis chalcites. http://download.ceris.purdue.edu/file/3027. Erişim 19 Nisan 2019.
  • USDA (2019b) Chrysodeixis chalcites, Golden twin spot moth. http://download.ceris.purdue.edu/file/2129. Erişim 19 Nisan 2019.
  • Uygun N, Özgür F (1980) İçel ve Adana İlleri sera sebze zararlılarının saptanması, endosülfan rook tablet ve pirimicarb’ın Myzus persicae (Sulz)’ye Etkileri. Türkiye Bitki Koruma Dergisi 4(3): 185-192.
  • Ünlü L, Kornoşor S (2003) Şanlıurfa İlinde Saptanan Noctuidae (Lepidoptera) Familyası Türleri Ve Morfolojik Özellikleri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 7(3-4): 19-28.
  • van Oers MM, Hernioub EA, Usmanya M, Messelinkc GJ, Vlak JM (2004) Identification and characterization of a DNA photolyase-containing baculovirus from Chrysodeixis chalcites. Virology 330: 460-470.
  • Yaşarakıncı N, Hıncal P (2000a) İzmir ilinde örtüaltı biber yetiştiriciliğinde bulunan zararlılar ile doğal düşmanları ve popülasyon gelişmeleri üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni 40(3-4): 135-152.
  • Yaşarakıncı N, Hıncal P (2000b) İzmir ilinde örtü altında yetiştirilen patlıcanda bulunan zararlılar ile bunların doğal düşmanları ve popülasyon gelişmeleri üzerinde çalışmalar Bitki Koruma Bülteni, 40(1-2): 29-48.
  • Yaşarakıncı N, Hıncal P (1997) İzmir'de örtüaltında yetiştirilen domates, hıyar, biber ve marulda bulunan zararlı ve yararlı türler ile bunların popülasyon yoğunlukları üzerinde araştırmalar Bitki Koruma Bülteni 37(1-2): 79-89.
Mediterranean Agricultural Sciences-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1988
  • Yayıncı: Akdeniz Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Adana ve Mersin illerinde (Türkiye) yetiştirilen marullarda (Lactuca sativa) marul iri damar hastalığının tanılanması ve karakterizasyonu

Havva Nur SAĞLAM, Muharrem Arap KAMBEROĞLU

Farklı sulama düzeylerinin pamuk’da verim ve bazı kalite parametreleri üzerine etkisi

Yusuf AYDIN

Zeytinyağı işleyen tesislerde karasu probleminin çözümü konusunda sanayicilerin görüş ve önerileri: İzmir ili örneği

Zühtü KOÇASLAN, Nevin DEMİRBAŞ, Hatip ALTEKİN, Duygu TOSUN

Ordu ili sığırcılık işletmelerinin yapısal özelliklerinin belirlenmesi

Sezai ALKAN, Zeki GÜNEY

Domateste Tomato spotted wilt virüs’üne karşı dayanıklılığı kıran izolatının fenotipik karakterizasyonu

Hakan FİDAN, Nuray SARI

Tuz ve kuraklık stresi altında yetişen farklı patlıcan anaç/kalem kombinasyonlarının bazı özellikleri arasındaki ilişkiler

Sevinç KIRAN, Şebnem KUŞVURAN, Çağla ATEŞ, Ş.şebnem ELLİALTIOĞLU

Yerli mandarin x Carrizo sitranjı melezlerinde, embriyo kurtarma tekniğinde embriyo gelişim aşaması ve GA3 dozlarının optimizasyonu

Senay KURT, Salih ÜLGER

Farklı damla sulama sistemleri ve sulama yönetiminin pamuk lif verimi, verim öğeleri ve lif kalitesine etkisi

Neşe ÜZEN, Öner ÇETİN, Mefhar Gültekin TEMİZ, Sema BAŞBAĞ

Geyik elması’nın (Eriolobus trilobatus) doğal yayılış alanları, bazı morfolojik, ekolojik ve etnobotanik özellikleri: Antalya ili örneği

Nurtaç ÇINAR, Ramazan Süleyman GÖKTÜRK

Süzme ve petekli balların pestisit, naftalin ve antibiyotik kalıntıları bakımından karşılaştırılması

Erkan ÇAKAR, Fehmi GÜREL