Harakānî’nin “Rabbimden İki Şey/İki Sene İle Eksiğim” Sözünün Tasavvuf Literatüründeki Yorumları

Öz: Ebu’l-Hasan Harakānî’nin tasavvuf literatüründe “sûfî yaratılmamıştır” sözünden sonra yaygınolan bir diğer cümlesi de “Rabbimden iki şey/iki sene ile eksiğim” ifadesidir. Makalede önceliklebu sözün Harakānî’ye nisbeti ve âidiyeti ele alınacaktır. Bu sözün Aynülkudât Hemedânî,Fahreddîn-i Irâkî ve Alâüddevle Simnânî gibi sonraki sûfî müellifler tarafından nasıl algılandığı vehangi çerçevede yorumlandığı, ayrıca ne tür bağlamlarda iktibas edildiği ilgili tasavvuf literatürütemel alınmak sûretiyle irdelenecektir.Anahtar Kelimeler: Ebu’l-Hasan Harakānî, Şathiyye, Varlık, Zaman.The Interpretations of Kharaqani’s Statement “I am less than my Lord by two things or twoyears” in the Sufi LiteratureAbstract: Beside his shaking statement “sufi is not created”, Abu al-Hasan Kharaqani is also famousfor saying “I am less than my Lord by two things or two years” in sufi literature. In this articleI will first adress the attribution and authenticity of this statement to Harakānî. On the basisof related sufi literature I am going to analyze how the aforementioned statement was perceivedand interpreted by later sufi authors such as Ayn al-Qudât Hamadani, Fakhruddin Iraqi and Alaal-Dawla Simnani and in what kind of contexts it was quoted by them.Keywords: Abu al-Hasan Kharaqani, Shathiyya (Words of Ecstasy), Being, Time.

Anahtar Kelimeler:

Ebu’l-Hasan Harakānî, Şathiyye, Varlık, Zaman.

-

Beside his shaking statement “sufi is not created”, Abu al-Hasan Kharaqani is also famous for saying “I am less than my Lord by two things or two years” in sufi literature. In this article I will first adress the attribution and authenticity of this statement to Harakānî. On the basis of related sufi literature I am going to analyze how the aforementioned statement was perceived and interpreted by later sufi authors such as Ayn al-Qudât Hamadani, Fakhruddin Iraqi and Ala al-Dawla Simnani and in what kind of contexts it was quoted by them.

Keywords:

Abu al-Hasan Kharaqani, Shathiyya (Words of Ecstasy), Being, Time.,

PDF

___

Alkış, Abdurrahim, “Sermediyyet ve Abdurrezzâk-ı Kaşânî’nin ‘Risâle fî beyâni mikdâri’s-seneti’s-sermediyye ve ta’yîni eyyâmi’l-ilahiyye’ İsimli Eseri”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, sy. 36/1, s. 207-235.
Âmülî, Haydar, Nakdü’n-nükūd fî ma’rifeti’l-vücûd (thk. H. Corbin, O. Yahyâ), Tahrân 1989.
Attâr, Ferîdüddîn, Evliya Tezkireleri (trc. Süleyman Uludağ), İstanbul 2007.
Baklî, Rûzbihân, Şerh-i Şathiyyât (thk. Henry Corbin), Tahrân 2003.
Berzişâbâdî, Şihâbüddîn Emîr Abdullah, Şerh-i Lemaât (thk. Muhammed Hâcevî), Tahrân 2008.
Burûcirdî, Seyyid Hüseyin, Tefsîru’s-sırâti’l-müstakîm, Tahrân 1995.
Câmî, Abdurrahmân, Eşi’atü’l-Lemaât (thk. Hâmid Rabbânî), Tahrân 1973.
Câmî, Abdurrahmân, Nefahâtü’l-üns -Evliyâ Menkıbeleri- (Tercüme ve Şerh: Lâmiî Çelebi, Haz. S. Uludağ, M. Kara), İstanbul 2001.
Çiftçi, Hasan, Şeyh Ebu’l-Hasan-i Harakānî Hayatı-Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri Nûru’l-Ulûm ve Münâcât’ı (Çeviri-Açıklama-Metin), Kars 2004.
Çiftçi, Hasan, “Şeyh Harakânî ile Şeyh Bâyezîd Arasındaki İlginç Manevî İlişki”, Nüsha, Yıl: 3, Sy: 11, Güz: 2003, s. 23-40.
Demirli, Ekrem, “İbnü’l-Arabî ve Takipçilerinin Tanrı Anlayışı: Tenzih ve Teşbih Hükümlerinin Birleştirilmesi”, İslam Araştırmaları Dergisi, Sy: 19, 2008, s. 25
Ensârî, Abdullah, Tabakātu’s-sûfiyye (thk. Muhammed Server Mevlâyî), Tahrân 200 Âmülî, Nakdü’n-nükūd, s. 663. Hemedânî, Aynu’l-Kudât, Temhîdât (thk. Afîf Usayrân), Tahrân 2007.
Hücvîrî, Ali b. Osman, Keşfu’l-mahcûb -Hakîkat Bilgisi- (trc. Süleyman Uludağ), İstanbul 1996.
Irâkî, Fahreddîn, “Lemaât” (thk. Nesrîn Muhteşem), Külliyyât-ı Fahreddîn-i Irâkî, Tahrân 2007.
Irâkî, Fahreddîn, Lemaât -Aşka ve Âşıklara Dâir- (Tercüme ve Şerh: Ahmed Avni Konuk, haz. Ercan Alkan), İstanbul 2011.
Isfahânî, Sâinüddîn, Dav’u’l-Lemaât, Süleymaniye Ktp., Ayasofya, no: 1914.
İbn Münevver, Muhammed, Esrârü’t-tevhîd -Tevhidin Sırları- (trc. Süleyman Uludağ), İstanbul 2004.
Kâşânî, Feyz-i, Resâil-i Feyz-i Kâşânî, Tahrân 2008.
Kayserî, Dâvud, Resâil-i Kayserî (thk. Celâleddin Aştiyâni), Tahrân 2002.
Kirmani, Ali, İn’ikâsü Eşi’atü’l-Lemaât, Süleymaniye Ktp., Ayasofya, no: 1916.
Kirmânî, Şâh Ni’metullah Velî, Şerh-i Lemaât, Süleymaniye Ktp., Zühdü Bey, no: 02 Konuk, Ahmed Avni, Fusûsu’l-hikem Tercüme ve Şerhi I-IV (hz. M. Tahralı, S. Eraydın), İstanbul 1990.
Konuk, Ahmed Avni, Mesnevi-i Şerîf Şerhi I-XIII (hz. M. Tahralı vd.), İstanbul 2009. Kedkenî, M. Rızâ Şefîî, Nevişte ber Deryâ –Ez Mîrâs-ı İrfânî-yi Ebu’l-Hasan-i Harakānî– içinde. Tahran 2005, Meczûb Alişah (Muhammed Cafer b. Safer), “Şerhu Hadîsi Ene Asgaru Min Rabbî bi-Seneteyn”, Resâil-i Meczûbiyye (thk. Hâmid Nâcî Isfahânî), Tahrân 1998.
Misgernijâd, Abdülcelîl, “Safâvetü’t-Tevhîd li-Tasfiyeti’l-Mürîd der Beyân-ı es-Sûfî Gayru Mahlûk”, Maârif, c. 18, 2001, sy: 2, s. 153-168.
Polatoğlu, Arzu, İsmail Hakkı Bursevî’nin Şerh-i Ebyât-ı Hacı Bayram-ı Velî Adlı Eseri, Dokuz Eylül Ünv. SBE, Basılmamış YL, İzmir 2008, Simnânî, Alâuddevle, Çihil Meclis (thk. Abdürrefî’ Hakîkat), Tahrân 2000.
Şibr, Seyyid Abdullah, Mesâbîhu’l-envâr fî halli müşkilâti’l-ahbâr, Tahrân, 2011.
Şîrâzî, Yâr Ali, el-Lemehât fî Şerhi’l-Lemaât, Süleymaniye Ktp., Ayasofya, no: 2031.
Şükûh, Muhammed Dârâ, Hasenâtü’l-ârifîn (thk. Seyyid Mahdûm Rehîn), Tahrân 19 Tânevî, Muhammed Ali, Keşşâfu ıstılâhâti’l-funûn ve’l-ulûm (thk. Refîk el-Acem), Beyrût 1996.