XVI. Yüzyılda Manisa Şehrinin Nüfus Özellikleri

XVI. yüzyılda şehzadelerin vali olarak tayin edildiği idari merkezlerden biri olan Manisa şehri Osmanlı Devleti’nin önemli şehirlerinden biri durumundaydı. Bu dönemde Şehzadeler Şehri olarak anılan şehir, ekonomik, kültürel, sosyal ve imar bakımından oldukça önemli gelişmeler gösterirken nüfus bakımından aynı paralellikte bir gelişme gösterememiştir. Bu dönemde şehrin göstermiş olduğu imarî, ekonomik ve kültürel gelişmeler, ancak XVII. yüzyılda sonuç vermiş ve bu dönemde şehrin nüfusu önemli oranda artış göstermiştir. Ayrıca bu yüzyılda şehrin kuzeye doğru yayılış gösterdiğini ve nüfusun büyük oranda ovada yaşamaya başladığını görmekteyiz. Bunun yanında şehrin XVI. yüzyıla ait en önemli nüfus özelliklerinden biri de, bu dönemde önemli oranda yahudi nüfusun buraya göç etmiş olmasıdır. Bu dönemde şehre göç eden ve önemli bir nüfus varlığı gösteren yahudiler, ekonomik ve sosyal hayatta da etkili olmuşlardır.

The Population Characteristics of Manisa City In The 16th Century

In the 16th century, Manisa was nominated by its provincial governor as a “Son of the Sultans City.” As such, it became one of the Ottoman Empire’s most important cities, developing culturally, economically, socially, in terms of population, and through the construction of public facilities. Public facilities began to appear in the early 17th century, as the population was increasing. At this time, the city was growing to the north, and a considerable portion of the population moved to the northern plain. By the 16th century, Manisa had already developed a large Jewish population, which played an important role in the economic and social structure of the city.

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi, 31 numaralı Mühimme Defteri, s. 254/561. (1 Receb 985 / 14 Eylül 1577).

Çamlı, N., 1993, H.959/M. 1551 Tarihli 4 Numaralı Şer’iyye Sicili. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Emecen, F., 1989, XVI. Asırda Manisa Kazası, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.

Emecen, F. M., 1997, Unutulmuş Bir Cemaat Manisa Yahudileri, Eren Yayıncılık, İstanbul.

Emecen, F., 2003, Manisa maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, cilt: 27, s. 579, Ankara.

Erder, L. & Faroqhi, S., 1980, The Development of the Anatolian Urban Network during the Sixteenth Century. JESHO, XXIII/3, 265-303.

Karakuyu, M., 2005, Manisa’nın Tarihi Coğrafyası. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Rozaenes (1945) Divrey Yemey Yisrael be-Togarmah, VI, Jarusalem.

Stewig, R., 1970, Batı Anadolu Bölgesinin Kültürel Gelişmesini Gösteren Kartografik Bilgiler. İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Şehircilik Enstitüsü, İstanbul.

Tapu Kadastro Kuyûd-ı Kadîme Arşivi, 167 numaralı Tahrir defteri.

VII numaralı (Ramazan 967 / Mayıs-Haziran 1560) Manisa Şer’iyye Sicili, s. 118.