Türkiye’de bilgisayar destekli coğrafya öğretimi konusunda yapılan çalışmaların incelenmesi

Bütün disiplinlerin öğretiminde kullanılabilen bilgisayar destekli öğretim özellikle coğrafya için daha büyük önem taşımaktadır. Çünkü bu disiplinin içerdiği birçok soyut kavramın somutlaştırılması ve yerinde gözlenme imkânı olmayan çeşitli doğal ve beşeri oluşumların sınıf ortamına taşınmasına imkân vermesi bakımından bu teknolojisi giderek daha da önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı; 2000-2010 yılları arasında bilgisayar destekli coğrafya öğretimi konulu araştırmaları belirleyerek bundan sonraki araştırmalara ışık tutmak ve bu çalışmaların araştırma yöntemi, örnekleme yöntemi, örneklem büyüklüğü ve grubu, veri toplama araçları ile verilerin analiz yöntemleri hakkında araştırmacıları bilgilendirmektir. Bu amaçla araştırmaya veri teşkil eden unsurlar literatür taraması sonucu elde edilmiştir. Arşiv taraması sonucu 2000–2010 yılları arasında yayınlanan ulusal ve uluslar arası hakemli 35 derginin 625 sayısı ile 24 ulusal ve uluslar arası kongre ve sempozyumda sunulan bildiri çalışmaları incelenmiştir. Ayrıca bilgisayar destekli coğrafya eğitimi konulu lisansüstü tezleri tespit edilmiştir. Bu incelemeler sonucunda 70 adet akademik çalışma tespit edilmiş olup, bunlardan 39 tanesi ayrıntılı içerik analizine tabi tutulmuştur. Sonuçta; gerçekleştirilen bilgisayar destekli çalışma sayısının yeterli düzeyde olmadığı, çalışmaların önemli bir kısmının tek yazarlarca gerçekleştirildiği, nitel araştırma türünün büyük oranda tercih edildiği, örneklemsiz çalışmaların çoğunlukta olduğu, örneklem büyüklüklerinin evreni temsil güçlerinin zayıf olduğu ve modern veri analiz yöntemlerinin yeterince kullanılmadığı bulgulanmıştır.

(Examination of the studies, which were made on issues of computeraided geography teaching in Turkey)

Computer-aided education method, which can be employed in almost all disciplines, carries even greater importance for geography. Because, this technology is becoming increasingly significant thanks to its capacity to concretize many abstract concepts within this discipline and bring various natural and human-related instances and phenomena that cannot be observed on-site to classroom environment. This study aims to designate the computeraided geography education-themed studies carried out during 2000-2010 period, to offer an insight for further studies and to inform researchers about the research method, sampling method, sample size and group, data collection instruments and data analysis methods. For this purpose, research-basis elements were acquired by reviewing the literature. 625 issues of 35 national and international refereed journals during the 2000-2010 period and 24 papers presented at national and international congresses and symposiums were reviewed in an archive research. Moreover, computer-aided geography education-themed postgraduate theses were found out. 70 academic studies were confirmed as a result of these reviews and 39 of them were taken to detailed content analysis. It was concluded that; there are insufficient number of computer-aided studies, a considerable part of studies are carried out by single authors, qualitative research type is preferred to a great extent, studies with no sample constitute the majority, sample sizes are weak at representing the universe and modern data analysis methods are not sufficiently used.

PDF

___

Alper, A. -Gülbahar, Y. (2009). Trends And Issues In Educational Technologies: A Review of Recent Research In TOJET. The Turkish Online Journal of Educational Technology 8(2), http://www.tojet.net/articles/8212.pdf adresinden 15.10.2010 tarihinde edinilmiştir.

Artvinli, E. (2009). Coğrafya Öğretmenlerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)’ ne İlişkin Yaklaşımları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 40-57. http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c12s22/makale/c12s22 m4.pdf adresinden 05.10.2010 tarihinde edinilmiştir.

Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket Geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 133-148. http://www.tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2005_cilt3/ sayi_2/133-151.pdf adresinden 04.10.2010 tarihinde edinilmiştir.

Büyüköztürk, Ş., ve diğerleri (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.

Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.

Çepni, S. (2009). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: Yazarın Kendi Yayını.

Demirci, A., Taş, H.İ. & Özel, A. (2007). Türkiye’de Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Teknoloji Kullanımı. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 15, s.37-54.

Demirci, A. (2008). Öğretmenler İçin Coğrafi Bilgi Sistemleri. İstanbul: Fatih Üniversitesi Yayınları.

Demirci, A. (2008). Özel öğretim kurumlarında coğrafya öğretmenlerinin bilgisayar ve internet teknolojisinden yararlanması. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 17, s.27-47.

Duman, B. & Atar, B. (2004). Data Show Teknolojisinin Coğrafya Derslerinde Soyut Konuların Öğretilmesinde Öğrencilerin Akademik Başarısı ve Motivasyonu Üzerindeki Etkisi, 3(4), The Turkish Online Journal of Educational, http://www.tojet.net/articles/3411.pdf adresinden 16.10.2010 tarihinde edinilmiştir.

Engin, İ., Cin, M. & Gençtürk, E. (2007). “Yeryuvarlağı” ünitesinin öğretiminde bilgisayarlı ve geleneksel öğretim uygulamalarının karşılaştırılması üzerine bir uygulama. Milli Eğitim Dergisi, 173, 245-257.

Günay-Ergün, S. & Ayday, C. (2006). Ortaöğretim coğrafya derslerinde yapılandırmacı program yaklaşımı ve CBS etkinliklerine bir örnek. Ege Coğrafya Dergisi, sayı 15, s.73-86.

İncekara, S., Karatepe, A. & Karaburun, A. Ortaöğretim coğrafya derslerinde CBS yoluyla harita okuma becerisinin kazandırılmasına yönelik bir uygulama. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 17, s.97-110.

Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Karatepe, A. (2007). Coğrafi Bilgi Teknolojilerinin Coğrafya Öğretiminde Kullanılması. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.

Millî Eğitim Bakanlığı. (2005). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.

Köse, E. (2010). Bilimsel Araştırma Modelleri. R. Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s.97-119). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Mısırlı, Ö. & Kurt, A.A. (2010). Bilgisayar destekli matematik ve geometri öğretimi ile ilgili çalışmaların incelenmesi. IETC 10th International Educational Technology Conference, http://www.iet-c.net/publications/ietc2010-1.pdf adresinden 15.10.2010 tarihinde edinilmiştir.

Şahin, Ç. (2010). Veri Toplama Teknikleri. R. Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s.121-179). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Şengün, M.T. - Turan, M. (2007). Coğrafya eğitiminde bilgisayar destekli ders sunumunun öğrenmedeki rolünün öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, http://www.tojet.net/articles/3113.pdf adresinden 02.10.2010 tarihinde edinilmiştir.

Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y. & Yıldırım, Y. (2008). Türkiye’deki eğitim teknolojileri alanında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/makaleler/ali%2 0şimşek%20-%20nilgün%20özdamar%20- 20gökçe%20becit%20-%20kerem%20kılıçer%20- %20yavuz%20akbulut%20- %20yusuf%20yıldırım/şimşek,%20ali%20vd.pdf adresinden 15.10.2010 tarihinde edinilmiştir.

Şimşek, A., dv. (2009). 2000 binli yıllarda Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında gözlenen eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), http://www.edam.com.tr/kuyeb/tr/onceki_sayilar.asp?act=det ay&ID=38 adresinden 16.10.2010 tarihinde edinilmiştir.

Özgen, N. - Oban Çakıcıoğlu, R. (2009). Coğrafi Bilgi Sistemlerinin coğrafya eğitiminde kullanımı ve dersin hedeflerine ulaşma düzeyine etkisi. Ahi Evren Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 10(1), s.81-90.

Taş, H.İ., (2006). Farklı CBS Eğitim Metodları ve Programları. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 13, s.49-65. İstanbul.

Turoğlu, H. (2000). Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Temel Esasları. İstanbul: Acar Yayınları.

Uzunboylu, H. - Özçınar, Z., (2009). Research and trends in computerassisted language learning during 1990-2008: Results of a citation analysis. Eurasian Journal of Educational Research, 34, http://www.ejer.com.tr/pdfler/eng/1933523699.pdf adresinden 16.10.2010 tarihinde edinilmiştir.

Uzuner, Y., (2005). Özel Eğitimden Örneklerle Eylem Araştırmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, sayı 6(2), s.1-12.

Üçışık, S. - Tuna, F., (2004). Ortaöğretim kurumlarında coğrafya anlatım becerisinin bilgisayar destekli anlatımla geliştirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 9, s.97-118.

Yanpar, T., (2007). Etkili ve anlamlı öğrenme için kuramsal yaklaşımlar ve yapılandırmacılık. C. Öztürk (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 85-109). Ankara: Pegema Yayıncılık.

Yeşil, R. 2010. Nitel ve Nicel Araştırma Yöntemleri. R. Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s.49-77). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.