SİNOP'TA MÜBADELE VE BİR MÜBADİL KÖYÜ: KARACAKÖY

Göç, bir idarî sınırı geçerek yaşadığı yeri sürekli ya da uzun süreli olarak değiştirme olayını ifade etmektedir. Lozan Barış Anlaşması sonucunda 30 Ocak 1923'te imzalanan Türk-Rum Ahali Mübadelesi Mukavelenamesi'ne göre Anadolu'daki Rum Ortodoks halk ile Yunanistan'daki Müslüman halkın zorunlu mübadelesine karar verilmiştir. Mübadele ile yaklaşık 1.200.000 Rum Yunanistan'a, 400.000 Türk ise Türkiye'ye göç etmek zorunda kalmıştır. Boyutları, etkileri ve sonuçları yönünden incelendiğinde emsalsiz olan bu zorunlu göç ile yüz binlerce kişinin hayatı değişmiş, mübadiller bir yandan yeni vatanlarına uyum sağlamaya çalışırlarken diğer yandan da doğdukları toprakların oluşturduğu kimlik ve kültürlerini gelinen vatanda yaşatmaya çalışmışlardır. Mübadeleden etkilenen illerden biri de Sinop'tur. Sinop'ta yaşayan Rumlar mübadele ile evlerini ve arazilerini Yunanistan'dan gelen Türklere bırakmıştır. Bu çalışmada Sinop ilinde mübadelenin en belirgin örneğinin yaşandığı Sinop Merkez ilçe ile Erfelek ilçesine bağlı Karacaköy üzerinde durulmuştur.

Population Exchange in Sinop and an Exchange Village: Karacaköy

Migration means passing an administrative border and changing the place of living temporarily or permanently. As a result of the Lausanne Peace Treaty signed on 30 January 1923, by the Public Exchange Agreement of the Turkish-Greek People the Greek Orthodox people in Anatolia and the Muslim population in Greece were decided to compulsory population exchange in Greece. By the population exchange, about 1,2 millions of Greeks had to migrate to Greece while 400.000 Turks to Turkey. The lives of hundreds of thousand people changed, immigrants tried to adapt to their new home, besides they tried to keep alive their identity and culture taken from the land they were born as a result of this Exchange which is unique by means of its dimensions, effects and results. One of the provinces affected from the Exchange is Sinop. The Greeks living in Sinop left their homes and lands to the Turks coming from Greece after the Exchange. In this study, the central district of Sinop and Karacaköy bounded to District of Erfelek emphasized, where the most prominent samples of the Exchange occurred.

___

Aghatabay, C. Z. (2009). Mübadele'nin Mazlum Misafirleri (Mübadele ve Kamuoyu: 1923-1930), Bengi Kitap- Yayın, Ankara.

Anonim. (1932). İskan Tarihçesi, Hamit Matbaası, İstanbul.

Arı, K. (2008). İzmir'den Bakışla Türk Ticaret-i Bahriyesi ve Mübadele Gemileri Lozan'dan Kabatoja, Irmak Matbaası, İzmir.

Arı, K. (2012). Büyük Mübadele Türkiye'ye Zorunlu Göç (1923- 1925), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 6. Baskı, İstanbul.

Cengizkan, A. (2005). Mübadele ve Konut Yerleşimleri, Arkadaş Yayınları, Ankara.

Çapa, M. (1990). "Yunanistan'dan Gelen Göçmenlerin İskânı", Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Cilt: 2 Sayı: 5, (49-69).

Erdal, İ. (2006). Türkiye ile Yunanistan Arasında Mübadele Meselesi (1923-1930), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.

Geray, C. (1970). "Türkiye'de Göçmen Hareketleri ve Göçmenlerin Yerleştirilmesi", Amme İdaresi Dergisi, C. 3, S. 4. Ankara.

İpek, N. (2000). Mübadele ve Samsun, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.

Türk Kızılayı, Arşiv Kayıtları, Belge No:90.

Kanbur, E. (2012). Sinop'tan Haberler, Şimal Matbaacılık, Sinop.

Özsoy, İ. (2009). Gelecekleriyle Geldiler, Bizim Gazete, 20 Mart 2009.

TBMM ZC, Cilt: 9, Devre: 2, İctima: 49, 30/10/1340 (30.10.1924).

TÜİK (2014) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Verileri.

Kaynak Kişiler;

Abdullah GÜNDOĞDU, Çatalca (İstanbul).

Ahmet BAYAR, Çatalca (İstanbul).

Ali ERKAN, Gerze (Sinop).

Aydoğan BAKIR, Çatalca (İstanbul).

Emin KOCAMAN, Karacaköy (Sinop).

Hanife KAPLAN, Çatalca (İstanbul).

Havva ÇAYLI, Gerze (Sinop).

İbrahim METİNKAYA, Gerze (Sinop).

Kemal KAVAKLI, Gerze (Sinop).

Mercan BALCI, Karacaköy (Sinop).

Recai KOYUNCUOĞLU, Karacaköy (Sinop).

Salih ÇELİKTAŞ, Çatalca (İstanbul).

Tevfik YILMAZ, Karacaköy (Sinop).

Hasan AKAR, Kızderbent - Karamürsel (Kocaeli).